Μαύρο, σχεδόν μπλε βαθύ

Στο πολύκροτο φιλμ «Χίτλερ, μια ταινία από τη Γερμανία» ο σκηνοθέτης Χανς Γιούργκεν Ζίμπερμπεργκ επιχείρησε να δείξει κάτι που οι περισσότεροι απωθούσαν ως σκέψη: ότι ο ναζισμός δεν προέκυψε στη Γερμανία από ιστορικό ατύχημα ούτε μόνο από το «τραύμα των Βερσαλλιών» και την οικονομική κρίση, αλλά ήταν απότοκος μιας μακράς πολιτισμικής παράδοσης που περιείχε σπέρματα της ιδεολογίας του ή λίπανε το έδαφος για να βλαστήσει και να θεριέψει αυτό το τερατώδες γέννημα.

Ενας έλληνας Ζίμπερμπεργκ, αν και είναι απίθανο να εμφανιστεί, θα έβρισκε μπόλικο υλικό για μια αντίστοιχη γενεαλογία του φαινομένου της Χρυσής Αυγής. Ακούμε ολοένα ότι το κόμμα αυτό είναι αντισυστημικό. Αν όμως «σύστημα» είναι οι κρατούσες πεποιθήσεις ή δοξασίες ενός λαού για τον εαυτό του και τον έξω κόσμο, αυτές που καλλιεργούνται από την κρατική εκπαίδευση, τη λόγια παράδοση και τη δημώδη κουλτούρα, τότε η ΧΑ είναι το αυθεντικότερο συστημικό κόμμα. Ολες τις πρώτες ύλες της ιδεολογίας, της ρητορικής και της πρακτικής της τις αντλεί από το κατεστημένο εθνικό αφήγημα, όπου υπάρχουν διάσπαρτες. Και δεν τις μεταποιεί καν. Απλώς τις συναθροίζει, τις συναρμόζει και, όπου είναι ανάγκη, τις προεκτείνει.

Για τη ΧΑ η έννοια του έθνους ανάγεται στην έννοια της φυλής. Αλλά ούτε δική της είναι αυτή η ιδέα ούτε χρειάστηκε να την αντιγράψει από το «Mein Kampf». Μας είναι πολύ οικεία από την εγχώρια διανοητική εργαλειοθήκη. Η ποίηση και η πεζογραφία μας, για παράδειγμα, βρίθουν λυρικών και δοξαστικών αναφορών στην «ελληνική φυλή», όπου ο όρος χρησιμοποιείται με τρόπο που υπαινίσσεται κάτι αρχέγονο, διαχρονικά αναλλοίωτο και εξ υπαρχής ομοιογενές. Στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους, δηλαδή, δεν μπορεί να συμμετείχαν και άλλες «φυλές» εκτός από την ελληνική. Υπάρχουν βέβαια κάτι Αρβανίτες, κάτι Βλάχοι κ.λπ., αλλά η εθνική ιστοριογραφία, λαογραφία και ανθρωπολογία μας έχουν αποδείξει και εξακολουθούν να αποδεικνύουν με ζηλευτή, αν και κάπως νευρική εφευρετικότητα, ότι και αυτοί όλοι είναι «φυλετικά» Ελληνες. Δεν έμενε για τη ΧΑ παρά να κάνει ένα μικρό, εύλογο βήμα παραπέρα: αυτό το θαυματούργημα που λέγεται ελληνική φυλή και διατηρήθηκε ανόθευτο τρεις χιλιάδες (ή και τριακόσιες χιλιάδες) χρόνια δεν μπορούμε να το αφήσουμε τώρα να μολυνθεί από τα ξένα, κατώτερα γονίδια που κουβαλούν οι μετανάστες. Θα τους πολεμήσουμε διά ροπάλου, μαχαιριού και περιστρόφου, ώσπου να ξεκουμπιστούν.

Η ελληνική «φυλή» είναι περικυκλωμένη γεωγραφικά από άλλες «φυλές» που την επιβουλεύονται. Στην περίπτωση όμως αυτών των μοχθηρών γειτόνων η λέξη «φυλή», όπως βλέπουμε από την εθνική γραμματεία μας, δεν παράγει τις ευγενείς αντηχήσεις που τη συνοδεύουν όταν χρησιμοποιείται για τον Ελληνισμό: παραπέμπει σε βαρβαρικά φύλα, που έχουν τόσο περίσσευμα σε απληστία, επιθετικότητα και αιμοβορία όσο έλλειμμα σε πολιτισμό. Γι’ αυτό η Ελλάδα πρέπει να βρίσκεται διαρκώς σε πολεμική επιφυλακή. Η στρατιωτικοποίηση του Εθνους, αρχίζοντας από την παιδεία, είναι μια ιδέα που έχει βρει πλήθος υποστηρικτών μεταξύ των θεωρητικών μας, όχι μόνο σε μακρινές και πολιτικά έκρυθμες εποχές αλλά ακόμη και τη δεκαετία του 1990. Και ούτε περιορίζεται στη θεωρία. Οι μαθητικές παρελάσεις σε στρατιωτικό στυλ, φαινόμενο μοναδικό για σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, έχουν θιασώτες ακόμη και στις γραμμές της αριστερής διανόησης. Ο μιλιταρισμός της ΧΑ δεν είναι τόσο εξωτικό φρούτο όσο θέλουμε να πιστεύουμε.

Εκτός από τους όμορους βαρβάρους το έθνος μας αντιμετωπίζει και έναν άλλο, ακόμη πιο επικίνδυνο εχθρό: τη Δύση, που είναι (όλως συμπτωματικά…) η μήτρα του κοινοβουλευτισμού. Εδώ, πρόκειται για σύγκρουση που κρατάει χίλια χρόνια και βάλε. Ιστορικοί, αρθρογράφοι, δοκιμιογράφοι, μυθιστοριογράφοι μας από το δεξιό ώς το αριστερό άκρο του ιδεολογικού φάσματος ανακαλύπτουν, εκθέτουν και σχολιάζουν κάθε τόσο σε τόνο δραματικής προειδοποίησης καινούργιες εκφάνσεις του μίσους των Δυτικών για τον Ελληνισμό και της άοκνης προσπάθειάς τους να τον εξοντώσουν, καινούργιες αποδείξεις της δυτικής υπαιτιότητας για όλα τα δεινά που μας έχουν βρει (ανάμεσά τους και το κράτος που λέγεται Ελλάδα). Θρησκευτικοί φιλόσοφοι, μυστικιστές και ιεράρχες έχουν χύσει τόνους μελάνι για να μας πείσουν ότι δεν υπάρχει σημείο επαφής ανάμεσα στο θεολογικό υπόβαθρο του δυτικού και του ορθόδοξου (πνευματικά ανώτερου, φυσικά) πολιτισμού. Εξ αντιθέτου, όλη αυτή η φιλολογία, με εντυπωσιακή τη συμβολή της κομμουνιστικής πλευράς, συντηρεί τον μύθο του ξανθού γένους, την ιδέα μιας Ρωσίας πάγια φιλικής και υποστηρικτικής για τα συμφέροντά μας, από τους τσάρους ώς τον Πούτιν. Ο φιλοπουτινισμός της ΧΑ έχει βαθύτερες και πιο απλωμένες πολιτισμικές ρίζες από αυτόν των ακροδεξιών κομμάτων της Δυτικής Ευρώπης.

Ούτε ο αντισημιτισμός της φύτρωσε σε κανένα θερμοκήπιό της. Για εκατομμύρια Ελληνες οι Εβραίοι είναι, μαζί με τους Δυτικούς (με τους οποίους άλλωστε συνεργούν), ο προαιώνιος εχθρός του Ελληνισμού. Η σταθερή άρνηση ή αποσιώπηση αυτού του φαινομένου εγγυάται τη διαιώνισή του. Πριν από χρόνια, ένα μυθιστόρημα που τόλμησε να θεματοποιήσει την ιστορία της «συνωμοσίας του αίματος» ξεσήκωσε κατακραυγή και μηνύσεις. Ελάχιστα έχουν γραφτεί (και αυτά με απόσταση ασφαλείας από την Ελλάδα) για ό,τι ακολούθησε στη Θεσσαλονίκη τη μεταφορά των Εβραίων της στο Αουσβιτς. Εξάλλου, αν έπρεπε να κρίνουμε μόνο από τη λογοτεχνία μας, η εβραϊκή παρουσία στη Θεσσαλονίκη υπήρξε το πολύ περιθωριακή. Ολα αυτά είναι ελάχιστα δείγματα από τα πάμπολλα, δυστυχώς, συμπτώματα εβραιοφοβίας και λανθάνοντος αντισημιτισμού στην Ελλάδα.

Σε καμία χώρα του κόσμου η διδασκαλία της Ιστορίας στη δημόσια εκπαίδευση δεν ευθυγραμμίζεται με την ιστορική αλήθεια. Αλλά πουθενά αλλού, τουλάχιστον στην Ευρώπη, η ιστορική αλήθεια δεν υποφέρει τόσο πολύ όσο στο ελληνικό σχολείο. Ο μέσος Ελληνας κουβαλάει από τα θρανία μια τόσο στρεβλή αντίληψη για την ιστορία της χώρας του ώστε η επαφή του με κάποιους κοινούς τόπους των ιστορικών, όπως έγινε με τη σειρά του Σκάι για το ’21 πριν από λίγα χρόνια, τον σοκάρει και τον εξαγριώνει. Αν προσθέσουμε την εθνική ξιπασιά που συντηρεί ανόητους μύθους, όπως αυτός για τις πέντε εκατομμύρια λέξεις της ελληνικής γλώσσας, θα δούμε σε πόσο ευνοϊκό έδαφος ρίχνει τον δηλητηριώδη σπόρο του ο χρυσαυγίτικος εθνικισμός.

Μια απομυθοποίηση της ΧΑ θα έδειχνε ότι αυτό το «αντισυστημικό» κόμμα αρδεύεται από τη νερομάνα του συστήματος. Αλλά τότε θα απομυθοποιούνταν και το ίδιο το σύστημα. Θα το αντέχαμε;