Οι υμνητές της Μακρονήσου

Περισσότερο και από τους βασανισμένους, τους νεκρούς και τους «τρελούς» που

«έβγαλε» το κολαστήριο της Μακρονήσου, ίσως η χειρότερη «συμβολή» της στη

νεώτερη πολιτική ιστορία του τόπου είναι ότι ανέδειξε μια σειρά πνευματικών

ανθρώπων, οι οποίοι ύμνησαν αυτό τον τόπο της τραγωδίας και της συμφοράς.

Ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και πρώην πρόεδρος της

επιτροπής ειρήνης ΕΕΔΥΕ Ευάγγελος Μαχαίρας αφιερώνει ιδιαίτερο κεφάλαιο σε

αυτή «την ντροπή» για τον Ελληνισμό. Και καταγράφει στο νέο βιβλίο του «Πίσω

από το γαλανόλευκο παραπέτασμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Προσκήνιο –

Άγγελος Σιδεράτος», τις θέσεις σημαντικών προσωπικοτήτων που κατέλαβαν τα

ανώτατα αξιώματα της Πολιτείας και οι οποίοι ύμνησαν τη Μακρόνησο.

Στις σελίδες του βιβλίου καταγράφονται αυτές οι… ανατριχιαστικές και

απίστευτες απόψεις ανθρώπων, οι οποίοι, παρά τη μεγάλη προσφορά τους στην

τέχνη, στα γράμματα, στον πολιτισμό έπεσαν «θύματα» μιας εποχής κατά την οποία

κάθε προοδευτικός άνθρωπος χαρακτηριζόταν από αυτούς ως μίασμα.

Είναι ενδεικτικό ότι ο συγγραφέας στέκεται ιδιαίτερα στο θέμα. Και αυτό

γιατί το φαινόμενο ορισμένων πνευματικών ανθρώπων που λύγισαν και ύμνησαν

αντιδημοκρατικά και φασιστικά καθεστώτα συνεχίστηκε και μετά τον αδελφοσκοτωμό

του Εμφυλίου.

Στη δικτατορία καθηγητές Πανεπιστημίου, αλλά και σημαντικοί άνθρωποι της

τέχνης, δεν σιώπησαν απλώς, αλλά ύμνησαν και υπηρέτησαν το καθεστώς, την ίδια

ώρα που άλλοι συνάδελφοί τους έδιναν έναν άνισο αγώνα, διακινδυνεύοντας, όπως

ο Σάκης Καράγιωργας, την ίδια τους τη ζωή.

Ο Ευάγγελος Μαχαίρας δεν κρύβει και μία μικρή… σκληρότητα ή και τάση

ειρωνείας, όχι γιατί θέλει να μικρύνει την υπόλοιπη προσφορά μεγάλων

προσωπικοτήτων όπως τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και τον Κωνσταντίνο Τσάτσο,

αλλά γιατί «θα ήταν πολύ διαφορετική, φυσικά καλύτερη, η Ελλάδα, αν όλοι οι

πνευματικοί ταγοί αρνιούνταν και μάχονταν την τυραννία».

Δύο σπουδαίοι επιστήμονες και πολιτικοί, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος και ο

Κωνσταντίνος Τσάτσος, καθηγητές στις έδρες της Κοινωνιολογίας και της

Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την πρώτη στιγμή πήραν όχι απλώς

θετική στάση για τη Μακρόνησο, αλλά και την ύμνησαν.

Ο Ευάγγελος Μαχαίρας καταγράφει αυτή την ιστορία στο βιβλίο του.

Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ως φιλόσοφος και υπουργός Παιδείας, έριξε το

«φιλοσοφικό» βάρος του στην υπόθεση της Μακρονήσου. Χαρακτηριστικά είναι τα

παρακάτω αποσπάσματα ομιλιών του:

«… στην σπαρτιατική αυτή πολιτεία της Μακρονήσου δημιουργούνται οι

πρωτοπόροι μιας νέας ηθικής και κοινωνικής ζωής της Ελλάδος»… «αυτοί θα

είναι στο μέλλον οι φορείς και οι ενσαρκωταί του μεγαλύτερου γεγονότος που

λαμπρύνει κάθε φορά την ιστορία της ανθρωπιάς επί του υλισμού και της βίας»…

«Η Μακρόνησος είναι προπαντός ένα μεγάλο εκπαιδευτήριο και γυρεύει να

στηριχθεί στον ορθόν λόγον». Και συνεχίζει… «Μακάρι όλη η Ελλάδα να ήταν μια

Μακρόνησος»… «Όλοι στη ζωή μας πρέπει να περνάμε ένα Μακρονήσι. Σας σέβομαι

γιατί είστε ζωντανά στοιχεία. Συζητήσατε, παλέψατε και καταλήξατε με ακράδαντη

πίστη στην αλήθεια. Το θαύμα αυτό είναι ελληνικό και έγινε (σ.σ.: Παρακαλώ να

προσεχτούν ιδιαίτερα οι λέξεις που ακολουθούν) με την πειθώ, την κατανόηση,

την επιείκεια, τη δημοκρατία»…

«Η Μακρόνησος μακραίνει και πλαταίνει. Σε λίγο θα σκεπάσει όλη την Ελλάδα. Το

εύχομαι. Ήλθα ως δάσκαλος. Θα ήθελα να βρισκόμουν στη θέση σας. Η ζωή που

περνάτε εδώ είναι μια ευλογία. Θέλω να σας πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για ό,τι

είδα σήμερα. Αυτό το θέαμα μού δίνει δύναμη και θα το διακηρύξω παντού. Όταν

θα φύγετε από δω, σας παρακαλώ να ‘ρθήτε να μου σφίξετε το χέρι και τότε θα

κάμω κάτι που τώρα δεν μπορώ. Να σας ασπασθώ, τον καθένα χωριστά».

Ο Π. Κανελλόπουλος είπε τα εξής:

«Εδώ στη Μακρόνησο αναγεννάται η Ελλάς. Αν και αιωνία, έχει πάντοτε ανάγκη να

αναγεννάται ωραιοτέρα στην ψυχή των Ελλήνων. Συγχαίρω όσους επρωτοστάτησαν στο

έργο της Μακρονήσου»…

«Κατά την επίσκεψίν μου εις την Μακρόνησον διεπίστωσα με εθνικήν υπερηφάνειαν

ότι δεν υπάρχει ουδείς παραπλανηθείς, ο οποίος να μη είναι δυνατόν να

αποκτήσει την πίστιν του εις την Ελλάδα, εφ’ όσον η Ελλάς στοργική εις το

μεγαλείον της και μεγαλειώδης εις την στοργήν της, χαρίσει εις αυτόν και πάλιν

την εμπιστοσύνην, της οποίας προς στιγμήν έχει καταστή ανάξιος. Θεωρώ καθήκον

μου να εξάρω την εμπνευσμένην πρωτοβουλίαν του προκατόχου μου Υπουργού κ.

Στράτου και του τότε Αρχηγού του Επιτελείου αντιστρατήγου κ. Βεντήρη, οι

οποίοι ίδρυσαν και εις πείσμα όλων των συκοφαντιών και αντιδράσεων ωργάνωσαν

το υπέροχο αυτό σχολείον εθνικής μετανοίας και αναβαπτίσεως των ασώτων υιών

της Ελλάδος, ως και την διοικητικήν και εκπαιδευτικήν ικανότητα του συντ/χου

κ. Μπαϊρακτάρη και των αμέσων βοηθών του. Το έργον της Μακρονήσου,

αναγνωριζόμενον ήδη διεθνώς ως παράδειγμα και πρότυπον άξιον μιμήσεως εις όλας

τας ελευθέρας χώρας του κόσμου, αποτελεί τίτλον τιμής δι’ όλους εκείνους οι

οποίοι συνέβαλον και συμβάλλουν εις την πραγματοποίησίν του».

«… Το φαινόμενο Μακρόνησος είναι μοναδικόν εις ολόκληρον τον κόσμον.

Πρόκειται περί θαυμαστού συνδυασμού της παιδείας με τον στρατόν και δη εν ώρα

πολέμου. Οι ανανήψαντες της Μακρονήσου πρέπει να θεωρηθούν δύο φορές Έλληνες,

διότι είναι μία φορά ως γεννηθέντες τοιούτοι και άλλη μία φορά Έλληνες ως

ανακτήσαντες μετά γόνιμον ψυχικήν δοκιμασίαν την ελληνικήν των συνείδησιν. Οι

εμπνευσθέντες, οργανώσαντες και διαχειριζόμενοι με τόσην επιτυχίαν το έξοχον

αυτό έργον είναι άξιοι βαθείας εθνικής ευγνωμοσύνης»…

«Η ιστορία θα γράψει ότι η στροφή της παγκόσμιας υποστάσεως εδώ εις την

Μακρόνησον άρχισε. Στο ξερονήσι αυτό εβλάστησε σήμερα η Ελλάς ωραιότερη όσο ποτέ».

Ο Κωνσταντίνος Ρέντης εδήλωνε:

«Εις την Μακρόνησον διεξήχθη και εκερδήθη η μεγαλυτέρα μάχη της Ελλάδος

εναντίον του κομμουνισμού. Τιμή και δόξα εις τον διοικητήν της Συν/ρχην κ.

Μπαϊρακτάρην και τους εκλεκτούς συνεργάτες του.

Το δίλημμα της ασφαλείας!! Ποίος είναι φίλος; Ποίος είναι εχθρός; το λύει η

Μακρόνησος. Οδηγεί διά της διαφωτίσεως εις την εξόντωσιν του εχθρού.

Σφυρηλατεί την ενότητα του έθνους και αναδεικνύει ήρωας».

Ο Ν. Βεντήρης:

«Όποιος θέλει να ιδή την Ελλάδα καθαρή χωρίς σκιά να έλθη εις το σχολείον της

Μακρονήσου. Έζησα σήμερα την ελληνικώτερη ημέρα της ζωής μου».

Ο Χρ. Τσιγάντες:

«Δεν έχω δει τα τελευταία χρόνια θετικώτερη εθνική εργασία απ’ αυτή που

γίνεται στη Μακρόνησο».

Η απάντηση των αγωνιστών της Μακρονήσου

Η απάντηση των χιλιάδων αγωνιστών της Μακρονήσου που έδωσαν με μεγάλες

προσωπικές θυσίες τη μάχη της αξιοπρέπειας και της ελευθερίας της συνείδησης

μπορεί να συνοψιστεί στο παρακάτω απόσπασμα ποιήματος του κρατούμενου ποιητή

Γιάννη Ρίτσου.

του Γιάννη Ρίτσου

(από το «Γράμμα στο Ζολιό Κιουρί»)

Περάσαμε πολύ καιρό στο Μακρονήσι,

κοιμηθήκαμε μάγουλο με μάγουλο με το θάνατο,

πολλοί αφήσανε εκεί τα κόκαλά τους.

Πολλοί αφήσανε τα πόδια τους, τα χέρια τους.

Πολλοί τώρα περπατάνε με δεκανίκια,

πολλοί δεν περπατάνε καθόλου,

πολλοί φωνάζουν τις νύχτες στον ύπνο τους,

πολλοί δεν έχουν καθόλου μιλιά,

πολλοί δεν μπορούν πια να δουν,

πολλοί δεν μπορούνε πια να καταλάβουν

τη φωνή της μάνας τους.

Όλο το φταίξιμό μας είναι που αγαπάμε,

όπως και εσύ Ζολιό,

τη Λευτεριά

και την Ειρήνη.