Οπενχάιμερ: η οικογένεια των διαμαντιών

Δέκα φορές τον χρόνο, οι κορυφαίοι έμποροι ενός ουσιαστικά άχρηστου αλλά

πολύτιμου ορυκτού, των διαμαντιών, συγκεντρώνονται σε κεντρικό κτίριο του

Λονδίνου. Καθένας από αυτούς οδηγείται σε ένα ιδιαίτερο δωμάτιο, όπου του

παρουσιάζεται ένα βιβλίο δειγμάτων, στο μέγεθος του κουτιού των παπουτσιών. Οι

έμποροι επιθεωρούν το περιεχόμενο, τα δείγματα διαμαντιών, αλλά δεν μπορούν να

διαπραγματευτούν την τιμή. Και πρέπει να αγοράσουν μεγάλες ποσότητες ή να μην

αγοράσουν τίποτα.

Πρόκειται για τις συναντήσεις εμπόρων διαμαντιών που διοργανώνει η εταιρεία

παραγωγής διαμαντιών Ντε Μπιρς (De Beers), ταυτόχρονα στο Λονδίνο, στη

Λουκέρνη της Ελβετίας και στο Γιοχάνεσμπουργκ. Η εταιρεία διαθέτει σχεδόν

μονοπωλιακή δύναμη έναντι των πελατών της. Η δύναμη αυτή, ωστόσο, μετριάσθηκε,

καθώς το μερίδιο αγοράς της Ντε Μπιρς μειώθηκε τα τελευταία χρόνια, από το 90%

στο 66%. Ωστόσο, φέτος, με δύο σημαντικές επιχειρηματικές κινήσεις, τη σύνδεσή

της με τον οίκο ειδών πολυτελείας Λουί Βιτόν και την πρόταση για την απόκτηση

μετοχών της εταιρείας αξίας 13 δισεκατομμυρίων στερλινών, η οικογένεια

Οπενχάιμερ, στην οποία ανήκει η Ντε Μπιρς, προσπαθεί να κυριαρχήσει και πάλι

στην παγκόσμια αγορά διαμαντιών.

Η ιστορία της κυριαρχίας της Ντε Μπιρς ξεκίνησε πριν από περίπου 130 χρόνια,

μετά την άφιξη του Σέσιλ Ρόουντς στη Νότια Αφρική. Ο ίδιος παρατήρησε ότι οι

τιμές σημείωναν μεγάλες διακυμάνσεις καθώς η προσφορά και η ζήτηση αυξάνονταν

και μειώνονταν απρόβλεπτα και αποφάσισε ότι πρέπει να ελεγχθούν. Έγινε

επικεφαλής της Ντε Μπιρς και εξαγόρασε τους ανταγωνιστές της με μια σειρά

επιχειρηματικών συμφωνιών. Στο τέλος η Ντε Μπιρς απέκτησε τον έλεγχο του 90%

της παγκόσμιας παραγωγής διαμαντιών. ‘Όταν ένας 22χρονος Γερμανός, ο Έρνεστ

Οπενχάιμερ, έφθασε στη Νότια Αφρική το 1902, οκτώ μήνες μετά τον θάνατο του

Ρόουντς, έκανε όνειρο της ζωής του να θέσει υπό τον ελεγχό του την παγκόσμια

αγορά διαμαντιών. Και τα κατάφερε. «Μόνο μέσω του περιορισμού της ποσότητας

των διαμαντιών που έπεφταν στην αγορά και την πώληση μέσω μόνο ενός καναλιού

μπορεί να εξασφαλιστεί η σταθερότητα», λέει ο ίδιος. Ο γιος του, ο Χάρι

Οπενχάιμερ, ακολούθησε αυτήν την παράδοση. Τώρα, ο εγγονός του, ο Νίκι,

ολοκλήρωσε, μέσα από στρατηγικές επιχειρηματικές κινήσεις, την αυτοκρατορία

των διαμαντιών.

Συνώνυμα της χλιδής

Λόγω των Οπενχάιμερ, τα διαμάντια είναι συνώνυμα της χλιδής και

αντιπροσωπεύουν μια λιανική αγορά τζίρου 40 δισεκατομμυρίων στερλινών (περίπου

20 τρισεκατομμυρίων δραχμών). Από την άλλη, καταστήματα όπως το Τίφανις στο

Λονδίνο έχουν τη δυνατότητα να πωλούν διαμαντένια κολιέ έναντι μερικών

χιλιάδων στερλινών. Αυτό οφείλεται στην ικανότητα της Ντε Μπιρς να ανακαλύπτει

και να εκμεταλλεύεται ένα νέο ορυχείο διαμαντιών με κόστος περίπου ενός

δισεκατομμυρίου στερλινών. Και αξίζει να επενδύονται αυτά τα χρήματα, καθώς τα

διαμάντια έχουν πολύ υψηλές τιμές.

Ο Νίκι Οπενχάιμερ γεννήθηκε το 1945 και μεγάλωσε σε μια οικογένεια που ήταν

ουσιαστικά η ανεπίσημη βασιλική οικογένεια της Νότιας Αφρικής. ‘Όπως και ο

πατέρας του, ο Χάρι Οπενχάιμερ, πήγε στη Βρετανία για να σπουδάσει. Εκεί

σπούδασε Οικονομικά, Φιλοσοφία και Πολιτικές Επιστήμες. Για χόμπι είχε το

κρίκετ και το γκολφ.

Τώρα διαθέτει το δικό του γήπεδο κρίκετ στη Νότια Αφρική. Είναι πιλότος και

πετά το δικό του ελικόπτερο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αντιμετώπισε τις

μεγαλύτερες επιχειρηματικές προκλήσεις της καριέρας του, ανάλογες με εκείνες

που είχαν αντιμετωπίσει οι πρόγονοί του κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του

’30, στην παγκόσμια οικονομική κρίση.

Ο κίνδυνος, τότε, ήταν η έλλειψη ζήτησης. Σήμερα, είναι η υπερπροσφορά.

Ανακαλύψεις νέων διαμαντωρυχείων έγιναν στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νότια

Αφρική, τη Νότια Αμερική και στην Κεντρική και Δυτική Αφρική. Ο λόγος γι’

αυτές τις νέες ανακαλύψεις είναι ότι η Ντε Μπιρς κράτησε τις τιμές των

διαμαντιών τόσο ψηλά, που έκανε οικονομικά εκμεταλλεύσιμα ορυχεία διαμαντιών

και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Η Ντε Μπιρς έκανε τα πάντα για να επηρεάσει

τις εξελίξεις, επιχειρώντας ακόμη και να αγοράσει τα νέα ορυχεία.

Αλλαγή στρατηγικής

‘Όταν ο Νίκι Οπενχάιμερ έγινε πρόεδρος της Ντε Μπιρς, πριν από τρία χρόνια,

διαπίστωσε ότι έπρεπε να αλλάξει τη στρατηγική του. Η εταιρεία δεν μπορούσε

πλέον να λειτουργεί ως ρυθμιστής της προσφοράς και κατ’ επέκταση των τιμών των

διαμαντιών. Έτσι, με μια κίνηση που εξέπληξε την παγκόσμια αγορά διαμαντιών

ζήτησε τις υπηρεσίες ενός οίκου παροχής επιχειρηματικών συμβουλών. Αυτός

συμβούλευσε τα στελέχη της Ντε Μπιρς ότι πρέπει να μεταλλάξουν την εταιρεία σε

μια επιχείρηση παραγωγής ειδών πολυτελείας. «Τα τελευταία δέκα χρόνια

παρατηρήσαμε ότι οι καταναλωτές θέλουν επώνυμα προϊόντα όλο και περισσότερο»,

λέει ο Σίρους Τζίλα, στέλεχος της εταιρείας παροχής επιχειρηματικών συμβουλών

που προσέλαβε η Ντε Μπιρς. «Οι καταναλωτές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν

περισσότερα για επώνυμα προϊόντα, καθώς τους δίνουν την αίσθηση ποιότητας,

μοναδικότητας και κύρους».

Η παγκόσμια βιομηχανία ειδών πολυτελείας ξοδεύει περίπου 6% έως 10% των εσόδων

της για διαφήμιση, ενώ μόλις 1% έως 2% ξοδεύεται από τις εταιρείας παραγωγής

και πώλησης διαμαντιών. Τον Ιανουάριο ο Νίκι Οπενχάιμερ ανακοίνωσε μια

σημαντική συμφωνία με τον οίκο ειδών πολυτελείας Λουί Βιτόν. Η συμφωνία

προβλέπει ότι οι δύο εταιρείες θα ανοίξουν από κοινού καταστήματα σε όλον τον

κόσμο, που θα πωλούν τα διαμάντια με το ονοματεπώνυμο της Ντε Μπιρς. Η νέα

επιχείρηση θα διευθύνεται από την εταιρεία Λουί Βιτόν και θα έχει τα παγκόσμια

δικαιώματα να χρησιμοποιεί το όνομα της Ντε Μπιρς για την πώληση ειδών

πολυτελείας ­ και όχι μόνο διαμαντιών.

«Έχω ένα πάθος για τα διαμάντια, ένα προϊόν χωρίς πρακτική χρήση», έχει

δηλώσει στο παρελθόν ο Νίκι Οπενχάιμερ. «Ο παππούς μου συνήθιζε να λέει ότι η

περιουσία των Οπενχάιμερ βασίστηκε στην ανθρώπινη ηλιθιότητα και ματαιοδοξία.

Εγώ προτιμώ να βασίζομαι στην ανθρώπινη ματαιοδοξία…».

Επιμέλεια διεθνών οικονομικών θεμάτων: Σπύρος Δημητρέλης