Βόμβα φυτοφαρμάκων στο πιάτο μας

Στις αρχές του περασμένου Αυγούστου, οι βαμβακοπαραγωγοί Κώστας Ζακαλκάς και Σωτήρης Σέφης στα Κύμινα της Θεσσαλονίκης αντίκρισαν ξαφνικά ένα πρωί τις καλλιέργειές τους «καμένες». Τα ζωηρά βλαστάρια των φυτών είχαν μαραθεί και τα φύλλα τους είχαν υποστεί εγκαύματα.

Γρήγορα αποκαλύφθηκε η έκταση της αγροτικής πληγής. Περισσότερα από 7.000 στρέμματα βαμβακιού και οπωροκηπευτικών σε όλο τον κάμπο της Μακεδονίας, από τη Χαλκηδόνα ώς το Κλειδί Ημαθίας, είχαν καταστραφεί. Το κακό είχαν προκαλέσει ρυζοπαραγωγοί στα Κύμινα και στη Χαλάστρα, οι οποίοι παραδέχτηκαν ότι χρησιμοποίησαν το ζιζανιοκτόνο Εστέρας 2,4D. Πρόκειται για εγκεκριμένο σκεύασμα που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά, το οποίο όμως χρησιμοποιείται αυστηρά μόνο στα σιτηρά και το κυριότερο αποκλειστικά τους χειμερινούς μήνες.

Οι ρυζοπαραγωγοί επέλεξαν τον Εστέρα γιατί ήταν φθηνότερος –έως και στη μισή τιμή –από τα υπόλοιπα επίσης εγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα. Υπήρχε όμως ακόμη ένα μυστικό στα Κύμινα. Γεωπόνοι ανακάλυψαν ότι ο Εστέρας είχε αναμειχθεί με το φάρμακο Προπανίλ, επικίνδυνο φυτοφάρμακο που έχει απαγορευθεί και δεν κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά.

Στον καιρό της κρίσης, πολλοί αγρότες στρέφονται στο λαθρεμπόριο φθηνών φυτοφαρμάκων που εισάγονται από την Τουρκία και τη Βουλγαρία, αδιαφορώντας για τη δική τους υγεία και τη δηλητηρίαση των χωραφιών τους, κατά συνέπεια και για την ποιότητα και την ασφάλεια των αγαθών που φτάνουν στο πιάτο του καταναλωτή. Στην ελληνική ύπαιθρο υπάρχει ομερτά για το θέμα –«κλείνουμε ο ένας το μάτι στον άλλο» λένε παραγωγοί. Οσοι μίλησαν στο πλαίσιο της έρευνας των «ΝΕΩΝ» –αγρότες, γεωπόνοι, έμποροι φυτοφαρμάκων και εκπρόσωποι εταιρειών –περιγράφουν ότι λαθραία φυτοφάρμακα δηλητηριάζουν τα χωράφια σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από ό,τι γράφουν οι εκθέσεις των αρμοδίων υπηρεσιών.

«Σε αποθήκες αγροτών και γεωπόνων μπορείς να βρεις σήμερα μέχρι και παραθείο, ακόμη και DDT, δηλητήρια που έχουν απαγορευτεί εδώ και δεκαετίες» αποκαλύπτει στα «ΝΕΑ» αγρότης των Σερρών. Τα κυριότερα παράνομα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα περιέχουν τις δραστικές ουσίες Propoxur, Simazine, Chlorpyrifos, Carbendazim, Triazo-phos, Disulfoton-sulfotone, Sebuthylazine, Terbuthyla-zine, Atrazine, Atrazine-desethyl, Bensulfuronmethyl, Metobro-muron, Rotenone, Rimsulfuron. Υπηρεσίες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης εκτιμούν ότι μόνο το 2012 πέρασαν από την Τουρκία 100 τόνοι του απαγορευμένου ζιζανιοκτόνου Προπανίλ. Ολα τα παραπάνω θεωρούνται ύποπτα για την εμφάνιση καρκίνου, καρδιαγγειακών και νευρολογικών παθήσεων και γι’ αυτό αποσύρθηκαν.

Η κρίση έχει πλήξει τους αγρότες. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, τον τελευταίο χρόνο οι τιμές των λιπασμάτων έχουν αυξηθεί κατά 9%. Πρόσφατα μάλιστα ο υφυπουργός Ανάπτυξης Αθανάσιος Σκορδάς δήλωσε ότι παρατηρούνται μέθοδοι καρτέλ στην αγορά φυτοφαρμάκων, αφήνοντας αιχμές για τη σχέση γεωπόνων κα αγροτικών συνεταιρισμών με συγκεκριμένες εταιρείες εισαγωγής και διακίνησης σκευασμάτων.

Στη Βουλγαρία κυκλοφορούν ακόμη φάρμακα που έχουν απαγορευτεί στην ΕΕ. Εχουν το μισό κόστος των αντιστοίχων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα και επιπλέον οι αγρότες τα γνωρίζουν και τα εμπιστεύονται. Και οι λαθρέμποροι κάνουν πάρτι. «Σε πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλίας μοιράζονται κατά καιρούς τιμοκατάλογοι καταστημάτων από τη Βουλγαρία και τα Σκόπια, με φθηνά φάρμακα, απαγορευμένα στη χώρα μας αλλά δοκιμασμένα προ της απαγόρευσής τους από τους αγρότες…» αναφέρει βαμβακοπαραγωγός.

«Τίποτα από όλα αυτά δεν θα συνέβαινε αν υπήρχε ηλεκτρονική συνταγογράφηση και στα φυτοφάρμακα. Σε περιπτώσεις όπως στα Κύμινα, θα γνωρίζαμε τι ακριβώς ζήτησαν οι παραγωγοί και τι οδηγίες χρήσης παρείχε ο γεωπόνος. Οπως ακριβώς συμβαίνει στα φάρμακα για τον άνθρωπο και τη σχέση ασθενούς και φαρμακοποιού. Δυστυχώς, όμως, η διακίνηση και χρήση φυτοφαρμάκων στην Ελλάδα είναι ανεξέλεγκτη» σημειώνει ο πρόεδρος του Γεωπονικού Συλλόγου Μακεδονίας-Θράκης Γρηγόρης Νικολαΐδης.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης τροποποίησε τη νομοθεσία, επιτρέποντας την πώληση φυτοφαρμάκων από οποιονδήποτε έμπορο χωρίς να κατέχει άδεια γεωπόνου. «Αντίστοιχα, το 2005 επιτράπηκε η εισαγωγή φυτοφαρμάκων, εκτός από τις εταιρείες, σε οποιονδήποτε ιδιώτη. Τότε εμφανίστηκαν τα πρώτα παράνομα σκευάσματα μέσω Ιταλίας» διευκρινίζει.

Από την Κίνα στην Τουρκία. Τον προηγούμενο μήνα αστυνομικοί εντόπισαν στο αυτοκίνητο 45χρονου έξω από την Αλεξανδρούπολη 298 συσκευασίες με 87 κιλά φυτοφαρμάκου και 90 πλαστικά δοχεία με 170 λίτρα ζιζανιοκτόνου. Οι ετικέτες ήταν γραμμένες στα τουρκικά και το λαθραίο φορτίο είχε παραλήπτες αγρότες στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος διακινητής είχε συλληφθεί ξανά τον περασμένο Σεπτέμβριο, έχοντας περάσει 290 λίτρα φυτοφαρμάκων από την Τουρκία. Λαθρέμποροι συνελήφθησαν την περασμένη εβδομάδα και στο Ορμένιο Εβρου.