Παρά τις πυρκαγιές, τις καταπατήσεις και την υπερβόσκηση, τα ελληνικά δάση

αντέχουν ακόμα. Η έκτασή τους μάλιστα αυξάνεται τις τελευταίες δεκαετίες,

φθάνοντας σήμερα το 26% του συνόλου της χώρας ή 35 εκατομμύρια στρέμματα.


ΣΥΜΦΩΝΑ με τους ειδικούς, το ιδανικό θα ήταν να καλυπτόταν το ένα τρίτο της

χώρας από δάση. Αν συνεχιστεί όμως ο ίδιος ρυθμός αύξησης, δεν αποκλείεται να

γίνει αυτό πριν από το 2020.

Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η δασοκάλυψη είχε πέσει στο 18%. Παλαιότερα

βέβαια, κατά την Τουρκοκρατία, το ποσοστό ήταν πολύ μεγαλύτερο. Ενώ στην

αρχαιότητα ολόκληρος ο ελλαδικός χώρος καλυπτόταν από πυκνά δάση. Τα στοιχεία

αυτά προέρχονται από ιστορικές πηγές και διάφορες εκτιμήσεις. Το μόνο επίσημο

ποσοστό είναι αυτό που έχει προκύψει από τη μοναδική απογραφή των ελληνικών

δασών του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών.

Στα χαρτιά βέβαια, όπως λέει ο δασολόγος Νίκος Χλύκας, τα δάση καλύπτουν το

55% της Ελλάδας. «Όσο για το 18%, όπως υπολογίζεται η δασοκάλυψη πριν από το

’40, είναι αυθαίρετο».Πάντως η αύξηση των τελευταίων δεκαετιών εστιάζεται στα

ορεινά μέρη. Αντίθετα, παρατηρείται μείωση στις παράκτιες, πεδινές και

περιαστικές περιοχές. «Το γενικό ισοζύγιο όμως κρίνεται θετικό», επισημαίνει ο

Γιώργος Ντούρος, δασολόγος στη Γενική Γραμματεία Δασών. Η βελτίωση της

δασοκάλυψης στην Ελλάδα ξεκίνησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και λόγω της

εγκατάλειψης των ορεινών περιοχών από μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ

Όπως εξηγεί ο Κωνσταντίνος Φεηζίδης, από το Τμήμα Χαρτογράφησης στο Ινστιτούτο

Δασικών Ερευνών, πριν από τη δεκαετία του ’60 άρχισε η μείωση του πληθυσμού

στα ορεινά της χώρας και η στροφή του προς τις αστικές περιοχές, κυρίως για

οικονομικούς λόγους. «Ελαττώθηκε ο κτηνοτροφικός και αγροτικός πληθυσμός και

πολλά χωράφια σε δασικές εκτάσεις εγκαταλείφθηκαν. Όλα αυτά ξανάγιναν δάση».

Ένας από τους βασικότερους λόγους καταστροφής των δασών είναι η υπερβόσκηση,

που δεν αφήνει το δάσος να ανανεωθεί. «Τη μεγαλύτερη ζημιά την κάνουν τα

γίδια. Είμαστε σήμερα η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τέτοιου είδους

κοπάδια», σύμφωνα με τον Σπύρο Ντάφη, ομότιμο καθηγητή της Δασικής Οικολογίας

στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σύμβουλο του Ελληνικού Κέντρου

Βιοτόπων και Υγροτόπων στη Θεσσαλονίκη. «Αν ελαττωθεί ακόμα περισσότερη η

βοσκή, θα μεγαλώσουν τα δάση μας».

Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Όσο για τη ζημιά που κάνουν οι πυρκαγιές, μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλη όσο

φαίνεται, αν «αφήσουμε τη φύση μόνη της να κάνει τη δουλειά της: Το ότι

καίγεται ένα δάσος δεν σημαίνει ότι καταστρέφεται. Τα μεσογειακά οικοσυστήματα

είναι προσαρμοσμένα στις πυρκαγιές», προσθέτει ο κ. Ντάφης. «Το δάσος

ξαναγεννιέται μόνο του σε 50 – 60 χρόνια. Αν δεν υπάρξουν βέβαια καταπατήσεις

και δεν χτιστούν αυθαίρετα. Η αναδάσωση από τον άνθρωπο πάντως δεν χρειάζεται».

Η Ροδόπη είναι χαρακτηριστική περίπτωση αναγέννησης του δάσους. Περισσότερα

από 150.000 στρέμματα ερυθρελάτης έχουν ξαναδημιουργηθεί μέσα σε 50 χρόνια.

Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται στην Κεντρική και Βόρεια Πίνδο. Στη Μακεδονία

και τη Θράκη είχαν χαθεί μεγάλες δασικές εκτάσεις μετά τη Μικρασιατική

Καταστροφή, όταν είχαν παραχωρηθεί στους πρόσφυγες για καλλιέργεια. Κατά την

περίοδο της Τουρκοκρατίας η δασοκάλυψη έφτανε στο 44% της χώρας. Στην εποχή

του Ομήρου το ποσοστό ήταν πολύ μεγαλύτερο. Ακόμα και οι Κυκλάδες είχαν πυκνή

βλάστηση. «Το πρώτο θύμα όμως της ανάπτυξης του πολιτισμού είναι το δάσος»,

λέει ο κ. Ντάφης. «Η εκμετάλλευσή του για ξυλεία, η εξάπλωση του πληθυσμού, οι

πόλεμοι κατέστρεψαν μεγάλες εκτάσεις. Ο Πλάτωνας μάλιστα περιγράφει την

καταστροφή των δασών της Αττικής από τα ορυχεία του Λαυρίου».

Ο ίδιος είναι αισιόδοξος για το μέλλον: «Το 30% – 35% της χώρας θα έπρεπε να

καλυπτόταν από δάση. Αν βοηθήσουμε τη φύση, χωρίς να εμποδίσουμε τη λειτουργία

των μηχανισμών της και εφαρμόσουμε τους νόμους, αυτή θα υπερνικήσει την

ανθρώπινη παρέμβαση. Σε 15 – 20 χρόνια μπορεί να φτάσουμε αυτόν τον στόχο».

Τελευταία Νέα