Ο,τι απομένει από τα αρχαία κείμενα, αντικείμενα, γεγονότα, πεποιθήσεις είναι διάχυτο και μη συστηματικό. Προσπαθούμε να φτιάξουμε μία εικόνα από λίγα δεδομένα πιστεύοντας πως έχουμε αποκαταστήσει χαλάσματα χιλιετιών. Και το καταφέρνουμε. Aλλά δεν είναι το αρχαίο παρελθόν που αποκαθιστούμε. Είναι το παρόν. Είναι αυτό που ο Καρλ Λάγκερφελντ τιτλοφόρησε ως «Μοντέρνα αρχαιότητα» συνδέoντας την αρχαία Ελλάδα με τη μόδα του οίκου Chanel.
Το επίσημο δελτίο Τύπου του οίκου που ανακοινώθηκε χθες αναφέρει πως ο Καρλ Λάγκερφελντ ανέτρεξε στην καταγωγή του πολιτισμού για τη νέα συλλογή Chanel, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στην αίθουσα Κουρμπέ του Γκραν Παλαί στο Παρίσι. Η ελληνική αρχαιότητα, το λίκνο του πολιτισμού, η ομορφιά και η νεωτερικότητα αποτελούν τον πυρήνα της έμπνευσής του. «Τα κριτήρια της ομορφιάς στην αρχαία και τη μετέπειτα κλασική Ελλάδα παραμένουν ακόμη ισχυρά. Δεν έχουν υπάρξει άλλες ωραιότερες αναπαραστάσεις γυναικείας ομορφιάς. Ή πιο ωραίοι κίονες. Ολόκληρη η Αναγέννηση πραγματικά βασίστηκε στην αρχαιότητα. Πρόκειται για τη νιότη του κόσμου σε όλη της την ακμή και τον απρόβλεπτο χαρακτήρα των ανελέητων θεών».
Το σκεπτικό του Καρλ Λάγκερφελντ αποκαλύπτεται στην επιθυμία του να μεταφέρει την Ελλάδα στο Παρίσι. Οχι όμως τη σύγχρονη χώρα με την οποία η Ευρώπη και οι θεσμοί της τα τελευταία χρόνια έχουν μία έντονη και διαταραγμένη σχέση. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Chanel φιλοδοξούσε –όπως άλλωστε και ο ομόλογος του στον οίκο Gucci –να κάνει ένα σόου με φόντο τα πιο έντονα ίχνη μνήμης της ελληνικής αρχαιότητας. Η παραδοσιακή τακτική άρνησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου πάγωσε την επιθυμία του.

Ομως ο πανούργος γερμανός λάτρης του ελληνορωμαϊκού παρελθόντος μετέτρεψε την αδύναμη στιγμή σε εντυπωσιακό εύρημα για να δημιουργήσει τη συλλογή Chanel Resort 2018. Και αφού δεν μπορούσε να έρθει η Chanel στην Ελλάδα, εκείνος «μετέφερε» την αρχαία Ελλάδα στο Παρίσι, παρουσιάζοντας προχθές στον εκθεσιακό χώρο του Γκραν Παλαί τη δική του εκδοχή για την αρχαιότητα και την ομορφιά. Σαν ένα αισθητικό σχόλιο γύρω από την ευρωπαϊκή συνοχή σε μία χώρα όπου η πολιτική εξουσία του ακραίου φασισμού υπονομεύει τις μορφές της γαλλικής δημοκρατίας.

ΑΡΧΑΙΟΙ ΝΑΟΙ ΚΑΙ ΧΑΛΙΚΙΑ. Ξεκίνησε το αφήγημα του φτιάχνοντας ένα μείγμα ερειπίων αρχαίων ναών. Ηταν η οπτική απόδειξη της «ερειπιοφιλίας» του για τον Παρθενώνα και τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο ταυτόχρονα. Συμπλήρωσε το ιδανικό του ντεκόρ ζητώντας να ζωγραφίσουν στους πλάγιους τοίχους της αίθουσας τα δειλινά στο ακρωτήριο του Σουνίου και την κορυφογραμμή του Κιθαιρώνα. Ενώ ο διάδρομος της πασαρέλας του ντεφιλέ στρώθηκε με χαλίκια θυμίζοντας στους καλεσμένους θεατές της εκδήλωσης το έδαφος των αρχαιολογικών χώρων, δύσβατων για όσες επιλέγουν ψηλοτάκουνα παπούτσια στη διάρκεια των ξεναγήσεων. Αυτή η πράξη απεδαφοποίησης από τον πραγματικό χώρο των μνημείων κόστισε ένα αξιοσημείωτο ποσό στους διοργανωτές. Χρειάστηκαν 50 τεχνίτες που δούλευαν τρεις εβδομάδες για την κατασκευή των κιόνων. Και η συναρμολόγηση του «αρχαιοελληνικού ναού» έγινε σε εννέα ημέρες.

«Η πραγματικότητα δεν με ενδιαφέρει. Χρησιμοποιώ ό,τι εμένα μου αρέσει. Η δική μου Ελλάδα είναι μία ιδέα». Ηταν το μότο της χθεσινής αναπαραγωγής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το ταξίδι του στον χώρο και τον χρόνο.

Ο υπερμορφωμένος γερμανός καλλιτεχνικός διευθυντής του γαλλικού οίκου ίσως να είχε στο μυαλό του το «Heiterkeit» (ελληνική ευδιαθεσία /νηφαλιότητα). Ο Λάγκερφελντ με βάσεις κλασικής παιδείας φαίνεται ότι συμβουλεύτηκε το εγχειρίδιο του συμπατριώτη του ιστορικού τέχνης και αρχαιολόγου Γιόχαν Χοακίμ Βίνκελμαν. Ο οποίος το 1764 συνέδεσε την αρχαία ελληνική τέχνη με το «εύκρατο κλίμα», που την τοποθετεί στο μεταίχμιο ανάμεσα στο ψύχος του Βορρά και στις υψηλές θερμοκρασίες του Νότου. Γι’ αυτό και η ιδέα του μετέτρεψε τα ρούχα του σε δημιουργίες που ξεπερνούσαν τη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των εποχών.

Τελευταία Νέα