Καταιγίδες από το Διάστημα χτυπούν τη… Γη

Τι καιρό θα έχει αύριο στο… Διάστημα; Προχθές, πάντως, είχε… καταιγίδες

­ ηλεκτρομαγνητικές και εξαιρετικά επικίνδυνες για τα ανά τον κόσμο πανάκριβα

ηλεκτρονικά συστήματα, τηλεπικοινωνιακά και τηλεοπτικά δίκτυα.

Για να μπορέσουν να προβλέψουν την επικίνδυνη ηλεκτρομαγνητική δραστηριότητα

στο Διάστημα και τις μαγνητικές καταιγίδες που προκαλούν, έτσι ώστε να

προστατεύσουν τη… ζωή εδώ στη Γη, οι επιστήμονες έχουν ήδη σχεδιάσει ένα

σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. «Ένα διαπλανητικό κύμα ιονισμένων αερίων

αναμένεται να χτυπήσει τη Γη μέσα στην επόμενη μία ώρα. Το μέτωπο του

κρουστικού αυτό κύματος προέρχεται από μια έκρηξη στην ηλιακή κορόνα, η οποία

προκάλεσε αύξηση της ηλεκτρομαγνητικής δραστηριότητας.

Οι ειδικοί προβλέπουν για σήμερα πως υπάρχουν 30% πιθανότητες να σημειωθούν

ηλεκτρομαγνητικές καταιγίδες, ενώ αύριο οι πιθανότητες μειώνονται στο 15%».

Σε λίγα χρόνια, μια αντίστοιχη πρόγνωση του διαστημικού καιρού θα έρχεται

αμέσως μετά το κλασικό δελτίο καιρού στις ειδήσεις των οκτώ. Καθώς η ζωή στον

δικό μας πλανήτη εξαρτάται πια ολοένα και περισσότερο από δορυφόρους και

προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα, το τι συμβαίνει εκεί ψηλά απασχολεί πλέον

σοβαρά τους ειδικούς επιστήμονες.

Μαγνητικές καταιγίδες

Μέχρι τώρα, οι μαγνητικές καταιγίδες μπορούσαν να προβλεφθούν τρεις ημέρες

νωρίτερα. Ένα νέο σύστημα πρόγνωσης όμως που σχεδιάζεται από Αμερικανούς

φυσικούς και αστροφυσικούς και στηρίζεται στην ανάλυση των ηχητικών κυμάτων

που δημιουργούν οι αναταράξεις των αερίων του Ήλιου, λίγο πριν από μια

μαγνητική καταιγίδα, φιλοδοξεί να έχει ασφαλή πρόγνωση ακόμη και μία εβδομάδα

νωρίτερα. «Γνωρίζοντας τι… καιρό θα κάνει στο Διάστημα από τόσο νωρίς, θα

μπορούμε να προλάβουμε πολλά προβλήματα», αναφέρει ο αστρονόμος Dr Charles

Lindsey, ο οποίος, μαζί με τον Dr Douglas Braun, σχεδίασε το συγκεκριμένο

σύστημα. «Ένας αστροναύτης, για παράδειγμα, δεν θα επιχειρήσει μια

προγραμματισμένη “βόλτα” στο Διάστημα, ενώ οι άνθρωποι που χειρίζονται τους

τηλεπικοινωνιακούς ή εμπορικούς δορυφόρους θα έχουν το περιθώριο να αλλάξουν

τη θέση των ηλιακών κυψελίδων πάνω σε αυτούς, έτσι ώστε να είναι πολύ καλά

προφυλαγμένοι».

«Καραμπόλες»

Οι επιπτώσεις του διαστημικού καιρού ακολουθούν τη λογική μιας… καραμπόλας.

Οι πάσης φύσεως δορυφόροι που βρίσκονται στο Διάστημα και στους οποίους

στηρίζονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας και επικοινωνιών, τα τηλεοπτικά

δίκτυα, τα ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης του καιρού, είναι οι πρώτοι

που δέχονται την επίθεση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

Όλα τα προβλήματα ξεκινούν από τον Ήλιο, από ένα αστέρι που μπορεί να

βρίσκεται 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, όμως η γιγαντιαία αυτή μπάλα, των

εξαιρετικά υψηλής πυκνότητας αερίων, αποτελεί τον μεγαλύτερο… πυρηνικό

αντιδραστήρα στο ηλιακό μας σύστημα. Και γι’ αυτό εκεί εκτινάσσεται ένας

συνεχής χείμαρρος από εξαιρετικά επικίνδυνα σωματίδια, που ταξιδεύουν μαζί με

τον ηλιακό άνεμο.

Ηλιακές εκρήξεις

Ακόμη χειρότερα όταν η επιφάνεια του Ήλιου χάνεται μέσα σε φλόγες ή όταν

σημειώνονται αντίστοιχες ηλιακές εκρήξεις στην κορόνα του Ήλιου, αυτά τα

σωματίδια που μεταφέρουν ενέργεια και ταξιδεύουν με ταχύτητα εκατομμυρίων

χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, είναι πολύ πιθανόν να συγκρουσθούν μέσα στο

μαγνητικό πεδίο της Γης, προκαλώντας σημαντικές ηλεκτρικές παρεμβολές…

Όπως αναφέρει ο κ. Θανάσης Γεράνιος, επίκουρος καθηγητής του Τομέα Πυρηνικής

και Σωματιδιακής Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, οι ηλεκτρομαγνητικές

καταιγίδες σαρώνουν το Διάστημα και κατευθύνονται προς τον δικό μας πλανήτη,

απελευθερώνοντας μια μεγάλη ποσότητα φορτισμένης ύλης πρωτονίων και

ηλεκτρονίων. «Από μια τέτοια καταιγίδα κινδυνεύουν άμεσα οι δορυφόροι. Τον

Ιανουάριο του ’97, ο TELSTAR 401 υπέστη πολύ σοβαρή βλάβη στο ηλεκτρονικό του

σύστημα από μια μαγνητική καταιγίδα. Ο δορυφόρος αυτός μετέδιδε τηλεοπτικά

προγράμματα, τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και δεδομένα σε υπολογιστές.

Η σημασία του νερού στη ζωή του ανθρώπου

Από τον Πλάτωνα και τον Θαλή τον Μιλήσιο μέχρι τον συγγραφέα Αντουάν Ντιόν

Σεντ Εξιπερί, το νερό δεν είναι μόνο στοιχείο παντοδύναμο, αλλά και η αρχή της

ζωής. Για να παρασκευάσουμε ένα κιλό ζάχαρη χρησιμοποιούμε 115 λίτρα νερό, για

ένα κιλό γάλα χρειαζόμαστε 8.230 λίτρα, για ένα κιλό κρέας 41.600 λίτρα, για

ένα βαρέλι πετρέλαιο 2.910 λίτρα, για να φτιάξουμε ένα αυτοκίνητο 246.000

λίτρα και για να στείλουμε ένα διαστημόπλοιο εκτός Γης χρησιμοποιούμε

1.890.000 λίτρα. Μεγάλη σημασία, όμως, για τη ζωή του πλανήτη έχει και η

κίνηση του νερού, αφού από τα υδάτινα ρεύματα μπορούμε να υπολογίζουμε πώς

μοιράζεται η θερμοκρασία, τα διάφορα αέρια, οι τροφικές ουσίες για τα φυτά και

η μετανάστευση των ζώων. Γι’ αυτό και ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα θερμά και

ψυχρά ρεύματα, όπως του Γκολφ Στριμ, του Κουροσίβο, του Ογιασίβο, του Περού

και της Βεγγάλης. Αυτά και άλλα πολλά, όπως το γεγονός ότι οι καμήλες μέσα σ’

ένα 24ωρο αποβάλλουν από το σώμα τους παραπάνω από 20 λίτρα νερό,

περιλαμβάνονται στην πραγματεία τού κ. Φωκίωνος Βοσνιάκου, καθηγητή στο ΤΕΙ

Θεσσαλονίκης, με τίτλο «Ο άνθρωπος και το νερό».

Αυξημένη δραστηριότητα παρουσιάζει το ηφαίστειο Αίτνα

Τεράστιοι κύκλοι ατμού και αερίων εκτινάσσονται από την Αίτνα αντί λάβας και

στάχτης. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει το σπάνιο φαινόμενο, που έχει

ξανασυμβεί σε άλλα ηφαίστεια, αλλά δεν έχει φωτογραφηθεί ποτέ με τόση

καθαρότητα.

Το υψηλότερο και πιο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης, το οποίο βρίσκεται πάνω στο

σημείο όπου συγκρούονται η ευρωπαϊκή με την αφρικανική πλάκα, παρουσιάζει

αυξημένη δραστηριότητα τους τελευταίους μήνες. Τον Φεβρουάριο όμως, εκτός από

τη συνηθισμένη πλέον λάβα, οι επιστημονικές κάμερες κατέγραψαν αυτούς τους

εντυπωσιακούς κύκλους, διαμέτρου 200 μέτρων, να αιωρούνται σε ύψος ενός

χιλιομέτρου για 10 ολόκληρα λεπτά. Στην όψη μοιάζουν με τους κύκλους που

σχηματίζουν με τον καπνό του τσιγάρου τους ορισμένοι καπνιστές. Ο Γιουγκ Αλίαν

και ο Μάρκο Φούλε, οι οποίοι παρατήρησαν το φαινόμενο, διαπίστωσαν ότι οι

κύκλοι περιείχαν υψηλές ποσότητες ατμού από το υπέδαφος. Η προέλευσή τους

είναι από ανοίγματα στο έδαφος στην περιοχή του βουνού που ονομάζεται Μπόκα

Νουόβα, αλλά κανείς δεν ξέρει ακόμα πώς σχηματίζονται. «Μία θεωρία λέει ότι

δημιουργούνται από ξαφνικές εκλύσεις αερίων από σχισμές στο έδαφος», λέει ο δρ

Αλίαν. Οι δύο επιστήμονες διατηρούν το δικό τους σεισμολογικό παρατηρητήριο

στην Αίτνα, καθώς και φωτογραφικό αρχείο των αλλαγών στην κατάσταση του

βουνού. Οι σελίδες τους στο Ίντερνετ βρίσκονται στη διεύθυνση http: //www.stromboli.net.

ΙΧΝΗ

*** Μέχρι τις 20 Απριλίου θα διαρκέσει η 11η Διάσκεψη των μελών της CITES, της

Συνθήκης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών Άγριας Πανίδας και

Χλωρίδας, η οποία πραγματοποιείται στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Οι 150 χώρες –

μέλη θα συζητήσουν το πώς εφαρμόζεται (ή δεν εφαρμόζεται) η συνθήκη, καθώς και

τους τρόπους για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της. Ως παρατηρητής,

συμμετέχει στη διάσκεψη και το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση – WWF.

Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας προκηρύσσει, για 10η φορά φέτος, το Βραβείο

Ξανθόπουλου – Πνευματικού για Εξαίρετη Πανεπιστημιακή Διδασκαλία. Το βραβείο

συνοδεύεται από χρηματικό ποσό 500.000 δρχ. και δίνεται στη μνήμη του Βασίλη

Ξανθόπουλου και του Στέφανου Πνευματικού, καθηγητών του Πανεπιστημίου Κρήτης

και μελών του ΙΤΕ, που δολοφονήθηκαν το 1990 την ώρα της διδασκαλίας.

Αποδέκτης είναι κάθε χρόνο ένας καθηγητής που ανοίγει επιστημονικούς δρόμους

στον φοιτητή, τον εμπνέει και τον καθοδηγεί στην έρευνα, γίνεται “κοινωνός του

επιστημονικού ήθους και της ανιδιοτελούς αναζήτησης της αλήθειας”. Οι

προτάσεις πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 12 Μαΐου στη διεύθυνση: Γραμματεία

Βραβείου Ξανθόπουλου – Πνευματικού ΕΙΧΗΜΥΘ, Τ.Θ. 1414, 26500 Πάτρα.

Πληροφορίες στα τηλ: 081-391565, 0831-25146 και 061-965300.

Ο Νίκολας Νεγροπόντε δίνει διάλεξη με θέμα “Being Digital”, καλεσμένος του

Συνδέσμου Υποτρόφων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Α. Ωνάσης (18 Απριλίου, 8 μ.μ.,

Μέγαρο Μελά, οδός Κρατίνου – Πλατεία Κοτζιά).

Η Κατερίνα Πραματάρη και ο Δημήτρης Παπακυριακόπουλος, μεταπτυχιακοί φοιτητές

στο Τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ερευνητές στο

χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου, κέρδισαν τη δεύτερη θέση στο διεθνή διαγωνισμό

ευρωπαϊκού λιανεμπορίου μελετώντας τον τρόπο διαφήμισης και παρουσίασης των

προϊόντων στα ηλεκτρονικά καταστήματα του Ίντερνετ.