Τη σωτηρία της ψυχής που είναι πολύ μεγάλο πράγμα, μεγαλύτερο κατά πώς φαίνεται από τη σωτηρία της ζωής που υπερασπίζονται οι ιατρικές σχολές, καλούνται να αναζητήσουν φέτος οι υποψήφιοι για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: πολύ ευκολότερα θα γίνουν θεολόγοι από γιατροί! Η κατανομή των φετινών εισακτέων ανά τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, που ανακοίνωσε χθες το υπουργείο Παιδείας, σε πρώτη ανάγνωση δεν διαφέρει δραματικά από την περσινή. Πέφτει μαχαίρι κατά 1.005 εισακτέους στα ΑΕΙ, αλλά αυξάνονται κατά 510 στα ΤΕΙ. Συνολικά 495 λιγότεροι θα μπουν φέτος σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, 69.490 αντί 69.985 πέρυσι. Σιγα τη διαφορά, θα πείτε.
Αν όμως εξετάσουμε λίγο πιο προσεκτικά την κατανομή, θα διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Από τις 1.005 λιγότερες θέσεις στα πανεπιστήμια, οι 220 κόβονται από τις επτά ιατρικές σχολές της χώρας, στις οποίες απομένουν 835 εισακτέοι από 1.055 πέρυσι (μείωση 21%). Αλλες 100 θέσεις κόβονται από τις οδοντιατρικές και τις φαρμακευτικές σχολές. Ακόμα 150 από το Πολυτεχνείο της Αθήνας. Και 40 από τις τρεις νομικές σχολές. Δηλαδή πάνω από τις μισές κομμένες θέσεις. Τι κοινό στοιχείο έχουν –πλην της Νομικής –οι υπόλοιπες θέσεις που χάνονται; Αν ήταν οι μετεγγραφές που απασχολούσαν κυρίως το υπουργείο, τότε η λογική λέει ότι θα έκοβε θέσεις από τις ιατρικές σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά θα τις αύξανε στις ιατρικές σχολές Θράκης και Κρήτης για παράδειγμα. Αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Τι άλλο κοινό υπάρχει; Τα εργαστήρια. Οι σπουδές στις σχολές αυτές είναι ακριβές συγκριτικά με εκείνες σε σχολές χωρίς εργαστήρια.
Κι έτσι παρατηρούμε: Μουσουλμανικές Σπουδές Αριστοτελείου, συν 20 εισακτέοι. Κοινωνική Θεολογία ΕΚΠΑ, συν 40 εισακτέοι. Θεολογική Σχολή, συν 55 εισακτέοι. Εδώ θυμάμαι ένα γκραφίτι που είχε σκαρώσει κάποιος οξυδερκής φοιτητής πριν από χρόνια στον τοίχο του Κοιμητηρίου Ζωγράφου: «Εργαστήριο Θεολογικής Σχολής» έγραψε. Αθεόφοβος ή όχι, πάντως εύστοχος: γιατί ανάμεσα στα εργαστήρια του ΕΜΠ ή της Ιατρικής και στις σχολές θεωρίας υπάρχει απόσταση που μεταφράζεται (και) σε χρήμα. Και στα ΤΕΙ: Κλωστοϋφαντουργίας ΤΕΙ Πειραιά, συν 100 εισακτέοι. Σχολές διοίκησης επιχειρήσεων, τουρισμού, τεχνολογίας τροφίμων, λογιστικής και χρηματοοικονομικής, άνοδος εισακτέων. Σχολές μηχανικών, μείωση.
Με απλά λόγια, οι φετινοί υποψήφιοι θα δυσκολευτούν πάρα πολύ για να εισαχθούν όχι μόνο στις απλησίαστες ιατρικές και τις υψηλόβαθμες πολυτεχνικές σχολές, αλλά γενικότερα στα κεντρικά πανεπιστήμια και στις περιζήτητες σχολές –κάτι που σε πολύ πρώτη ανάγνωση προϊδεάζει και για άνοδο βάσεων σε αυτές. Αντίθετα, στις περιφερειακές σχολές, ιδίως των ΤΕΙ, με μέσες και χαμηλές βαθμολογίες, το άνοιγμα της πόρτας αναμένεται ευκολότερο λόγω της ανακατανομής των θέσεων που ευνοούν αυτές τις σχολές. Και βέβαια, διά της πλαγίας οδού (μετεγγραφή) αρκετοί υποψήφιοι θα καταλήξουν τελικά σε πιο κεντρικές σχολές, παρακάμπτοντας τα πολλά μόρια που απαιτούνται.
Τα κριτήρια της κατανομής. Το υπουργείο Παιδείας από την πλευρά του δεν αρνείται τις αναγκαιότητες που οδήγησαν σε αυτές τις επιλογές, αλλά τις εξωραΐζει αναφέροντας ότι για την κατανομή του αριθμού εισακτέων ανά τμήμα έχουν ληφθεί υπόψη τέσσερα κριτήρια:
1. οι αναπτυξιακές κατευθύνσεις της χώρας
2. οι εισηγήσεις των τμημάτων, ιδίως εκείνων στα οποία προβλέπονται εργαστηριακά μαθήματα και για τη λειτουργία των οποίων τεκμηριώθηκαν σοβαρές δυσκολίες
3. η ανάγκη αποκατάστασης μιας ισορροπίας στην αναλογία των θέσεων που προσφέρονται στους υποψηφίους των τριών Ομάδων Προσανατολισμού
4. οι στατιστικές των μετεγγραφών φοιτητών/τριών.
Εμφαση στον τουρισμό. Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η υπουργική απόφαση, στην οποία περιλαμβάνονται επιπλέον δύο νέα πανεπιστημιακά Τμήματα Τουρισμού καθώς και ένα τμήμα ΤΕΙ Τουρισμού που επαναλειτουργεί, αυξάνει τον αριθμό εισακτέων σε τμήματα που αντιστοιχούν στον συγκεκριμένο τομέα της οικονομίας, ενώ ενισχυμένα είναι και τα τμήματα που σχετίζονται με την πρωτογενή παραγωγή και την πληροφορική.
Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των μελών του Διδακτικού Επιστημονικού Προσωπικού και την υπάρχουσα υλικοτεχνική υποδομή των εργαστηρίων σε ορισμένα τμήματα (π.χ. ιατρικής, βιολογίας, μηχανικών κ.ο.κ.), επιχειρείται, με μια μείωση του αριθμού εισακτέων, η εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών εκπαίδευσης ώστε να μπορέσουν να γίνουν καλοί επαγγελματίες. Παράλληλα αυξάνεται ο αριθμός εισακτέων σε τμήματα στα οποία κατευθύνονται μαθητές της θεωρητικής κατεύθυνσης, ώστε να αποκατασταθεί μια αναλογική ισορροπία μεταξύ των θέσεων που προσφέρονται για τους υποψηφίους των τριών Ομάδων Προσανατολισμού και να μην υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των ευκαιριών που τους παρέχονται.
Οι «ριγμένοι» των εξετάσεων. Εδώ οφείλει κανείς να παρατηρήσει ότι πράγματι οι υποψήφιοι των ανθρωπιστικών σπουδών είναι από τους «ριγμένους» των εξετάσεων. Πέρυσι σχεδόν 27.000 υποψήφιοι προήλθαν από την Ομάδα Προσανατολισμού των ανθρωπιστικών σπουδών, αλλά οι περιορισμένες τους δυνατότητες επιλογής –περίπου 100 τμήματα –άφησαν σχεδόν τους μισούς εκτός Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Αντίθετα, οι υποψήφιοι των τεχνολογικών και θετικών σπουδών θεωρούνται πιο ευνοημένοι καθώς είναι σχεδόν ισάριθμοι, αλλά διεκδικούν εισαγωγή σε υπερδιπλάσια τμήματα και έπονται οι ενδιαφερόμενοι για σχολές οικονομίας και πληροφορικής, που μπορούν να «ξεκλειδώσουν» περίπου 150 σχολές κυρίως των ΤΕΙ.
Επιπρόσθετα, η υπουργική απόφαση μεριμνά για την ενίσχυση των τμημάτων της περιφέρειας που είδαν την προηγούμενη ακαδημαϊκή χρονιά τα τμήματά τους να χάνουν μεγάλο μέρος των φοιτητών/τριών τους μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας των μετεγγραφών. Τέλος, το υπουργείο Παιδείας μελετά την αναμόρφωση των κριτηρίων των μετεγγραφών, ώστε να μην εμποδίζεται η μετεγγραφή των φοιτητών που το έχουν περισσότερο ανάγκη.