Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προσέλθεις σε μια διαπραγμάτευση. Ενας είναι να θέλεις την επιτυχή της έκβαση και να εργαστείς γι’ αυτήν. Ενας άλλος είναι να μην ανοίγεις τα χαρτιά σου περιμένοντας να το κάνουν οι άλλοι. Ενας τρίτος είναι να προσπαθείς να αποδείξεις πόσο κακόπιστοι είναι οι συνομιλητές σου. Οσο περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές ανήκουν στην τελευταία κατηγορία τόσο λιγότερες οι πιθανότητες επιτυχίας.
Η Τουρκία αποτελεί δύναμη κατοχής στην Κύπρο. Αρα, τελεί εξ ορισμού εν αδίκω. Επίσης έχει επιδείξει μεγάλη αδιαλλαξία στο παρελθόν. Και ο Ερντογάν δεν είναι ακριβώς το πρότυπο του δημοκράτη που θέλει τη σταθερότητα και την ειρήνη. Στις συνομιλίες για το Κυπριακό, όμως, και υπό την πίεση των Ηνωμένων Εθνών και της Βρετανίας, η Αγκυρα είχε κάνει μεγάλα βήματα. Σύμφωνα με πηγή του ΟΗΕ που μίλησε στη Cyprus Mail, o υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε δεχθεί «ιδιωτικώς» τόσο το τέλος των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων όσο και την επαναφορά των στρατευμάτων στους αριθμούς που προβλέπονται στη Συνθήκη του 1960 (950 έλληνες στρατιώτες και 650 Τούρκοι), με την τελική απόφαση για την απόσυρση και αυτών των τελευταίων να παραπέμπεται σε επίπεδο πρωθυπουργών των τριών εγγυητριών δυνάμεων.
Τότε πώς εξηγείται το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά; Η ίδια πηγή, αναφερόμενη στις τουρκικές θέσεις, απαντά: «Οταν τις μεταφέραμε στον Αναστασιάδη, άρχισε να μιλά για μηδενικό αριθμό στρατευμάτων. Απλώς δεν το ήθελε». Και γιατί δεν το ήθελε; «Υπήρχαν πολλοί σκληροπυρηνικοί γύρω του. Ηταν κουρασμένος. Η πίεση ήταν τεράστια και δεν μπορούσε να σκεφτεί καθαρά. Βρισκόταν στο κατώφλι μιας ιστορικής συμφωνίας». Αλλά έκανε μεταβολή.
Το επίσημο ελληνικό/ελληνοκυπριακό αφήγημα είναι βέβαια διαφορετικό. Η ευθύνη επιρρίπτεται αποκλειστικά στην τουρκική πλευρά (ο Μουσταφά Ακιντζί έτσι κι αλλιώς είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα), που δεν δεχόταν να δεσμευτεί γραπτώς. Οι πληροφορίες όμως που έρχονται από επιτόπιες πηγές λένε ότι ο κύπριος πρόεδρος, συνεπικουρούμενος από τον έλληνα υπουργό Εξωτερικών, ήταν κυρίως εκείνος που εμπόδιζε την πρόοδο. Που φρόντισε να διαρρεύσουν οι προτάσεις του στον Τύπο προτού τις εξετάσει η Αγκυρα. Που φώναζε και μιλούσε αγενώς σε όλους, και κυρίως στον Εσπεν Μπαρθ Αϊντα. Που δεν ήθελε την παρουσία ούτε του Αντόνιο Γκουτέρες ούτε των τριών πρωθυπουργών. Που απαιτούσε μηδενικό αριθμό τούρκων στρατιωτών «αμέσως» –και κατάφερε την παραμονή 40.000 τούρκων στρατιωτών επ’ αόριστον.
Τον περασμένο Φεβρουάριο, σε αυτήν ακριβώς τη θέση, γράφαμε ότι ο Νίκος Αναστασιάδης θα περάσει στην Ιστορία είτε ως ο ηγέτης που ένωσε την Κύπρο είτε ως ο μοιραίος πρόεδρος που επικύρωσε τη διχοτόμησή της. Πλέον η πλάστιγγα γέρνει επικίνδυνα προς το χειρότερο σενάριο. Ο Αναστασιάδης μπορεί να καταφέρει να επανεκλεγεί πρόεδρος σε επτά μήνες. Για να θυμηθούμε όμως τη δραματική δήλωση με την οποία ο Γκουτέρες ανακοίνωσε το ναυάγιο, θα είναι πρόεδρος απλώς του «Νότου».