Ανοιχτό βιβλίο οι καταθέσεις στο εξωτερικό

Το ακρωνύμιο ΑΑΠ ενδέχεται να αποτελέσει έναν από τους μεγαλύτερους εφιάλτες για χιλιάδες –ή μήπως εκατοντάδες χιλιάδες –Ελληνες από το 2017 και μετά.

Σκεφτείτε πόσοι έχουν ήδη μπλέξει στα γρανάζια των φορολογικών ελέγχων, με φόντο τις λίστες Λαγκάρντ, Μπόργιανς ή Παναμά, και πολλαπλασιάστε το τουλάχιστον επί εκατό.

Το σύστημα της Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών το οποίο ενεργοποιείται σταδιακά τη διετία 2017-2018 ρίχνει τα σύνορα του τραπεζικού απορρήτου σε εκατό χώρες, οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, καταρρίπτοντας ακόμα και το άβατο των ελβετικών τραπεζών. Ο κατάλογος των συνεργάσιμων χωρών, άλλωστε, διαρκώς διευρύνεται. Η Ελλάδα είναι ήδη μέσα.

ΠΛΕΟΝ ΟΧΙ ΚΩΔΙΚΟΙ. Ετσι, το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών αποκτά ένα παγκόσμιο «μάτι» σε καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα και αμοιβαία κεφάλαια, μερίσματα, τόκους, ασφαλιστήρια συμβόλαια και ακαθάριστα έσοδα από την πώληση ή την εξαγορά χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που καταβλήθηκαν ή πιστώθηκαν στον λογαριασμό Ελλήνων, από τα Νησιά Φερόες έως την Ανγκουίλα και από τη Σιγκαπούρη έως την Ελβετία. Οχι απλώς κωδικούς λογαριασμών, όπως στις διάφορες λίστες μέχρι τώρα, αλλά λογαριασμό, με ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, μέχρι και ημερομηνία γέννησης.

Ο κλοιός σφίγγει και όσοι νομίζουν ότι μέχρι το 2017 υπάρχει περιθώριο χρόνου για μετακίνηση κεφαλαίων μάλλον θα διαψευστούν.

Η «ζημιά» μπορεί να έχει ήδη γίνει. Η πρώτη αποστολή στοιχείων θα αφορά περιουσιακά στοιχεία Ελλήνων τα οποία βρίσκονταν το 2016 σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή λογαριασμούς θεματοφυλακής (ομόλογα, μετοχές, αμοιβαία) σε εξήντα χώρες του κόσμου. Συλλέγονται ήδη.

Τα στοιχεία, στο πλαίσιο της Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών, θα φτάσουν στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (η οποία από την 1η Ιανουαρίου 2017 μετουσιώνεται σε ανεξάρτητη Αρχή) έως τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους. Αντίστοιχα, ο σύνδεσμος –η ΔΗΛΕΔ –θα αποστείλει τα στοιχεία που θα έχει συλλέξει από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ελλάδας για φορολογικούς κατοίκους συνεργάσιμων χωρών στον αντίστοιχο σύνδεσμο στο Λίχτενσταϊν, στην Ουρουγουάη, στα νησιά Καϊμάν και σε καθεμία από τις χώρες που συμφώνησαν να ανοίξουν τα χαρτιά τους.

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΧΩΡΕΣ. Στην πρώτη ομάδα συνεργάσιμων χωρών από το 2017 περιλαμβάνονται όλες οι χώρες της Ευρώπης, εξαιρουμένης της Αυστρίας, η οποία θα ενταχθεί από το 2018. Στη δεύτερη ομάδα μπαίνουν στο παιχνίδι της Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών μεταξύ άλλων οι Ελβετία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ανδόρα, Χονγκ Κονγκ, Ρωσία και Σιγκαπούρη. Μπαχρέιν, Νήσοι Κουκ, Ναούρου, Παναμάς και Βανουάτου βρίσκονται σε συζητήσεις με τον ΟΟΣΑ για ένταξη στο σύστημα Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών. Το σύστημα του παγκόσμιου Μεγάλου Αδερφού συντονίζει ο ΟΟΣΑ, το παγκόσμιο πρότυπό του για την ΑΑΠ έχει υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και η σχετική κοινοτική οδηγία αποτελεί ήδη νόμο του ελληνικού κράτους. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων, άλλωστε, έχει ήδη αρχίσει να στήνει τον μηχανισμό ανταλλαγής πληροφοριών.

ΠΟΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Ο όγκος των πληροφοριών, ο οποίος θα αρχίσει να εισρέει από το επόμενο έτος στις ελληνικές Αρχές, αναμένεται τεράστιος, σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες. Τα στοιχεία όμως δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι ο φορολογούμενος του οποίου η περιουσιακή κατάσταση στο εξωτερικό αποκαλύπτεται, είναι και φοροφυγάς. Οι διασταυρώσεις στοιχείων οι οποίες θα ακολουθήσουν, θα δώσουν μια πρώτη εικόνα για το ξεσκαρτάρισμα της ήρας από το στάρι.

Μετά αρχίζει ο μεγάλος πονοκέφαλος. Οχι μόνο για τους φορολογουμένους, αλλά και για τον ίδιο τον –υποστελεχωμένο –ελεγκτικό μηχανισμό. Σήμερα το Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου, που αποτελεί την αιχμή του δόρατος των ελέγχων, διαθέτει 126 ελεγκτές, οι οποίοι έχουν ανοιχτές 1.269 υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής.

Αν το υπουργείο Οικονομικών θέλει πραγματικά να μειώσει τη φοροδιαφυγή, ο ελεγκτικός μηχανισμός πρέπει να ενισχυθεί. Αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος ένας απίστευτος όγκος πληροφοριών που αξίζουν χρυσάφι να μείνει σε κάποιο ράφι.