Πολλές φορές μιλάμε γενικά και αφηρημένα για τα εκπαιδευτικά θέματα. Αλλες πάλι χάνουμε την ουσία μέσα από στατιστικές αναλύσεις και μέσους όρους. Σπάνια χρησιμοποιούμε ένα παράδειγμα και από αυτό να προσπαθήσουμε να βγάλουμε ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

Θα σας διηγηθώ την ακαδημαϊκή πορεία ενός συγκεκριμένου νέου, γιατί πιστεύω ότι η ιστορία του μοιάζει με την ιστορία πολλών νέων και περιέχει σημαντικά μηνύματα στα οποία θα αναφερθώ στο τέλος.

Μαθητής στη Ρόδο πριν από μερικά χρόνια, ο Μανώλης κουβαλούσε ένα «μικρόβιο» μέσα του, λάτρευε την αστρονομία και έβλεπε τον εαυτό του στο μέλλον να εργάζεται ερευνητικά με θέματα που συνδέονται με την επιστήμη αυτή. Χαρισματικός μαθητής, αρίστευσε στις εισαγωγικές εξετάσεις και μπορούσε να σπουδάσει σε όποια σχολή ήθελε. Οι εκπαιδευτικοί σύμβουλοι στο περιβάλλον του τον έσπρωξαν (πάντα με πολλή αγάπη) να ξεκινήσει από ηλεκτρολόγος μηχανολόγος σε κάποιο Πολυτεχνείο και «βλέπουμε». Πίστευαν ότι όπως όλοι οι παιδικοί έρωτες ξεχνιούνται έτσι και τούτη η παιδική τρέλα για την αστρονομία θα ξεχαστεί με τον καιρό.

Ετσι πίστευαν, γιατί ο Μανώλης τούς έκανε μεν το χατίρι να σπουδάσει ηλεκτρολόγος μηχανολόγος, αλλά το «μικρόβιο» ήταν πάντα εκεί και τον έσπρωχνε προς το στοιχείο του. Προσηλωμένος και σοβαρός φοιτητής, κάλυπτε τις απαιτήσεις του τμήματός του αλλά τον ελεύθερο χρόνο του τον αφιέρωνε στον έρωτά του. Οταν έπειτα από πέντε χρόνια ήταν κοντά στο τέλος των σπουδών του στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, ρώτησε τον τότε πρόεδρο του Τμήματος για τη δυνατότητα να κάνει διπλωματική εργασία στην αστρονομία. Επειτα από σύσταση του προέδρου του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων, ο Μανώλης βρέθηκε στο γραφείο μου να συζητάμε για θέματα διπλωματικής και να σκεφτόμαστε πώς θα πάρει υποτροφία σε ένα από τα διακεκριμένα πανεπιστήμια της Ευρώπης ή των ΗΠΑ.

Για να πάρει όμως υποτροφία στα διεθνούς φήμης πανεπιστήμια πρέπει να περάσει κάποιες ειδικές εξετάσεις πιστοποίησης των γνώσεών του στη φυσική. Μια χαρά τα πήγαμε με τη διπλωματική, το μόνο που με απασχολούσε ήταν ότι ο Μανώλης είχε ασχοληθεί με μια σειρά προχωρημένα τεχνολογικά μαθήματα, ήταν ένας άξιος μηχανικός, αλλά οι γνώσεις του στην προχωρημένη φυσική και ιδιαίτερα τη φυσική του μικροκόσμου πίστευα ότι είναι περιορισμένες, μια και δεν είχε διδαχθεί αυτά τα μαθήματα.

Είχα τότε μια ομάδα από αριστούχους φοιτητές Φυσικής γύρω μου, που σχεδίαζαν επίσης να σπουδάσουν στις ΗΠΑ και θα έδιναν τις ίδιες εξετάσεις. Τους πρότεινα να τον βοηθήσουν δημιουργώντας κοινή ομάδα μελέτης. Μετά τις εξετάσεις και όταν κυκλοφόρησαν τα αποτελέσματα, διαπιστώσαμε ότι ο Μανώλης είχε αριστεύσει (970/990) και άφησε πίσω στους βαθμούς τούς αριστούχους φυσικούς.

Φοιτητής Αστρονομίας στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο του Cornell με υποτροφία, ολοκλήρωσε το διδακτορικό του και πριν από λίγες ημέρες η Ελληνική Αστρονομική Εταιρεία βράβευσε τον δρα Μανώλη Παπαστεργή για την καλύτερη διδακτορική διατριβή έλληνα επιστήμονα τη διετία που μας πέρασε. Πρόσφατα πέτυχε ακόμη μία διάκριση και ένα ερευνητικό βραβείο που θα του επιτρέψει να συνεχίσει την εργασία του στην Ολλανδία.

Δεν θα σταθώ στα βραβεία όμως, εκείνο που προέχει είναι ότι συνάντησα έπειτα από τέσσερα χρόνια πάλι έναν χαρούμενο νέο με αυτοπεποίθηση και απίστευτο ενθουσιασμό για τη δουλειά του. Χιλιάδες νέοι και νέες αποφοιτούν από τα ελληνικά πανεπιστήμια κάθε χρόνο και έχουν τα χαρακτηριστικά του Μανώλη. Επέλεξαν νωρίς αυτό που αγαπούν, πάλεψαν γι’ αυτό και με τη βοήθεια των δασκάλων τους και των γονιών τους είναι σήμερα ευτυχισμένοι γιατί ασχολούνται με κάτι που τους ενθουσιάζει.

Ποιο θα είναι, λοιπόν, κατά τη γνώμη μου το πραγματικά νέο σχολείο; Απλώς, θα έλεγα, αυτό που θα έχει τα καλύτερα «διαγνωστικά τεστ» για να ανακαλύψει το «μικρόβιο» που κουβαλάει ο κάθε μαθητής μέσα του και στη συνέχεια θα επενδύσει στη «γιατρειά» του.

Ολα αυτά που συζητάμε τις τελευταίες ημέρες δεν αφορούν τους μαθητές, απλώς καλύπτουν επαγγελματικά κάποιες ειδικότητες καθηγητών. Οταν η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση επενδύει στην παπαγαλία με σκοπό να σε «βάλει» στο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο έχει στόχο να σου δώσει το «χαρτί», αδιαφορώντας αν το θέμα που θα σπουδάσεις σε ενδιαφέρει ή όχι, η μόρφωση γίνεται κουραστική και είναι αιτία καταπίεσης και άγχους.

Ολα θα αλλάξουν αν το σχολείο αλλάξει προσανατολισμό και επενδύσει στο «στοιχείο» των μαθητών με σκοπό να τους κάνει πρώτα ευτυχισμένους, και μετά θα έρθουν όλα τα υπόλοιπα!

Ο Λουκάς Βλάχος είναι καθηγητής Αστροφυσικής στο Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ

Τελευταία Νέα