Γέμισε με κόκκινη λάσπη ο βυθός του Κορινθιακού

Οικολογικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον Κορινθιακό Κόλπο ζητούν από

την ηγεσία τού ΥΠΕΧΩΔΕ να απαγορεύσει στο εργοστάσιο Αλουμίνιον της Ελλάδος να

εναποθέτει στον πυθμένα της θάλασσας τα κατάλοιπα της επεξεργασίας βωξίτη,

υποστηρίζοντας ότι αυτά προκαλούν στο θαλάσσιο οικοσύστημα τοξική ρύπανση.

Δηλώνουν επιπλέον ότι σκοπεύουν να προσφύγουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η

εναπόθεση των καταλοίπων βωξίτη ή αλλιώς κόκκινης λάσπης στη θάλασσα του

Κορινθιακού γίνεται από τότε που κατασκευάσθηκε το συγκεκριμένο εργοστάσιο

στην περιοχή των Αντικύρων, στο τέλος της δεκαετίας του 1960. Είκοσι χρόνια

αργότερα, επιστήμονες του Πανεπιστημίου Πατρών κατέγραψαν στο πλαίσιο έρευνας

που συγχρηματοδοτήθηκε από το εργοστάσιο και τη Νομαρχία Βοιωτίας την έκταση

που καταλαμβάνει στον βυθό της θάλασσας η κόκκινη λάσπη, καθώς και τον τρόπο

διασποράς της. Το Αλουμίνιον της Ελλάδος υποστηρίζει ότι η κόκκινη λάσπη δεν

προκαλεί ρύπανση του θαλάσσιου οικοσυστήματος και πως η ποιότητα των νερών δεν

έχει καθόλου υποβαθμιστεί από τον όγκο των υπολειμμάτων.

Σε βάθος 110 μέτρων

Από το εργοστάσιο, που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του οικισμού Άσπρα

Σπίτια Βοιωτίας, ξεκινάει ένας αγωγός που ακολουθεί σε μήκος περίπου 5

χιλιομέτρων την ακτογραμμή του Κόλπου των Αντικύρων και στη συνέχεια αρχίζει

να βυθίζεται στη θάλασσα. Ο αγωγός ακολουθεί το ανάγλυφο του πυθμένα ώσπου

φθάνει σε βάθος 110 μέτρων. Εκεί ρίχνει τα κατάλοιπα της επεξεργασίας του

βωξίτη. Στη δεκαετία του 1980, η ποσότητα κόκκινης λάσπης που διοχετευόταν στη

θάλασσα ανερχόταν περίπου στους 500.000 τόνους ετησίως, ενώ η άδεια που έχει

από το κράτος το εργοστάσιο τού επιτρέπει να διοχετεύει στη θάλασσα κόκκινη

λάσπη μέχρι το 2011 και με ρυθμό έως 680.000 τόνους ετησίως.

Το εργοστάσιο επεξεργάζεται κάθε χρόνο 1.400.000 τόνους ελληνικού βωξίτη και

200.00 τόνους τροπικού, που εισάγεται από τη Βραζιλία και την Αφρική. Οι

ποσότητες αυτές χρησιμεύουν για την παρασκευή 750.000 τόνων αλουμίνας και στη

συνέχεια 160.000 τόνων αλουμινίου. Η διάλυση του βωξίτη γίνεται με τη βοήθεια

καυστικής σόδας και ό,τι περισσεύει συνιστά την κόκκινη λάσπη. Περιοχές της

Στερεάς Ελλάδας, όπως ο Παρνασσός και η Γκιώνα είναι πλούσιες σε κοιτάσματα

βωξίτη τα οποία δημιουργήθηκαν στο πέρασμα δεκάδων εκατομμυρίων ετών, όταν

ακόμη οι εκτάσεις αυτές βρίσκονταν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο

βωξίτης είναι ουσιαστικά ένα μείγμα απο οξείδια μεταξύ των οποίων και το

οξείδιο του σιδήρου, στο οποίο οφείλεται και το ερυθρό του χρώμα. Η ύπαρξη των

οξειδίων είναι αυτή που κάνει τις οικολογικές οργανώσεις να μιλούν περί

τοξικής ρύπανσης. Ειδικότερα ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Οικολογικών Οργανώσεων

Κορινθιακού Κόλπου «Η Αλκυών» κ. Βασίλης Κελλάρης ανέφερε στα «ΝΕΑ» ότι «η

κόκκινη λάσπη εμπεριέχει βαρέα μέταλλα που καταστρέφουν την πανίδα του βυθού»

και ότι «δεν είναι τυχαίο πως έχει μειωθεί η ιχθυοπαραγωγή στον Κορινθιακό

Κόλπο».

«Δεν είναι τοξική»

Τον όρο τοξική ρύπανση δεν τον δέχονται οι εκπρόσωποι του εργοστασίου κ.κ.

Στέφανος Ζινόπουλος και Δημήτρης Γεωργαντώνης, στους οποίους απευθύνθηκαν «ΤΑ

ΝΕΑ». Αυτό που λένε είναι ότι η κόκκινη λάσπη εμπεριέχει μέταλλα «τα οποία

όμως δεν συνιστούν κίνδυνο για το υποθαλάσσιο οικοσύστημα, όπως άλλωστε

καθιστά σαφές και η αναθεωρημένη το 1997 σύμβαση της Βασιλείας, η οποία λέει

ξεκάθαρα ότι τα κατάλοιπα της βιομηχανικής επεξεργασίας του βωξίτη είναι

ακίνδυνα είτε διοχετεύονται στην ξηρά είτε στη θάλασσα». Προσθέτουν μάλιστα

ότι γύρω από τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου στον Κόλπο των Αντικύρων

υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες με παραγωγή 1.000 τόνους ετησίως. «Το γεγονός αυτό

αποτελεί έναν επιπρόσθετο δείκτη ποιότητας του νερού». Οι εκπρόσωποι του

εργοστασίου εξέφρασαν και την απορία τους για το γεγονός ότι οι οικολογικές

οργανώσεις δεν απέστειλαν αντίγραφο της επιστολής και στους ίδιους «ούτε και

μας έκαναν κάποια κρούση για να έλθουν να ελέγξουν οι ίδιοι τον τρόπο

λειτουργίας της μονάδας».

Ο λέκτορας στο Τμήμα Γεωολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γ. Παπαθεοδώρου και ο

καθηγητής στο ίδιο Τμήμα Γ. Φερεντίνος ερεύνησαν τον πυθμένα του Κορινθιακού

Κόλπου και του Κόλπου των Αντικύρων στο τέλος της δεκαετίας του 1980.

Αντικείμενο της δουλειάς τους ήταν ο βαθμός εξάπλωσης της κόκκινης λάσπης. Ας

δούμε τι έγραψαν στην εργασία τους, αφού προηγουμένως κατανοήσουμε πώς είναι η

μορφολογία του βυθού της περιοχής σύμφωνα με την εργασία των δύο ειδικών. Ο

Κόλπος των Αντικύρων βρίσκεται σε μια επίπεδη κρηπίδα που φθάνει σε βάθος τα

200 μέτρα. Στη συνέχεια υπάρχει μια απότομη πλαγιά που από τα 200 μέτρα

καταλήγει στα 800 και τέλος βρίσκεται η επίπεδη κεντρική λεκάνη του

Κορινθιακού, που έχει μέγιστο βάθος τα 850 μέτρα.

Υποθαλάσσιος λοφίσκος

Οι δύο επιστήμονες διαπίστωσαν, όπως λένε, ότι στην περιοχή του πυθμένα όπου

απολήγει ο αγωγός είχε σχηματιστεί απο τη συνεχή έγχυση κόκκινης λάσπης ένας

υποθαλάσσιος λοφίσκος με μέγιστο ύψος τα 17 μέτρα. Η έκταση που κατελάμβανε ο

λοφίσκος υπολογίστηκε στο 1,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στη συνέχεια

διαπιστώθηκε ότι η κόκκινη λάσπη, περιφερειακά του λοφίσκου, καλύπτει τον

φυσικό πυθμένα με ένα στρώμα που έχει μέγιστο πάχος περίπου 30 εκατοστά και το

οποίο με τη σειρά του καταλαμβάνει έκταση 21 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Παράλληλα σημείωναν ότι ο φυσικός πυθμένας του Κόλπου των Αντικύρων «φαίνεται

να είναι διαποτισμένος με κόκκινη λάσπη σε μια έκταση περίπου 24 χιλιομέτρων»,

πως «η κόκκινη λάσπη με τη μορφή σαφούς επιφανειακού στρώματος καλύπτει τον

πυθμένα σε μια έκταση περίπου 36 τετραγωνικών χιλιομέτρων» και τέλος ότι «ίχνη

κόκκινης λάσπης και διαποστισμός φυσικών ιζημάτων από αυτήν διαπιστώθηκαν σε

περιοχή πυθμένα έκτασης περίπου 38 τετραγωνικών χιλιομέτρων».

Για τον κ. Γ. Παπαθεοδώρου, το θέμα έχει δύο σημαντικές παραμέτρους όπως ο

ίδιος λέει στα «ΝΕΑ»: «Πρώτον, ότι ο αγωγός απολήγει σε μικρό βάθος (110

μέτρα) και δεύτερον, ότι στον βαθμό που ο ίδιος γνωρίζει δεν υπάρχει στη

διεθνή βιβλιογραφία εκτενής μελέτη των επιπτώσεων που προκαλούν στο θαλάσσιο

οικοσύστημα τα βαρέα μέταλλα και ειδικότερα τα βωξιτικά μεταλλευτικά

απόβλητα».

«Καμία επίπτωση»

Ωστόσο, η άποψη των εκπροσώπων της Αλουμινίον της Ελλάδος είναι διαφορετική.

«Νεώτερες μελέτες που έχουμε στην κατοχή μας αποδεικνύουν ότι από την κόκκινη

λάσπη δεν έχει επέλθει καμία επίπτωση στα φυτικά και ζωικά είδη της ευρύτερης

θαλάσσιας περιοχής». Τονίζουν μάλιστα ότι τα παραπάνω στοιχεία της μελέτης

είναι παλαιά και πως στα χρόνια που ακολούθησαν η μορφολογία του πυθμένα

αναφορικά με την επικάλυψη της κόκκινης λάσπης έχει μεταβληθεί. «Ο Κόλπος των

Αντικύρων δεν έχει ποσότητες κόκκινης λάσπης. Τα κατάλοιπα αυτά έχουν οδηγηθεί

διαμέσου χαραδρώσεων του κατηφορικού πυθμένα στη βαθιά λεκάνη του Κορινθιακού,

όπου δεν έχουν προκαλέσει το παραμικρό πρόβλημα. Άλλωστε, στα Αντίκυρα υπάρχει

παραλία που φέρει τη γαλάζια σημαία».

Επιλέον αναφέρουν το παράδειγμα ενός άλλου εργοστασίου παραγωγής αλουμινίου

που λειτουργεί στη Νότιο Γαλλία και το οποίο ανήκει στο ίδιο όμιλο, δηλαδή της

Pechiney. «Εκεί το εργοστάσιο βρίσκεται σε τουριστική περιοχή και εναποθέτει

με τον ίδιο τρόπο τα βωξιτικά κατάλοιπα στη θάλασσα.

Ουδέποτε έχει καταγραφεί κάποιο πρόβλημα στην ποιότητα του νερού ή έχει

ακουστεί κάποια διαμαρτυρία». Οι εκπρόσωποι της Αλουμινίον της Ελλάδος λένε

πως στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης στρατηγικής τους έχουν εξετάσει μια σειρά

από εναλλακτικούς τρόπους διάθεσης της κόκκινης λάσπης. Σε αυτούς

συγκαταλέγονται ο εμπλουτισμός των γαιών με σκοπό την καλλιέργεια, η

χρησιμοποίηση της κόκκινης λάσπης για την επικάλυψη χωματερών, για την

κατασκευή υποστρώματος δρόμων ή για την κατασκευή τούβλων και κεραμιδιών.