Και τώρα τι κάνουμε;

Βρισκόμαστε ξανά στο χείλος του γκρεμού. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ένα πλήρες αδιέξοδο. Υποχρεώνεται σήμερα να λύσει άμεσα τέσσερα αλληλοσυνδεόμενα προβλήματα: το Ασφαλιστικό, το Φορολογικό, το Προσφυγικό, καθώς και να αντιμετωπίσει μια Ευρώπη – «φρούριο» που αποδίδει άδικα τις περισσότερες ευθύνες για τις προσφυγικές εισροές στη χώρα μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε τεράστια σφάλματα: αλλεπάλληλες «κωλοτούμπες», παλαιοκομματικές πρακτικές, έναν αρχηγό με χάρισμα αλλά άπειρο –αφού πέρασε απότομα από τον ακτιβισμό στην πρωθυπουργία. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία πως οι περισσότεροι συνεργάτες του είναι ανεπαρκείς ή/και ιδεολογικά προσκολλημένοι σε ξεπερασμένα δόγματα.

Η αντιπολίτευση

Από την άλλη μεριά, η αντιπολίτευση (κυρίως η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ) δεν πάει πίσω. Οδύρεται και κραυγάζει εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ αλλά βάζει κάτω από το χαλί τις ευθύνες και τα λάθη του παλαιού καθεστώτος, ευθύνες και λάθη που συνδέονται άμεσα με το τωρινό αδιέξοδο. Για παράδειγμα, υπάρχει απόλυτη σιωπή για το ότι στο Ασφαλιστικό οι προηγούμενες κυβερνήσεις πετούσαν το μπαλάκι στην επόμενη κυβέρνηση μέχρι που η βόμβα έσκασε στα χέρια του Τσίπρα. Ούτε βέβαια αναφέρεται σε ό,τι αφορά τις κινητοποιήσεις των αγροτών πως η θλιβερή κατάσταση του γεωργικού τομέα ξεκίνησε από το ΠΑΣΟΚ και συνεχίστηκε από όλες τις επόμενες κυβερνήσεις. Είναι γνωστό πως ο Ανδρέας με το λαϊκίστικό του στυλ χρησιμοποίησε ευρωπαϊκούς πόρους προοριζόμενους για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας για γενναιόδωρες αγροτικές παροχές, που μετατράπηκαν σε «διαμερίσματα/προίκες», ακριβά αυτοκίνητα και πολλά άλλα τα οποία δυστυχώς ξεχνάμε σήμερα.

Οσο για τη σημερινή τραγική κατάσταση, η αντιπολίτευση επαναλαμβάνει τις γνωστές κριτικές εναντίον της κυβέρνησης αλλά δεν μας λέει τίποτα σημαντικό για το τι πρέπει να γίνει εδώ και τώρα. Ετσι, ο νέος αρχηγός της, πέρα από τις χιλιοειπωμένες κριτικές εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αναφέρεται στο τι θα κάνει ή στο τι πρέπει να γίνει άμεσα. Για κατανοητούς λόγους, δεν θέλει να βρεθεί στη θέση του πρωθυπουργού. Από την άλλη μεριά όμως τονίζει πως, εκτός από το Προσφυγικό, δεν πρόκειται σε τίποτε άλλο να στηρίξει την κυβέρνηση. Τι θα κάνει όμως αν η κυβέρνηση χάσει την ισχνή πλειοψηφία της; Δεν θα τη στηρίξει; Ούτε βέβαια έχει να προτείνει κάτι εποικοδομητικό για το Ασφαλιστικό.

Τι μπορεί να γίνει

Τι είναι δυνατόν να γίνει σήμερα; Για μια φορά, επιτέλους, όλοι οι σημαντικοί πολιτικοί παίκτες ας ξεχάσουν, έστω και για λίγο, τα μικροκομματικά τους συμφέροντα και τα παιχνίδια με τις λέξεις. Ας σκεφτούν το συμφέρον της χώρας, που για τη στιγμή το προασπίζονται μόνο στα λόγια. Η ουσιαστική προσφορά στη χώρα προϋποθέτει αυτή τη στιγμή τη στήριξη της κυβέρνησης –τουλάχιστον μέχρι αυτή να ξεπεράσει τον κάβο της αξιολόγησης, μέχρι να πάρει τη βοήθεια που περιμένει και να αρχίσει να διαπραγματεύεται την υπόθεση του χρέους. Βέβαια, υπάρχει το λογικό επιχείρημα πως η αντιπολίτευση δεν μπορεί συνεχώς να προσφέρει στήριξη χωρίς κανένα αντάλλαγμα, χωρίς ένα είδος ουσιαστικής συνεργασίας. Αυτή τη συνεργασία, λανθασμένα κατά τη γνώμη μου, η κυβέρνηση δεν τη δέχεται. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, η αντιπολίτευση πρέπει να διαλέξει μεταξύ δεύτερης στήριξης χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα ή εκλογών, εκλογών που θα χειροτερεύσουν την παρούσα κατάσταση.

Αν η αντιπολίτευση αποφασίσει μια μη κομματική, εθνική στρατηγική, τότε θα πρέπει ξανά να στηρίξει τον Τσίπρα. Καλώς ή κακώς, οι πολίτες ψήφισαν για τρεις συνεχόμενες φορές τον ΣΥΡΙΖΑ. Αρα, στη συγκεκριμένη συγκυρία, παρ’ όλες τις σοβαρές αδυναμίες της κυβέρνησης, με αυτήν πρέπει να πορευτούμε. Κάθε άλλη λύση, όπως πάλι εκλογές, οικουμενική κυβέρνηση, συνεργασίες κομμάτων κ.τ.λ., θα οδηγήσει σε περισσότερο χάος. Απλά δεν υπάρχει καιρός για νέα πειράματα. Κάθε αργοπορία κοστίζει πολύ ακριβά και δυσχεραίνει τη θέση της χώρας. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε πως από τη στιγμή που ο Πρωθυπουργός αποφάσισε να δεχτεί το τελευταίο Μνημόνιο, προσγειώθηκε στην πραγματικότητα. Προσπαθεί, ειλικρινά κατά τη γνώμη μου, να υλοποιήσει ένα Μνημόνιο που βάζει πολύ στενά όρια, όρια που δεν επιτρέπουν ένα Plan B.

Αντί, λοιπόν, η αντιπολίτευση να αναλώνεται σε κοκορομαχίες, πρέπει να κινητοποιηθεί και να συμβάλει στο να πεισθούν οι οικονομικές και πολιτικές ευρωπαϊκές ελίτ να αλλάξουν τη στάση τους απέναντι στην Ελλάδα. Αν όχι για άλλο λόγο, γιατί το Grexit δεν βοηθάει ούτε τους δανειστές ούτε τη συνοχή της ευρωζώνης. Η υπερβολική πίεση των εταίρων μας, όταν ξέρουν πολύ καλά τις τωρινές δυσκολίες της χώρας, είναι αδικαιολόγητη. Οταν, για παράδειγμα, ο «φίλος» μας Μοσκοβισί επαναλαμβάνει καθημερινά πως η χώρα πρέπει αμέσως να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της και όταν ο Ντεϊσελμπλούμ τονίζει με σαδιστικό ύφος πως η αξιολόγηση θα πάρει όχι μέρες αλλά μήνες για να τελειώσει, δεν βοηθούν. Απλά υποσκάπτουν το κυβερνητικό έργο. Οι φιλικές προς τη χώρα μας κυβερνήσεις μπορεί να μη θέλουν το Grexit, αλλά αυτή τη στιγμή με τα λόγια και τις πράξεις τους την οδηγούν στην έξοδο.

Το επόμενο βήμα

Ολα τα φιλευρωπαϊκά ελληνικά κόμματα πρέπει να στηρίξουν την κυβέρνηση. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία δεν υπάρχει καιρός για άλλες λύσεις. Ας αφήσουν, έστω βραχυπρόθεσμα, τη στείρα αντιπολίτευση. Ας ενημερώσουν τα ευρωπαϊκά κόμματα για τις τωρινές, τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα –και ας προτείνουν εποικοδομητικές, άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις στην κυβέρνηση.

Ο Νίκος Μουζέλης είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας της LSE