ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΓΟΥΙΛΣΟΝ «Ξυπνήστε! Η ζωή γύρω μας πεθαίνει»

«Η ζωή γύρω μας πεθαίνει. Και αν δεν “ξυπνήσουμε” γρήγορα, θα τα χάσουμε όλα.

Θα χάσουμε τη φύση, τον κόσμο που μας δέχθηκε για να ζήσουμε, το σπίτι όπου

πάντα επιστρέφουμε, τις ευκαιρίες που το πνεύμα μας πάντα αναζητούσε».

Ο Έντουαρντ (Όσμπορν) Γουίλσον, ερευνητής και επίτιμος διευθυντής του Τομέα

Εντομολογίας στο Μουσείο Συγκριτικής Ζωολογίας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ

μιλάει στα «ΝΕΑ» για το μέλλον της ζωής πάνω στη Γη. «Το μέλλον της ζωής»

είναι και ο τίτλος του καινούργιου του βιβλίου, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε.

«Ο προηγούμενος αιώνας ήταν ο αιώνας της επιστημονικής και τεχνολογικής

απογείωσης. Η εποχή που ο άνθρωπος κατάφερε να αποδεκατίσει το περιβάλλον, να

“αδειάσει” τους φυσικούς πόρους. Ολόκληρα οικοσυστήματα σβήστηκαν από τον

χάρτη, είδη που μετρούσαν εκατομμύρια χρόνια ζωής εξαφανίστηκαν».

Όπως λέει ο καθηγητής Γουίλσον, «οι άνθρωποι είμαστε τόσο απορροφημένοι από

τους ίδιους τους εαυτούς μας που δεν μπορούμε να δούμε τις μακροπρόθεσμες

συνέπειες των πράξεών μας στο περιβάλλον».

Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά σε όλη τη Γη. «Κάθε κάτοικος των Ηνωμένων

Πολιτειών χρησιμοποιεί σήμερα 9,6 εκτάρια γης για τροφή, νερό, κατοικία,

ενέργεια, μεταφορές, εμπόριο κ.λπ. Και για να φθάσει σε αυτό το επίπεδο

κατανάλωσης κάθε άνθρωπος πάνω στη γη, χρειάζονται τέσσερις ακόμη πλανήτες!

Ακόμα και μερικά από τα τελευταία «οχυρά» του φυσικού περιβάλλοντος

σιγά σιγά πέφτουν. Ένα από αυτά είναι και το «αρχηγείο» της παγκόσμιας

βιοποικιλότητας, τα τροπικά δάση. «Καλύπτουν μόλις το 6% της επιφάνειας της

Γης, αλλά συγκεντρώνουν περισσότερα από τα μισά είδη οργανισμών που

γνωρίζουμε. Και βρίσκονται στην πρώτη θέση της εξαφάνισης». Κάθε χρόνο,

εξαφανίζονται 36.710 τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους στη Βραζιλία, όπως και το

2% των δασικών εκτάσεων στο Εκουαδόρ.

Ο καθηγητής Γουίλσον φέρνει ένα ακόμη παράδειγμα: τη Χαβάη. «Στους κατοίκους

και τους επισκέπτες η Χαβάη φαίνεται ως ένα από τα πιο “ανέγγιχτα” σημεία της

γης. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Από τα 145 είδη πουλιών που

υπήρχαν στο νησί πριν φθάσουν οι άνθρωποι, σήμερα υπάρχουν μόνο τα 35. Και τα

24 από αυτά ήδη απειλούνται με εξαφάνιση. Στη Χαβάη, κάποτε, συναντούσαμε πάνω

από 10.000 γηγενή είδη ζώων και φυτών. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί

δραματικά».

Ποιο θα είναι λοιπόν το μέλλον της ζωής; Ο Γουίλσον «ζωγραφίζει» με τα πιο

σκούρα χρώματα τη ζωή στον πλανήτη σε 100 χρόνια από τώρα, αν οι άνθρωποι

συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους με τον ίδιο τρόπο: τα 9-10 δισεκατομμύρια

ανθρώπων θα έχουν κατακλύσει ολόκληρο το κατοικήσιμο κομμάτι της γης. Θα τρώνε

περισσότερο και θα μορφώνονται καλύτερα. Οι περισσότερες ασθένειες θα έχουν

εξαφανιστεί, πόλεμοι δεν θα γίνονται σχεδόν ποτέ και η τρομοκρατία θα έχει

εκλείψει.

Όμως, τα νέα δεν θα είναι το ίδιο καλά για το φυσικό περιβάλλον. «Ο

πλανήτης θα υποφέρει. Ο Αμαζόνιος και η Νέα Γουινέα θα αποτελούν παρελθόν. Και

μαζί τους θα έχουν χαθεί και όλες σχεδόν οι περιοχές βιοποικιλότητας.

Κοραλλιογενείς ύφαλοι, ποτάμια και άλλοι υδροβιότοποι δεν θα υπάρχουν πια ή θα

είναι κατεστραμμένοι σε μεγάλο βαθμό. Περισσότερα από τα μισά είδη ζώων και

φυτών της γης θα έχουν εξαφανιστεί μαζί με μερικά από τα πιο πλούσια

οικοσυστήματα. Το μόνο που θα θυμίζει κάτι από τη φύση που κάποτε είχαμε θα

είναι μερικά διάσπαρτα απομεινάρια άγριας ζωής, προστατευόμενα από κυβερνήσεις

και ιδιώτες τόσο πλούσιους και τόσο “έξυπνους” ώστε να τα κρατήσουν κόντρα στο

παλιρροϊκό κύμα της ανθρώπινης δραστηριότητας».

Και η λύση; «Η νέα στρατηγική για τη σωτηρία της φύσης ξεκινά από την

ηθική. Μια ηθική που δεν θα αποτελεί ένα βολικό κατασκεύασμα του πολιτισμού,

αλλά το μέσον που θα εξασφαλίζει την επιβίωση». Για τον Έντουαρντ Γουίλσον, η

επιστήμη και η τεχνολογία οδήγησαν τον άνθρωπο στο αδιέξοδο της καταστροφής

του φυσικού περιβάλλοντος. Αλλά, όπως λέει, «η επιστήμη και η τεχνολογία

πρέπει τώρα να μας βοηθήσουν να βγούμε από αυτό».

Στις κοινωνίες των ζώων

Ο Έντουαρντ Γουίλσον εδώ και αρκετές δεκαετίες μελετά τα ζώα στο φυσικό τους

περιβάλλον και τις κοινωνίες που αυτά φτιάχνουν, τις σχέσεις τους με το

περιβάλλον.

Στόχος του να εξερευνήσει τι μας διδάσκουν τα ζώα για την ανθρώπινη φύση και

συμπεριφορά. Και οι μελέτες του έχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Ο Γουίλσον έχει τιμηθεί δύο φορές με βραβείο Πούλιτζερ για τα βιβλία του «Περί

Ανθρώπινης Φύσης» (On Human Nature, 1978) και «Τα Μυρμήγκια» (The

Ants, 1990).

Το πιο διάσημο βιβλίο του είναι το «Consilience, The Unity of Knowledge» (στο

οποίο αναζητεί τις ρίζες της ανωτερότητας του ανθρώπινου πνεύματος, αλλά και

τις αλήθειες του σύμπαντος).

INFO

Το βιβλίο του Έντουαρντ Γουίλσον, «The Future of Life», κυκλοφόρησε πριν από

λίγες μέρες από τις Εκδόσεις Alfred Knopf. Τιμή από το Amazon. com 15,7 ευρώ.