Αναζήτηση
Καταγράφοντας μια αληθινή ιστορία που συνέβη σε συγγενικό της πρόσωπο, η ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτις του ανεξάρτητου κινηματογράφου αποτύπωσε σε φιλμ τον κοινό τόπο ανάμεσα στην ελληνική πραγματικότητα και την αρχαία τραγωδία. Η ιστορία του Λουκά, που απήχθη από τη μητέρα του, έκανε τον γύρο του κόσμου και πρόσφατα προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Ηταν μια από τις πιο παράξενες μα και πιο ενδιαφέρουσες στιγμές του τελευταίου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Μια ταινία που δεν ήξερες πώς να διαχειριστείς. Και μια ιστορία απ’ αυτές που δεν πίστευες πως θα μπορούσαν να περάσουν στη μεγάλη οθόνη με τέτοια ακρίβεια. Το ντοκιμαντέρ «Lost in the Bewilderness» αφορούσε την ιστορία του Λουκά. Ο οποίος απήχθη σε ηλικία 5 ετών από την Ελλάδα και εντοπίστηκε λίγο πριν από τα 16α γενέθλιά του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όταν η απεγνωσμένη μητέρα του δεν μπορούσε πια να τον ανεχτεί.
ΠΟΡΕΙΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ. Πρόκειται για την εξιστόρηση μιας απαγωγής παιδιού από γονέα η οποία πήρε διεθνείς διαστάσεις (τον αναζήτησε και η Ιντερπόλ δίχως αποτέλεσμα), γυρισμένη κατά τη διάρκεια είκοσι χρόνων. Η ταινία καταγράφει την πορεία του Λουκά προς την ενηλικίωση και την αυτογνωσία, με αποκορύφωμα τη στιγμή που γίνεται ο ίδιος πατέρας –ένας κύκλος ζωής που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας με τέτοια επιδεξιότητα, που από ένα σημείο και μετά σχεδόν ξεχνάς πως παρακολουθείς μια ταινία τεκμηρίωσης και απλά χαζεύεις καθηλωμένος. Γιατί το «Lost in the Bewilderness» δεν είναι μόνο μια αστυνομική ιστορία, αλλά και ένας λυρικός στοχασμός πάνω στην παιδική ηλικία –αυτήν που χάνουμε κι αυτήν που βρίσκουμε.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον λοιπόν το ότι αυτή η ιστορία ξεπήδησε μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον της σκηνοθέτιδος Αλεξάνδρας Ανθονυ: «Μεγάλωσα με αυτή την ιστορία μέσα στην οικογένειά μου και όταν αποφάσισα να γράψω ένα σενάριο, η πραγματικότητα εισέβαλε σε αυτό.
Το παιδί, γιος ξαδέλφου μου, εξαφανίστηκε όταν το πήρε η μητέρα του φεύγοντας στην Αμερική κι έτσι χάθηκαν εντελώς τα ίχνη του. Για χρόνια τον έψαχναν η Σκότλαντ Γιαρντ και η Ιντερπόλ χωρίς αποτέλεσμα. Αυτό ήταν ένα τραύμα για την οικογένειά μου, το γεγονός ότι κανείς δεν ήξερε πού είναι αυτό το παιδί.
Τελικά, ένα βράδυ τηλεφώνησε η μητέρα τού Λουκά στον ξάδελφό μου και του είπε ότι ο Λουκάς είναι στην Αμερική. Πήρα μια κάμερα και πήγα μαζί με τον ξάδελφό μου στη συνάντηση. Από τότε συνέχισα να παρακολουθώ τους ήρωες, τους οποίους στην ταινία βλέπετε να μεγαλώνουν και να περνούν πολλά. Οταν βρήκαμε τον Λουκά ήταν 16 ετών, δεν μιλούσε ελληνικά. Ηθελε να επιστρέψει στην Ελλάδα και ήρθε τελικά σαν ξένος για να ξαναμπεί στην οικογένειά του. Είναι μια προσωπική ταινία, στην οποία όμως μπορούμε να βρούμε στοιχεία που αγγίζουν όλους μας. Είναι μια ταινία για τον χαρακτήρα των Ελλήνων και την οικογένεια, γεμάτη αγάπη».
Δεινή αφηγήτρια. Γεννημένη στη Νότια Καρολίνα των Ηνωμένων Πολιτειών από έλληνες γονείς, η Αλεξάνδρα Ανθονυ πέρασε τα παιδικά της χρόνια στην Αθήνα. Πίσω στην Αμερική, σπούδασε Ιστορία Τέχνης αλλά και Σκηνοθεσία Κινηματογράφου. «Μεγάλωσα με
το αρχαίο δράμα, την ελληνική μυθολογία. Θαυμάζω την ομορφιά τους, αλλά είναι και κομμάτι αυτού που είμαι».
Η πρώτη της ταινία («Morning Born Blindly») ολοκληρώθηκε το 1977 και αποτέλεσε τη μεταπτυχιακή εργασία της στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης: ένα εικοσάλεπτο ντοκιμαντέρ για ένα τυφλό ζευγάρι που προετοιμάζεται για το τρίτο του παιδί. Το φιλμ κερδίζει μια σειρά κορυφαίων βραβείων –μεταξύ αυτών και ένα στο σημαντικό Φεστιβάλ Super-8 του Τορόντο.
Σύντομα ξεκινά να εργάζεται ως μοντέρ στην ξακουστή (και βραβευμένη) σειρά του PBS Nova «Frontline», προετοιμάζοντας παράλληλα και μια σειρά έκτακτων εκπομπών που προβάλλονται σε εθνικά και διεθνή δίκτυα. Εκεί θα κερδίσει μια σειρά από Emmy και Peabody βραβεία –η ίδια όμως, αναζητώντας και την περιπέτεια, θα βρεθεί ως ηχολήπτρια να συνεργάζεται με ανεξάρτητους κινηματογραφιστές στην Αιθιοπία, το Μπανγκλαντές και τη Μογγολία.
Με τον καιρό, οι ταινίες της πήραν μια ακόμα πιο προσωπική στροφή. Ανήκοντας ταυτόχρονα σε δυο πολιτισμούς, η Αλεξάνδρα Ανθονυ δείχνει να νιώθει τόσο παρατηρήτρια όσο και συμμετέχουσα στις ανθρώπινες ιστορίες με τις οποίες επιλέγει να καταπιαστεί.
Τούτο εδώ, όμως, το φιλμ που μας μάγεψε στη Θεσσαλονίκη μοιάζει με έργο ζωής. «Οταν έμαθα πως ο Λουκάς είχε βρεθεί, το πρώτο πράγμα που είπα ήταν “πάρτε την κάμερα και φύγαμε για γύρισμα”». Ηταν εκεί όταν ο Λουκάς κατέβηκε από το αεροπλάνο. «Αισθάνθηκα μεμιάς το πόσο άβολα ένιωθε. Ενας ξένος σε μια ξένη χώρα –δεν θυμόταν πια πως είχε μια ελληνική οικογένεια, δεν μιλούσε τη γλώσσα και ξαφνικά η μητέρα του τον παρέδιδε σε ανθρώπους που δεν γνώριζε» λέει η ίδια.
Η αφηγηματική της δεινότητα είναι έκδηλη από τα πρώτα πλάνα. «Η ταινία απογειώνεται χάρη στο δυνατό μοντάζ, την ξεκάθαρη δομή της αλλά και την καθηλωτική αφήγηση της ίδιας της σκηνοθέτιδος», λέει ο μπλόγκερ Χάρι φαν Φέρσενταλ. Και οι παραλληλισμοί με την αρχαιοελληνική μυθολογία συμπληρώνουν μια απίθανη ιστορία αλλά και μια εξαίσια καταγραφή της μεταπολιτευτικής Ελλάδας που περνά μπροστά από τα μάτια μας με μοναδική ακρίβεια. «Στην Αμερική ακούνε πολλά για την ελληνική ιδιοσυγκρασία σε σχέση με τη σημερινή κρίση, πράγματα που δεν είναι αληθινά. Μου δίνει ικανοποίηση το να δείχνω μια άλλη εικόνα, την καλύτερη για την Ελλάδα και τους Ελληνες».
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ. Αυτή την περίοδο η Ανθονυ ολοκληρώνει την τριλογία ταινιών της με ιστορίες οικογενειών σε κρίση στο επίκεντρό τους. Η πρώτη από αυτές, η βραβευμένη «Yaya», ολοκληρώθηκε το 1984 και παρουσιάστηκε σε φεστιβάλ διεθνώς. Η δε ταινία που μας συγκλόνισε ήταν η δεύτερη! Γιατί η Aνθονυ ήδη ολοκληρώνει το τρίτο φιλμ ονόματι «Τρεις σπόροι ροδιού». Μια αληθινή ανεξάρτητη σκηνοθέτις, η Αλεξάνδρα σκηνοθετεί, οργανώνει την παραγωγή, κινηματογραφεί, ηχογραφεί τους ήχους, μοντάρει και αφηγείται με τη δική της φωνή όλες τις ταινίες της. Η Αλεξάνδρα Ανθονυ βρίσκεται κάθε καλοκαίρι στην Ελλάδα. Πάντα με την κινηματογραφική της κάμερα.
