Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας πολιτικός, έλληνας ή ξένος, θυμάται τα γεγονότα όπως τα θέλει. Το κλασικό παράδειγμα είναι, βεβαίως, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα. Ωστόσο, προκαλεί απορίες αυτό το «στραμπούληγμα» της πρόσφατης Ιστορίας της χώρας, το οποίο επιχειρείται με ένα μακρύ σημείωμα που έχει υποβολέα τον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου και συντάκτη τον συνεργάτη του και γνωστό πρώην δημοσιογράφο Γιώργο Ελενόπουλο. Προς τι όλα αυτά και, κυρίως, γιατί τώρα;
Η απλή εξήγηση είναι ότι το απομνημόνευμα του Χοσέ Θαπατέρο «Il Dilema» (ο τίτλος δεν χρειάζεται ελληνική μετάφραση) έριξε πάλι λάδι στην ακοίμητη φωτιά του G20 των Καννών. Είναι ένα διαρκές πολιτικό πουργατόριο από το οποίο ο Παπανδρέου δεν μπορεί να βγει, παρά τις προσπάθειές του. Ο Θαπατέρο, παρότι σύντροφος Σοσιαλιστής, ουδέποτε έβαλε πλάτη στις προσπάθειες του Γιώργου Παπανδρέου στη φάση του 2009-2010. Κάθε τρεις και λίγο δεν έχανε την ευκαιρία να λέει ότι «εμείς, η Ισπανία, δεν είμαστε σαν την Ελλάδα». Φαίνεται όμως ότι η σχέση ήταν ρηγματωμένη ήδη νωρίτερα. Φέρελπις πολιτικός του ΠΑΣΟΚ θυμάται μια καλοκαιρινή συνάντηση Παπανδρέου – Θαπατέρο σε εκδήλωση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Λαγονήσι το 2008 –συνάντηση στην οποία έτυχε να είναι παρών. Είχε εντυπωσιαστεί από τη δύσκολα κρυπτόμενη αδιαφορία του Θαπατέρο για τον ΓΑΠ. Τον θεωρούσαν τελειωμένο και έκαναν έμμεση προσπάθεια να τον ξεφορτώσουν και από τη Διεθνή. Ενα χρόνο αργότερα όμως εκλεγόταν πρωθυπουργός και μάλιστα με σχεδόν έντεκα μονάδες διαφορά από τον εμβρόντητο Καραμανλή.
ΟΙ ΚΑΝΝΕΣ. Παρ’ όλα αυτά, ο Θαπατέρο δεν ήταν στη συνάντηση του Παπανδρέου με τον Σαρκοζί και τη Μέρκελ στις Κάννες και δεν αναφέρεται σε αυτήν. Κάποια ηλεκτρονικά ΜΜΕ έκαναν παρανάγνωση του βιβλίου του συγχέοντάς το με γλαφυρό απομνημόνευμα του γάλλου τότε υπουργού Οικονομικών Φρανσουά Μπαρουάν. Κι αυτός όμως δεν ήταν μέσα –σύμφωνα με επιτελείς του τότε προέδρου της Γαλλίας. Κι αυτοί –όπως και ο Ελενόπουλος στο σημείωμα –λένε ότι ο Σαρκό μίλησε έντονα στον Παπανδρέου, όχι όμως απρεπώς. Η αναδρομή του σημειώματος στο G20 –με την αναφορά στην πρότερη γνώση της Μέρκελ περί δημοψηφίσματος, κάτι για το οποίο πάντα επέμενε ο Παπανδρέου –είναι ακριβής. Οπως είναι ακριβές και ότι οι Μερκοζί δέχθηκαν το δημοψήφισμα, αλλάζοντας το διακύβευμα ως παραμονή ή όχι της Ελλάδας στο ευρώ. Ο Παπανδρέου ήθελε, ως μοντέρνος πολιτικός, να βάλει τέσσερα ή πέντε ερωτήματα στο χαρτί –κάτι που είχε προκαλέσει απόγνωση και απελπισία στους συνομιλητές του.
Οχι –οι απορίες και η ανασκευή δεν αφορούν το μοιραίο φινάλε του G20: αφορούν τα πριν. Ιδού δύο παραδείγματα από το πώς αντιλαμβάνεται ο Παπανδρέου την περίοδο 2009-2010, παραδείγματα που κόβουν την ανάσα:
Παράδειγμα πρώτον: Λέει το σημείωμα ότι πριν από το Μνημόνιο δεν υπήρχε χρόνος για προκήρυξη δημοψηφίσματος ή εκλογών. Πράγματι, ο αναγκαίος νόμος για να γίνει δημοψήφισμα δεν υπήρχε, προωθήθηκε για ψήφιση το καλοκαίρι του 2011. Η κυβέρνηση όμως Παπανδρέου –σύμφωνα με κορυφαίους υπουργούς της εποχής που συμμετείχαν και έγιναν βίδες –είχε μια ζωηρότατη σύσκεψη όπου συζητήθηκε το ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες πριν βρεθεί η χώρα στην ανάγκη να ζητήσει ξένη βοήθεια. Το ενδεχόμενο απερρίφθη, όπως απερρίφθη αργότερα και η πρόταση να ζητηθεί ειδική πλειοψηφία 180 βουλευτών για την ψήφιση του Μνημονίου. Αυτό θα υποχρέωνε τη ΝΔ να το ψηφίσει, αλλά ο Γιώργος Παπανδρέου δεν το αποφάσισε. Το επιχείρημα είχε να κάνει με τους κινδύνους για τη χώρα. Αλλά όλοι «διάβασαν» και τη μία και την άλλη παράλειψη ως φόβο μην τυχόν και χαθεί η εξουσία. Αλλωστε, και το δημοψήφισμα του 2011 σε αυτό αποσκοπούσε. Να μην υπάρξει διακινδύνευση της εξουσίας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε μεγάλο μέρος του σημειώματος Ελενόπουλου – Παπανδρέου κατηγορείται ο Αντώνης Σαμαράς γιατί δεν συναίνεσε σε κυβέρνηση ΠαΣοΚ – ΝΔ πριν από τον Νοέμβριο του 2011.
Παράδειγμα δεύτερον: «Η διαχείριση της ελληνικής κατάστασης άρχισε να βγαίνει εκτός ελέγχου, λόγω της αναβλητικότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των επίμονων επιθέσεων των διεθνών αγορών, από τις αρχές Μαρτίου 2010», γράφει για λογαριασμό του Παπανδρέου ο Ελενόπουλος. Μέχρι τότε τι γινόταν; Δεν είχε, χωρίς να συγκινείται ο Νέρων του Μαξίμου, καεί το πελεκούδι από τον Νοέμβριο του 2009 (με το πακέτο 1 δισ. ευρώ και βάλε για τους «ασθενέστερους», ενώ ανέβαιναν ήδη από τότε τα spreads) έως το Νταβός τον Ιανουάριο του 2010; Η περιγραφή των ευθυνών μέχρι τον Μάιο του 2010 είναι επιφανειακή και γενικώς light.
ΕΝΟΠΛΗ ΕΙΡΗΝΗ. Δεν χρειάζεται να μπει κανείς σε περισσότερες λεπτομέρειες. Περισσότερο ενδιαφέρον έχει το παρόν. Η «εκδοχή Ελενόπουλου – Παπανδρέου», με τις γνωστές θεωρίες συνωμοσίας περί ανατροπής από διάφορα κέντρα και ομάδες, σε τι αποσκοπεί; Προετοιμάζει το έδαφος για κάτι; Εγγράφεται σε μια γενικότερη κινητικότητα που έχει επισημανθεί στο εσωκομματικό «ύφασμα» του ΠαΣοΚ; Πράγματι: οι παπανδρεϊκοί κινούνται. Αν και ο ίδιος ο Παπανδρέου εμφανίζεται προσεκτικός. Σπουδαία η σχέση με τον Βαγγέλη Βενιζέλο δεν είναι, ενώ προβληματικά φαίνεται πως είναι και τα πορίσματα των ελεγκτικών οίκων που ζήτησε ο νυν πρόεδρος του ΠαΣοΚ για τα οικονομικά πεπραγμένα που παρέλαβε. Εχουμε δηλαδή μια ένοπλη ειρήνη, όπως και στο παρελθόν έχει επισημανθεί. Μένει να φανεί αν υπάρχει διάθεση να παραβιασθεί αυτή.