Τι Ύμεια τι… Καρ(υ)δάκια

Τα Καρδάκια λίγο έλειψε να γίνουν η αιτία «θερμού» επεισοδίου πέρυσι το

χειμώνα μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Όσο και αν νομίζετε ότι πρώτη

φορά ακούτε το όνομά τους, πρόκειται για τις διάσημες πλέον βραχονησίδες

Ύμεια, που παλιότερα είχαν αυτή την ονομασία.

ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ του ονόματός τους εξηγεί ο κ. Ιωάννης Προμπονάς, επίκουρος

καθηγητής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, που ετοιμάζει το Λεξικό

Τοπωνυμίων των Νήσων του Αιγαίου: «Τα Καρδάκια ονομάζονταν έτσι από τους

Έλληνες της Μικράς Ασίας. Οι Τούρκοι τις ονόμαζαν Καρντάκ. Πρόσφατα τις

μετονόμασαν Ικιντζέ (που σημαίνει διπλό), προφανώς αντιληφθέντες ότι το

Καρντάκ έχει ελληνική προέλευση. Το όνομα Καρδάκια προέρχεται από τα Καρυδάκια

με εξαφάνιση του “υ”, φαινόμενο συνηθισμένο στη Νέα Ελληνική… Οι δύο

βραχονησίδες ονομάστηκαν Καρδάκια, προφανώς για το σχήμα τους. Οι ίδιες

βραχονησίδες, από την Κάλυμνο θεώμενες, ονομάζονται Ύμεια (η και τα). Και το

όνομα αυτό έχει ανάλογη σημασία αφού παράγεται από τη λέξη ύβος (ύμος), που

σημαίνει καμπούρα».

Η εντυπωσιακή ανάλυση του 57χρονου καθηγητή δεν σταματά μόνο στα Ύμεια. Με το

ίδιο πάθος και μεράκι έχει εξηγήσει άλλα 50.000 τοπωνύμια του Αιγαίου, και

όνειρό του είναι μέχρι το 2000 να εκδοθεί το έργο της ζωής του σε μορφή

λεξικού με 2.000 σελίδες και εκατοντάδες επεξηγηματικές φωτογραφίες. Ένα έργο

που ξεκίνησε πριν από 37 χρόνια και συνεχίζεται ως σήμερα. Μέσα από επισκέψεις

στα νησιά, συνομιλίες με βοσκούς, ψαράδες, κυνηγούς και αγρότες, αλλά και

μελέτη αρχαίων συγγραφέων, επιγραφών, εγγράφων, προικοσυμφώνων, γραπτά

περιηγητών του περασμένου αιώνα και βιβλίων που ήδη έχουν εκδοθεί για ορισμένα

νησιά, όπως της Ρόδου.

«Έχω συγκεντρώσει 140.000 περίπου δελτία, στα οποία περιέχονται τα τοπωνύμια

και η επεξήγησή τους. Για να ταξινομηθούν όμως, χρειάζομαι πέντε αμειβόμενους

συνεργάτες που θα δουλέψουν για τρία χρόνια. Το δικό μου ημερήσιο 10ωρο δεν

αρκεί. Ελπίζω ότι κάποιος κρατικός φορέας θα φροντίσει για τη χρηματοδότηση

και εύχομαι ότι την έκδοση θα την αναλάβει η Κοινότητα Φιλωτίου Νάξου, από

όπου κατάγομαι».

Ο καθηγητής διάλεξε να ασχοληθεί με τα τοπωνύμια του Αιγαίου γιατί είναι «τα

πιο ανθεκτικά στοιχεία μιας γλώσσας, διατηρούν λέξεις που χάθηκαν και δείχνουν

την ιστορία ενός τόπου».

Άλλωστε, όπως γράφει και ο Οδυσσέας Ελύτης, «η πολυαιώνια παρουσία του

Ελληνισμού πάνω στα δώθε ή εκείθε του Αιγαίου χώματα έφτασε να καθιερώσει μιαν

ορθογραφία, όπου το κάθε ωμέγα, το κάθε ύψιλον, η κάθε οξεία, η κάθε

υπογεγραμμένη, δεν είναι παρά ένας κολπίσκος, μια κατωφέρεια, μια κάθετη

βράχου πάνω σε μία καμπύλη πρύμνας πλεούμενου, κυματιστοί αμπελώνες, υπέρθυρα

εκκλησιών, ασπράκια ή κοκκινάκια, εδώ ή εκεί, από περιστεριώνες και γλάστρες

με γεράνια».

Η ιστορία του Αιγαίου ζωντανεύει στα αποσπάσματα από το λεξικό του κ. Προμπονά:

*Καστελλόριζο (το). Άγονο νησί στο νοτιοανατολικό όριο της σημερινής ελληνικής

επικράτειας, που οφείλει το όνομά του στο ερυθρωπό χρώμα των βράχων του. Με

τον τύπο Καστέλλο Ρούτζιο (Κόκκινο Κάστρο) μαρτυρείται σε πορτολάνους του 16ου

αιώνα. Στα αρχαία χρόνια το νησί ονομαζόταν Μεγίστη επειδή ήταν το μεγαλύτερο

από όλα τα νησιά (περίπου 30) των παραλίων της Λυκίας. Οι Έλληνες της Μ. Ασίας

εξακολούθησαν να χρησιμοποιούν το αρχαίο όνομα Μεγίστη. Από αυτούς το

παρέλαβαν οι Τούρκοι και ονομάζουν το νησί Μεΐς.

*Κορδυλούσσα (η). Νησάκι κοντά στη Σύμη, μνημονευόμενο αποκλειστικά από τον

Πλίνιο (1ος αιώνας μ.Χ.). Το τοπωνύμιο είναι σχηματισμένο με την περιεκτική

κατάληξη -ούσσα και εσήμαινε «νησίδα πλούσια από το φυτό κορδύλη».

ΑΠΟ ΤΟ φούρνο μικροκυμάτων μέχρι το σκάνερ των τιμών στα ταμεία των

σουπερμάρκετ, το τελευταίο Wired παρουσιάζει τα αποτελέσματα έρευνας που

αναφέρει τις τεχνολογίες που εκτιμούν περισσότερο οι Αμερικανοί. Κοινό

χαρακτηριστικό της πλειοψηφίας των προϊόντων, που έχουν βελτιώσει περισσότερο

τις ζωές των καταναλωτών, η εξοικονόμηση χρόνου.

1) Φούρνος μικροκυμάτων, 77,3%

2) Τηλεκοντρόλ για τηλεόραση και βίντεο, 66,6%

3) Τηλεκοντρόλ για την πόρτα του γκαράζ, 64,6%

4) Σπιτικός τηλεφωνητής, 61,7%

5) Θερμόμετρο αυτιού, 59,5%

6) Αναλυτής αναπνοής, 59,2%

7) Προγραμματιζόμενος σπιτικός θερμοστάτης, 58,3%

8) Υπηρεσία αναμονής κλήσεων, 56,4%

9) Αυτόματη κατάθεση μισθού στον τραπεζικό λογαριασμό 55,1%

10) Συσκευή αυτόματης ανάγνωσης τιμών στα σουπερμάρκετ, 55%

Τα «Αγριολούλουδα του Παρθένου Δάσους Δράμας» είναι το θέμα του καινούργιου

βιβλίου που επιμελήθηκαν η Οικολογική Κίνηση Δράμας και η Τοπική Ένωση Δήμων

και Κοινοτήτων Νομού Δράμας. Οι κ.κ. Θόδωρος Αραμπατζής και Κωνσταντίνος

Βιδάκης, «σεμνοί και αμετανόητοι εραστές της χλωρίδας μας», παρουσιάζουν την

πλούσια φύση του «Ιερού των Δασών». Πληροφορίες στο τηλ: 0521-46423.

Διεθνές Τουρνουά Γκολφ διοργανώνει ο Όμιλος Γκολφ Γλυφάδας σε συνεργασία με

την Ομοσπονδία Γκολφ και χορηγό την SAP Hellas στις 20 Σεπτεμβρίου. Στόχος των

διοργανωτών είναι η συμμετοχή 42 τετραμελών ομάδων Ελλήνων και ξένων. Οι

ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλλουν δηλώσεις συμμετοχής στο Γκολφ Κλαμπ της

Γλυφάδας ή να τηλεφωνήσουν στη γενική γραμματεία του Ομίλου Γκολφ Γλυφάδας

Αθηνών (τηλ: 8946459).

Τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το Περιβάλλον, που έγινε στη Νέα Υόρκη, κάλυψε με

απευθείας μεταδόσεις μέσω Ίντερνετ η εκπομπή «Άλλες Συχνότητες» στο Πρώτο

Πρόγραμμα της ΕΡΑ. Μεταδόθηκαν αποσπάσματα από τις ομιλίες, καθημερινές

ανταποκρίσεις, καθώς και συνεντεύξεις του διευθυντή της Greenpeace, του

Χρήστου Ζερεφού, του Μιχάλη Μοδινού και άλλων