«Οταν δεν µπορώ να µιλήσω για τα πράγµατα µε σαφήνεια, παραµένω σιωπηλός. Αυτή η αναγκαστική σιωπή µε κάνει να ζωγραφίζω», λέει ο διεθνής εικαστικός που εκθέτει στη Θεσσαλονίκη «κώδικες» και «χαµένα σύµβολα»
Από τη γενέθλιά του Αίγυπτο και τους φαραωνικούς τάφους, τις νύχτες του Αµπουκίρ, τις µέρες στις όχθες του Σηκουάνα έφτασε στους κώνους του Βερολίνου, τον συρµατόπλεκτο Παρθενώνα και στο βιβλίο της ζωής του που είναι τοποθετηµένο σ’ έναν ρωµαϊκό τάφο. Ο Κωνσταντίνος Ξενάκης «του κόσµου», επιστρέφει επτά χρόνια µετά στη Θεσσαλονίκη (µιαακόµη στάση στην πορεία του) και καταθέτει τώρα τους «Κώδικες, τα µυστικά, τα χαµένα σύµβολα» – µια σειρά έργων του που παρουσιάζονται ως η κορυφαία εικαστική διοργάνωση των φετινών ∆ηµητρίων.

«Θεωρώ τον εαυτό µου κρίκοµεταξύ πολλών τοµέωνόπωςη επιστήµη, ηπολιτική, η κοινωνία, είµαι “ανάµεσα”, πλάθω ιστορία. Είµαι εδώ για να δηµιουργήσω καινούργια εδάφηελευθερίας.

Το έργο µου αναπαριστά την πραγµατικότητα ενώ συνάµα την κατηγορεί. Τα έργα µου παράγουν υπερβατικά νοήµατα και ο θεατής αν θέλει νασυµµετέχει στο ταξίδι που προσκαλούν πρέπει αντίστοιχα να διεξαγάγει µια υπερβατική ανάγνωση», δηλώνει.

«Ζούµε σε µια σηµειολογική εποχή. Τρελαίνοµαι όταν βλέπω καινούργια σύµβολα και δεν καταλαβαίνω τι σηµαίνουν, είτε αυτά είναι γλωσσικά είτε είναιοπτικά. Ο κώδικας του δρόµου, για παράδειγµα, θέλει να είναι διεθνής και όµως δεν είναι όσο το νοµίζουµε. Μ’ αυτόν τον τρόπο κάνωκαι µία κριτική στην εποχή που ζούµε… Ο σηµειοκώδικάς µου είναι η κοινωνική µου τοποθέτηση. Το πώς εγώ βλέπω και κρίνω µια εποχή».

Η τέχνη είναι προϊόν της εποχής (των καιρών) ή των ανθρώπων – δηµιουργών της;

Ο καλλιτέχνης ζει µετην εποχή του καιτη µεταφέρει στη δουλειά του µε υπέρβαση. Αν δεν κάνεις υπέρβαση, δεν κάνεις υψηλή τέχνη. Το έξυπνο έργο είναι αυτό που όποιος το δει το καταλαβαίνει, παίρνει τοδικό του µήνυµα. Σήµερα, λ.χ. ζούµεσε µια εποχή ύψιστης τεχνολογίας και επιστήµης. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι σε περιόδους πνευµατικής ντεκαντάνς δεν υπάρχουν φαινόµενα. Βλέπουµε συνήθως αυτά που συντηρούνται από ένα σύστηµα. Από το εκάστοτε σύστηµα. Η τέχνη σήµερα στην Ελλάδα είναι προϊόν ενός συστήµατος.

Κι ο «άνθρωπος», δεν µαθαίνει από την ιστορία;

∆εν πιστεύω στους ανθρώπους. Ισως µόνο σε ορισµένους που έχουν οράµατα. Πρέπει να αγαπάς τον τόποσου. Ολοι αυτοί είναι προδότες αυτής της χώρας.Το πρόβληµα είναι ο Ελληνας. Κατάντησενα κλέβει γιατί το ίδιο το κράτος τουέµαθε πώς να κλέβει… ∆εν ελπίζω πως θα αλλάξουν τα πράγµατα. ∆εν θα αλλάξει τίποτα. «Σπάρτακος» του σήµερα δεν υπάρχει. ∆ενπεριµένω τίποτα ειδικά από τον άνθρωπο, ούτε πιστεύω ότι θα γίνει καλύτερος.

Ξεκίνησε πριν από 50 και πλέον χρόνια «καίγοντας» τα χρώµατα και τον καµβά και προαναγγέλλοντας έτσι το τέλος της εικονογραφικής ζωγραφικής. Προχώρησε στη ρήξη µε τα εικαστικά πρότυπα, στα περιβάλλοντα, στη λεγόµενη κινητική τέχνη. Υστερα ήρθαν οι «κώνοι» (της τροχαίας του Βερολίνου προ της πτώσης του Τείχους), η συρµατόπλεκτη σηµαία του Παρθενώνα (επί χούντας), το «Πρόβληµα» – χωρίς λύση – που θέτει στους θεατές των έργων του και η απάντηση «Οι εσφαλµένοι υπολογισµοί σου είναι συνέπεια της σηµερινής πολιτικής σε όλα τα τεχνολογικά ανεπτυγµένα κράτη» που προανήγγειλε τις συνέπειες της άµετρης τεχνολογικής εξέλιξης. Κι έπειτα, υπογράµµισε το εφήµερο µέσω της ακατάληπτης γραφής στα «Βιβλία» του· πάντα µε κώδικες, σύµβολα και µυστικά (;).

< INFO

Κωνσταντίνος Ξενάκης, «Οι κώδικες, τα µυστικά, τα χαµένα σύµβολα» στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισµού (Λεωφόρος Στρατού 1, Θεσσαλονίκη).

Εως 31 ∆εκεµβρίου

Τελευταία Νέα