Ο βαθμός της εσωτερικής υγείας του ΠΑΣΟΚ ως πολιτικό κίνημα έκρινε και πολύ

περισσότερο θα κρίνει, στο άμεσο μέλλον, την πολιτική του επιρροή στο λαό. Το

ΠΑΣΟΚ εδώ και πολλά χρόνια δεν ταυτίζεται με αυτό που στην Ευρώπη ονομάσθηκε

μαζικό πολιτικό κόμμα. Πολύ περισσότερο διακρίνεται από τα εκφυλιστικά

χαρακτηριστικά των προ-σύγχρονων ελληνικών πολιτικών κομμάτων όπως τα

περιέγραψε δεκαετίες πριν ο J. Meynaud.

Η ΕΠΑΓΓΕΛΘΕΙΣΑ κατά περιόδους «ανασυγκρότηση» σήμαινε τη συνέχεια της

αποδιάρθρωσης, της οργανωτικής συρρίκνωσης, της μείωσης της πολιτικής του

επικοινωνίας με τα κοινωνικά υποκείμενα. Αυτό γιατί δεν ήταν παρά αγωνιώδης

προσπάθεια αυτοσυντήρησης αποτυχημένων ιστορικά διευθυντικών ομάδων. Γιατί

αυτές δεν διδάχθηκαν από την ιστορία η οποία διδάσκει ότι τα πρόσωπα που ήταν

εκφραστές μιας αποτυχημένης πολιτικής γραμμής δεν μπορούν να γίνουν εκφραστές

του νέου παρ’ όλους τους μεταμορφισμούς τους. Ο μεταμορφισμός συμβάλλει στο

τέλμα, στην υπανάπτυξη της πολιτικής ζωής ενός τόπου.

Η εσωτερική υγεία του ΠΑΣΟΚ επιδεινώθηκε γιατί το ζήτημα της συνέχειας και της

διαδοχής του αντιμετωπίσθηκε με όρους τριτοκοσμικούς, προ-σύγχρονους και

καθόλου εκσυγχρονιστικούς. Όταν δεν υπήρχε καν ορχήστρα αναζητούσανε, μέσα από

λογικές μηχανισμών και φέουδων, μαέστρο. Έτσι το ΠΑΣΟΚ έμεινε χωρίς ορχήστρα,

χωρίς μαέστρο και με πολλά φάλτσα βιολιά.

Η νέα του διοίκηση επαγγέλθηκε το νέο. Η μόνη όμως παρατηρούμενη εξέλιξη είναι

η εμβάθυνση της συρρίκνωσης και του εκφυλισμού του. Παράδειγμα ο τρόπος

εγγραφής νέων μελών κατά ομάδες δια μέσου των τραπεζών. Η παιδεία του

χρηματιστηρίου δημιουργεί μια ανάλογη χρηματιστηριακή πολιτική κομματική

παιδεία και ηθική. Εκφύλισε βέβαια τις προτάσεις μου για τις θεματικές

οργανώσεις οι οποίες παρήχθησαν μετά από μια επίπονη διανοητική προσπάθεια.

Στην τελευταία σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής υπήρξε μια ρητορεία για την

ανάγκη του νέου. Στο ΠΑΣΟΚ όμως κάθε νέα ιδέα διώχθηκε και διώκεται και από

την πρώην και από την νυν διοίκησή του που έκφραζαν και εκφράζουν το παλιό.

Η αρνητική όμως εικόνα για το ΠΑΣΟΚ εκφράσθηκε ολοκληρωτικά τόσο στις

δημοτικές εκλογές όσο και στην συνεδρίαση του Κοινοβουλίου των τελευταίων

ημερών. Στο ΠΑΣΟΚ δεν επικρατεί πλέον η πολιτική λογική με τα χαρακτηριστικά

της συνομιλίας, της ανεκτικότητας, της ευθύνης, αλλά η νεύρωση και η

ανασφάλεια. Συνέδριο νεύρωσης ήταν αυτό του 1996. Η πολιτική νεύρωση μαζί με

τις ιστορικές ενοχές για το αίμα των νέων παλικαριών στην Κύπρο οδήγησε στις

εκλογές του 1996.

Η νεύρωση και η ανασφάλεια επικράτησαν το βράδυ των Ιμίων. Η νεύρωση

κυριάρχησε στην τελευταία συνεδρίαση της Βουλής. Προκύπτει το εξής ερώτημα.

Μήπως αυτές τις ημέρες υπήρξε κάποια περίπτωση ανάλογη των Ιμίων που

δημιουργεί αυτό το κλίμα της νεύρωσης;

Οι διαδικασίες αυτού που ονόμασα ΕΔΗΚΟΠΟΙΗΣΗ του ΠΑΣΟΚ σήμερα βρίσκονται σε

πλήρη εξέλιξη. Βλέπουμε να κυριαρχεί μια λογική επιβολής του ενός επί του

άλλου. Αυτό όμως είναι η λογική του κοτετσιού και του κόκορα και όχι του

πολιτικού κόμματος. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι εσωτερικές συγκρούσεις αυτού

του τύπου είναι αυτοκαταστροφικές και το κόμμα εξαφανίζεται. Η εικόνα στους

πολίτες και ειδικά στους νέους για το χώρο του ΠΑΣΟΚ είναι αρνητική και

φθίνουσα. Η μόνη διαγραφόμενη προοπτική είναι η μείωση της επιρροής της

δημοκρατικής παράταξης και μια νέα δεξιά ηγεμονία του νέου ιστορικού κύκλου.

Αν ο δημοκρατικός χώρος έζησε την ιστορία την περίοδο του 1989 ως τραγωδία,

σήμερα είναι εμφανή τα σημάδια του περάσματος στην κωμική σφαίρα.

Η πολιτική κοινωνιολογία λέει ότι τα κινήματα, ειδικά τα προοδευτικά, που

έφθασαν σ’ αυτόν τον βαθμό πολιτικού εκφυλισμού όπως το ΠΑΣΟΚ, είναι πολύ

δύσκολο μέχρι και ανέφικτο να αναγεννηθούν. Μπορούν βέβαια να διατηρηθούν

συρρικνούμενα, έως την τελική διάλυσή τους.

Όπως είναι γνωστό, σε όλη αυτή την ιστορική διαδρομή έκανα πάρα πολλά για την

αναγέννηση με την ενότητα του ΠΑΣΟΚ.

Ηιστορία όμως διδάσκει ότι για την αναζωογόνηση αυτού του τύπου των κινημάτων

χρειάζεται ένα θαύμα. Αναλυτικά μίλησα γι’ αυτά πολλές φορές και επεξεργασμένα

στην οργανωτική συνδιάσκεψη του 1995, την τελευταία ίσως ευκαιρία για την

αναζωογόνηση του ΠΑΣΟΚ, που χάθηκε. Γι’ αυτό λοιπόν και στην προοπτική του 5ου

συνεδρίου επαναφέρω τη γνωστή πρότασή μου ώστε να πετύχουμε το ανέφικτο, να

κάνουμε το θαύμα. Όπως βαδίζει σήμερα η διευθύνουσα ομάδα του ΠΑΣΟΚ, ως

ιστορική μνήμη, ως ηθικές και πολιτικές σχέσεις, ως ανάλυση και θεωρία προς το

συνέδριο, προδιαγράφει ένα συνέδριο νέκρωσης και νέων ποδοκροτημάτων. Όταν δεν

υπάρχει πολιτική παιδεία, πολιτική θεωρία, κυριαρχεί το μέτρημα των καρτών, οι

μηχανισμοί και τα στρατόπεδα. Στην τελευταία Κεντρική Επιτροπή είχαμε από τη

νέα ηγεσία του την επανάληψη ενός τετριμμένου, χωρίς βάθος, δυναμική και

προοπτική, λόγου.

Έτσι δημιουργείται το πεδίο για τους μηχανισμούς και τα στρατόπεδα που

ετοιμάζονται να αναλάβουν στην προοπτική του συνεδρίου το μόνο έργο που έμαθαν

να κάνουν. Μετά το συνέδριο όμως θα είναι πολύ αργά.

Γι’ αυτό πριν από το συνέδριο χρειάζεται μια νέα ιστορική συμφωνία για τον νέο

ιστορικό κύκλο. Η σημερινή διευθύνουσα ομάδα του, αποτυχημένη και διαψευσμένη

ιστορικά, δεν μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες συνοχής και αναζωογόνησής του,

επόμενα να εγγυηθεί μια νικηφόρα πορεία για το μέλλον. Χρειάζεται λοιπόν μια

ιστορική απόφαση για την συγκρότηση, τις προσεχείς μέρες, μιας Πολιτικής

Γραμματείας, τριών ή πέντε μελών, με την δική μου παρουσία, η οποία θα

συναποφασίζει με τον Πρωθυπουργό και θα αναλάβει το δύσκολο εγχείρημα της

αναζωογόνησής του και της προετοιμασίας του για τη διεκδίκηση της πολιτικής

ηγεμονίας στον νέο ιστορικό κύκλο. Δυστυχώς σε αυτά που ακούστηκαν στην

τελευταία του σύνοδο δεν διέκρινα ένα αίσθημα ιστορικής ευθύνης, περίσσευε η

υποκρισία και ο μεταμορφισμός που είναι συνώνυμα της αναξιοπιστίας και επόμενα

της παρακμής.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι πρώην μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου και νυν

μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ.