Τα φύκια σώζουν την ατμόσφαιρα

Ο πλανήτης μας είναι ένας ζωντανός οργανισμός που δημιουργεί μηχανισμούς

άμυνας για τη διατήρηση των εύθραυστων ισορροπιών στο οικοσύστημα. Τη θεωρία

του Τζέιμς Λάβλοκ περί αυτοΐασης της Γης την επιβεβαιώνουν τα καινούργια

ευρήματα Ελλήνων ερευνητών για τον ρόλο που παίζουν τα ταπεινά φύκια ενάντια

στην παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως τα φύκια εκπέμπουν ενώσεις ιωδίου στην

ατμόσφαιρα δημιουργώντας νέα αιωρούμενα σωματίδια πάνω από τους ωκεανούς. Αυτά

με τη σειρά τους σχηματίζουν λευκά «καθαρά» σύννεφα, τα οποία μπλοκάρουν τις

ακτίνες του ηλίου, αποτρέποντας την υπερθέρμανση της Γης και τις ανεπιθύμητες

κλιματικές αλλαγές. Είναι δηλαδή ένα αντίδοτο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Η ομάδα του κ. Σπύρου Ραψομανίκη, διευθυντή του Εργαστηρίου Ατμοσφαιρικής

Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης,

πήρε μέρος στο πανευρωπαϊκό πείραμα «Parforce», που έγινε στις ιρλανδικές

ακτές. Στην ομάδα συμμετείχε ο διδακτορικός συνεργάτης κ. Ιωάννης Δουκέλης. Τα

αποτελέσματα ενθουσίασαν τους επιστήμονες από τα 15 ερευνητικά ιδρύματα που

πήραν μέρος. Η επίσημη ανακοίνωση έγινε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature».

Αλυσίδα γεγονότων. Πώς όμως τα φύκια προσφέρουν ασπίδα προστασίας από

τη ζέστη; Με μία πολύπλοκη διαδικασία και μία αλυσίδα γεγονότων, όπως εξηγεί ο

Έλληνας καθηγητής: «Το 1985 πρωτοκυκλοφόρησε η ιδέα ότι οι ενώσεις θείου που

εκπέμπονται από τα φύκια στη θάλασσα οξειδώνονται πάνω από τους ωκεανούς, με

τελικό αποτέλεσμα διοξείδιο του θείου και θειικά άλατα». Τα άλατα δημιουργούν

πυρήνες συμπύκνωσης νεφών. Οι πυρήνες αυτοί είναι πολύ μικρά σωματίδια που

απορροφούν νερό. Έτσι μεγαλώνουν και γίνονται πυρήνες σταγονιδίων που

δημιουργούν τα σύννεφα.

Τα σύννεφα-καθρέφτες. Τα σύννεφα πάνω από τους ωκεανούς διαφέρουν από

αυτά των πόλεων. Είναι λευκά, σε αντίθεση με τα «βρώμικα» που δημιουργούνται

πάνω από αστικά περιβάλλοντα και έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής γιατί οι

πυρήνες τους είναι πολύ μικροί.

«Χάρη στα σύννεφα πάνω από τους ωκεανούς, αυξάνεται η αντανακλαστικότητα του

πλανήτη, όσον αφορά την εισερχόμενη ακτινοβολία από τον ήλιο», λέει ο κ.

Ραψομανίκης. «Τα σύννεφα αντανακλούν ενέργεια προς το Διάστημα και δεν την

αφήνουν να εισέλθει στην ατμόσφαιρα. Με αυτόν τον τρόπο, έχουν αντίθετη

επιρροή στο κλίμα από τα θερμοκηπικά αέρια. Στο ενεργειακό ισοζύγιο της

ατμόσφαιρας αυτή είναι η έμμεση επιρροή των αιωρούμενων σωματιδίων στο

παγκόσμιο κλίμα».

Το φύκι kelp εκπέμπει το σωτήριο ιώδιο

Όταν ξεκίνησε το πείραμα στο Γκάλγουεϊ της Ιρλανδίας, οι ερευνητές

διαπίστωσαν πως, αντί για θείο, τα φύκια εκπέμπουν ιώδιο. Η οξείδωση του

ιωδίου γίνεται πολύ γρήγορα και προκαλεί τους πυρήνες, που με τη σειρά τους

δημιουργούν τα σύννεφα στις παραλιακές περιοχές. «Πρόκειται για μία σημαντική

ανακάλυψη στην ατμοσφαιρική επιστήμη», επισημαίνει ο κ. Ραψομανίκης. «Είναι

ένα ακόμα παράδειγμα της θεωρίας του Λάβλοκ. Η Γη είναι ένας ζωντανός

οργανισμός που εφευρίσκει μεθόδους αυτοπροστασίας. Ό,τι και να της κάνουμε, θα

βρει το αντίδοτο».

Μέχρι στιγμής οι επιστήμονες έχουν αναγνωρίσει το φύκι kelp ως υπεύθυνο για

την παραγωγή ιωδίου.Στην Ελλάδα, υπάρχουν κάποιες παράκτιες περιοχές, όπου

πιθανώς να δημιουργείται το ίδιο φαινόμενο. Δεν είναι όμως πολλές, καθώς δεν

υπάρχουν φύκια σε τόσο μεγάλες ποσότητες, αλλά ούτε και έντονες παλίρροιες.