Εργασία για 75.000 άνεργους νέους

Τετράμηνη ανάσα σε 75.000 νέους ανέργους αναμένεται να δώσει το πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας για πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις, που θα τρέξει από το 2014, ενώ τα κονδύλια που πρόκειται να διατεθούν για τον σκοπό αυτόν συνολικά μέχρι και το τέλος του επόμενου έτους εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 500 εκατ. ευρώ. Ηδη 35.000 νέοι άνεργοι ηλικίας έως 29 ετών έχουν εδώ και λίγους μήνες τη δυνατότητα να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με την αγορά εργασίας μέσα από κατάρτιση σε πιστοποιημένα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) και εν συνεχεία τετράμηνη πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις της επιλογής τους, παίρνοντας για το διάστημα αυτό 2.750 ευρώ ο καθένας.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα διαθέσιμα κονδύλια για το πρόγραμμα, που ονομάζεται Πρώτη Ευκαιρία και αφορά στο σύνολο των νέων που τελειώνουν την εκπαίδευσή τους (δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια), πρόκειται από το 2014 να αυξηθούν, με αποτέλεσμα να ωφεληθούν 75.000 άτομα, καθένα από τα οποία θα εισπράξει 3.700 ευρώ για τους τέσσερις μήνες που θα διαρκέσει η πρακτική του άσκηση στην επιχείρηση που θα επιλέξει.

Πρόκειται για ένα από τα προγράμματα που έχουν ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζονται σε χώρες της ΕΕ, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία, στο πλαίσιο της απόφασης που έλαβαν τον περασμένο Ιούνιο οι ευρωπαίοι ηγέτες να καταπολεμήσουν την ανεργία των νέων, εκταμιεύοντας 6 δισ. ευρώ από τις αρχές του 2014 (Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων).

Είναι αμφίβολο ωστόσο, όπως γράφει και το περιοδικό «Εσπρέσο» της ιταλικής εφημερίδας «Ρεπούμπλικα», αν πρωτοβουλίες σαν αυτές είναι επαρκείς για να αντιμετωπίσουν τα κολλημένα σε ιστορικά υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων στην ευρωζώνη, με την Ελλάδα στο 59%, την Ισπανία στο 56,5% και την Ιταλία στο 40%.

Κινήσεις προγραμματίζονται και σε διμερές επίπεδο, όπως το ελληνογερμανικό πρόγραμμα με ανταλλαγές νέων των δύο χωρών (επιδοτούμενα πρόγραμμα εκμάθησης γλώσσας κ.λπ.), με μοντέλο το αντίστοιχο γαλλογερμανικό, που μένει ωστόσο να εξειδικευθεί όταν μέσα στους επόμενους μήνες σχηματιστεί η νέα γερμανική κυβέρνηση.

Κοινή όμως παραδοχή είναι ότι μέτρα σαν αυτά δεν πρόκειται να σταματήσουν τη μετανάστευση των νέων στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», κάθε χρόνο 60.000 νέοι Ιταλοί μετακομίζουν στο

εξωτερικό, με τους επτά στους δέκα να είναι κάτοχοι κάποιου πτυχίου. Αντίστοιχα στην Ελλάδα το 2012 εκτιμάται ότι έφυγαν 30.000-40.000, στην πλειοψηφία τους νέοι.

Μπροστά σε αυτή την εικόνα, η μόνη ουσιαστική κίνηση της Κομισιόν ήταν η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων που θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από του χρόνου και θα περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων μέτρα μαθητείας-κατάρτισης και πρακτικής άσκησης νέων ανέργων σε επιχειρήσεις. Η οικονομική στήριξη προορίζεται καταρχήν για τις χώρες όπου η νεανική ανεργία ξεπερνά το 25%, δηλαδή Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία και Πορτογαλία.

Η εμπειρία της Ιταλίας. Μπορούν τέτοιες δράσεις να αλλάξουν κάπως το κλίμα; «Ναι, ώς έναν βαθμό», είναι η απάντηση, πόσω μάλλον αν σκεφτούμε την προβληματική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ιταλία, όπου η αποκέντρωση των υπηρεσιών εξεύρεσης εργασίας και η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν λειτούργησε ποτέ», λέει στον συντάκτη του περιοδικού «Εσπρέσο» ο καθηγητής Ρομάνο Μπενίνι, που διδάσκει πολιτικές απασχόλησης στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Link Campus Univeristy και είναι μέλος της επιτροπής που έχει αναλάβει να σχεδιάσει πώς θα εφαρμοστεί στην Ιταλία το πρόγραμμα Εγγύηση για τη Νεολαία.

Επίσης, ενώ υποτίθεται ότι η πρακτική άσκηση αποτελεί μια μέθοδο των επιχειρήσεων για να βοηθήσουν τους νέους, στην πράξη έχει μετατραπεί σε έναν τρόπο για να βρίσκουν φθηνή και ταυτόχρονα εξειδικευμένη εργασία.

Τι θα συμβεί στην Ελλάδα. Το ερώτημα είναι αν θα αλλάξει κάτι προς το καλύτερο. Ηδη από τον περασμένο Μάιο εφαρμόζεται στην Ελλάδα η λεγόμενη Πρώτη Ευκαιρία, που αφορά το σύνολο των νέων που τελειώνουν την εκπαίδευσή τους και εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας.

Κατ’ ουσίαν το πρόγραμμα δίνει στους νέους μια «επιταγή κατάρτισης και απασχόλησης» –ένα είδος voucher –με τη βοήθεια του οποίου αποκτούν την πρώτη τους επαφή με την αγορά εργασίας. Η επιταγή αυτή ανήλθε σε 2.750 ευρώ ανά δικαιούχο για το 2013 (για το σύνολο της 4μηνης πρακτικής του άσκησης) και θα φθάσει, σύμφωνα με τις πληροφορίες, στις 3.700 ευρώ για το 2014. Ο υποψήφιος επιλέγει 10 επιχειρήσεις από αυτές που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, ενώ ο ΟΑΕΔ υποδεικνύει τελικά σε ποια από αυτές θα ενταχθεί. Ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε ότι εφέτος θα ωφεληθούν 45.000 νέοι.

Επειδή, ωστόσο, η ανταπόκριση των επιχειρήσεων δεν ήταν ανάλογη, τελικά ωφελήθηκαν μόνο 35.000. Οσο για το πόσοι ακριβώς από αυτούς τους 35.000 νέους προσλήφθηκαν τελικά από τις επιχειρήσεις μετά τη λήξη της 4μηνης πρακτικής άσκησης ακριβής εικόνα από το υπουργείο Εργασίας θα υπάρξει στις αρχές Ιανουαρίου. Διότι το σκεπτικό του προγράμματος είναι να δώσει τη δυνατότητα στους νέους ανέργους να διεκδικήσουν μετά τη λήξη της πρακτικής άσκησης μια θέση απασχόλησης στη συγκεκριμένη επιχείρηση.

Βάσει των συμπερασμάτων που θα προκύψουν για τις αδυναμίες κατά την πρώτη φάση εφαρμογής του, θα προκηρυχθεί και το επόμενο πρόγραμμα για τους 75.000 νέους του 2014.

Με γερμανική τεχνογνωσία. Δεν είναι το μόνο πρόγραμμα γερμανικής τεχνογνωσίας που θα αξιοποιηθεί από το 2014 για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Κατά την πρόσφατη συνάντησή της στο Βερολίνο με τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, η Ανγκελα Μέρκελ επανέλαβε τη δέσμευσή της ότι η Γερμανία θα βοηθήσει την Ελλάδα σε θέματα αντιμετώπισης της ανεργίας.

Οπως είπε πρόσφατα στα «ΝΕΑ» ο Σοσιαλδημοκράτης βουλευτής Αξελ Σέφερ, έχει συμπεριληφθεί στο κυβερνητικό πρόγραμμα της μελλοντικής κυβέρνησης (με πρωτοβουλία του SPD) η ενεργοποίηση ενός θεσμού που εφαρμόζεται ήδη από το 1963 με επιτυχία σε γαλλογερμανικό επίπεδο. Πρόκειται για ένα διμερές πρόγραμμα ανταλλαγής νέων με έμφαση στην επαγγελματική εκπαίδευση, με πρακτική αλλά και συμβολική σημασία, όπως λέει ο Σέφερ.

Αν και μένει να αποσαφηνιστεί το πώς ακριβώς θα λειτουργεί, καθώς και το πόσοι νέοι θα συμμετάσχουν σε αυτό, το πρόγραμμα θα προβλέπει μεταξύ άλλων επιδοτούμενα μαθήματα σε Ελληνες ηλικίας 15-25 ετών για την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας. Αντίστοιχα στη Γερμανία θα ενισχυθεί, για παράδειγμα, η εκμάθηση αρχαίων ελληνικών στα ανθρωπιστικής κατεύθυνσης γυμνάσια.

Ως μοντέλο θα χρησιμοποιηθεί το γαλλογερμανικό πρόγραμμα, στο οποίο έχουν μέχρι τώρα συμμετάσχει 8 εκατομμύρια Γάλλοι και Γερμανοί. Κάθε χρόνο γίνονται περίπου 8.000 συναντήσεις, ενώ μόνο πέρυσι συμμετείχαν 190.000 νέοι. Δεδομένου ωστόσο ότι η Ελλάδα είναι μικρότερη χώρα, το πρόγραμμα θα είναι και μικρότερων «διαστάσεων», όπως είχε διευκρινίσει ο Σέφερ.

Ασπιρίνες. Η ιδέα ήταν της προέδρου της Ενωσης Γερμανοελληνικών Εταιρειών και πρώην υπουργού του SPD Ζίγκφριντ Σκαρπέλη Σπερκ, ενώ υπό κανονικές συνθήκες τη χρηματοδότηση παρόμοιων προγραμμάτων μοιράζονται από κοινού οι δύο χώρες. «Αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας μπορώ να φανταστώ ότι τα έξοδα θα τα αναλάβει η Γερμανία, που έχει και την πρωτοβουλία», είχε δηλώσει πρόσφατα ο Σέφερ.

Το ερώτημα είναι αν κινήσεις σαν κι αυτές είναι επαρκείς για να λύσουν το πρόβλημα της νεανικής ανεργίας ή ανακοινώνονται για επικοινωνιακούς λόγους και αποτελούν απλώς ασπιρίνες.