Αναζήτηση
|
|
Ο Ραούφ Ντενκτάς και η τουρκική πλευρά δεν έχουν το δικαίωμα αλλά ούτε και
τη δυνατότητα να εμποδίσουν την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., δηλώνει σε
συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» ο Αμερικανός πρώην πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη Ρίτσαρντ
Χόλμπρουκ, ο οποίος το 1995, ως βοηθός υπουργού Εξωτερικών, διεδραμάτισε
καθοριστικό ρόλο στην εκκίνηση της ενταξιακής διαδικασίας της Κύπρου.
|
|
«Είμαι πολύ υπερήφανος γι’ αυτό που πετύχαμε τότε, και το θεωρώ από τα πλέον
σημαντικά πράγματα που έχω κάνει» δηλώνει ο έμπειρος διπλωμάτης και
«αρχιτέκτονας» του Ντέιτον, ο οποίος συχνά χαρακτηρίζεται ως «ο Κίσιγκερ των
Δημοκρατικών».
Ο Ρ. Χόλμπρουκ, που προσβλέπει στη θέση του υπουργού Εξωτερικών σε περίπτωση
ήττας του προέδρου Μπους το 2004, γνωρίζει καλά το Κυπριακό καθώς διετέλεσε
προεδρικός απεσταλμένος για την Κύπρο. Από τους ελάχιστους υψηλόβαθμους
Αμερικανούς αξιωματούχους που γνώρισαν από πολύ κοντά τους κ.κ. Κληρίδη και
Ντενκτάς, εκθειάζει τη συμπεριφορά του Κύπριου προέδρου τον οποίο χαρακτηρίζει
«σκληρό διαπραγματευτή» αλλά «συνετό άνθρωπο» που ειλικρινά επιζητεί λύση του
προβλήματος, ενώ αντίθετα περιγράφει τον Ρ. Ντενκτάς ως έναν αρνητικό άνθρωπο
που εδώ και χρόνια εμποδίζει τις διαμεσολαβητικές προσπάθειες και μπλοκάρει τη
λύση, με αποτέλεσμα να ζημιώνει τους Τουρκοκύπριους και τους Τούρκους.
Τέλος, ασκεί αυστηρή κριτική στην Ε.Ε. για κωλυσιεργία στην περίπτωση των
ευρωτουρκικών σχέσεων και με ωμό τρόπο την καλεί «να αφήσει τις αηδίες», να
ορίσει συγκεκριμένη ημερομηνία και να ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη της
Τουρκίας, εξέλιξη που πρέπει να κινηθεί παράλληλα και με την επίλυση του
Κυπριακού.
Πρέπει η Κύπρος να γίνει πλήρες μέλος της Ε.Ε. ακόμη και εάν δεν υπάρξει
λύση;
Ναι. Η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν πρέπει να παρεμποδιστεί λόγω των
απόψεων μιας μειοψηφίας των κατοίκων του νησιού. Και θα γίνω πιο
συγκεκριμένος: Οι Τουρκοκύπριοι δεν πρέπει να είναι σε θέση να μπλοκάρουν την
αίτηση των Ελληνοκυπρίων διότι οι τελευταίοι πληρούν όλους τους όρους για να
ενταχθούν στην Ε.Ε., με ή χωρίς τους Τούρκους. Ελπίζω ότι οι Τούρκοι θα
συμμετάσχουν, αλλά με ή χωρίς αυτούς η Ε.Ε. πρέπει να προχωρήσει. Η απάντησή
μου, λοιπόν, είναι σαφής. Η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να ενταχθεί μαζί με τις
άλλες εννέα ευρωπαϊκές χώρες. Δεν πρέπει να την μπλοκάρει κανείς.
Διατελέσατε προεδρικός απεσταλμένος για την Κύπρο και διαπραγματευτήκατε με
τους κ.κ. Κληρίδη και Ντενκτάς. Ποια ήταν η εικόνα που αποκομίσατε;
Γνώρισα και τους δύο πολύ καλά. Είχα τη «σπάνια ικανοποίηση» να περάσω πολλές
ώρες μόνος μαζί τους. Και οι δύο είναι σθεναροί και αποτελεσματικοί
υποστηρικτές των απόψεών τους. Γνωρίζονται πολύ καλά, για περισσότερα από
πενήντα χρόνια. Έχουν, όμως, μια ουσιαστική διαφορά: Ο Γλαύκος Κληρίδης είναι
ένας συνετός άνθρωπος, έτοιμος να καταλήξει σε έναν διακανονισμό με τους
Τουρκοκύπριους. Είναι σκληρός, αλλά λογικός. Ο Ντενκτάς είναι ένας πικραμένος
γέρος που έχει υιοθετήσει μια θέση που γνωρίζει ότι είναι απαράδεκτη για τον
υπόλοιπο κόσμο. Έχει πει ότι δεν θα διαπραγματευθεί τίποτε εάν προηγουμένως
δεν εξασφαλίσει την αναγνώριση της κυριαρχίας της λεγόμενης ΤΔΒΚ. Γνωρίζει
πολύ καλά ότι αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Και μπλοκάρει τις διαπραγματεύσεις. Το
κάνει εδώ και τέσσερα χρόνια. Γι’ αυτό όταν διαπραγματευόμουν με τον Κληρίδη
και τον Ντενκτάς, διαπραγματευόμουν με δυο εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους.
Και αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο τον Μάιο του ’98 διαφοροποιήθηκα από την
παραδοσιακή διεθνή πρακτική των ίσων αποστάσεων μεταξύ των δυο πλευρών και
δήλωσα δημόσια, κάτι που κάνω και τώρα σε εσάς, ότι το κύριο εμπόδιο στην
πρόοδο είναι ο Ραούφ Ντενκτάς. Οι θέσεις του δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα του
λαού του στη Βόρεια Κύπρο αλλά ούτε, και αυτό έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία,
των 70 εκατομμυρίων πολιτών της Τουρκίας. Και αυτή είναι η μεγάλη ντροπή γι’
αυτό τον έξυπνο άνθρωπο και σκληρό διαπραγματευτή.
Γνωρίζετε προσωπικά τον Κόφι Ανάν. Πόσο αισιόδοξος είναι ότι θα πετύχει
λύση;
Του μίλησα πριν από λίγες μέρες για το θέμα. Είναι αισιόδοξος ότι το σχέδιό
του μπορεί να αποτελέσει τη βάση για διαπραγματεύσεις. Αντιλαμβάνεται, όπως
όλοι μας, ότι δεν είναι τέλειο, γι’ αυτό οι δυο πλευρές έχουν προβλήματα και
κατέθεσαν τις ενστάσεις τους.
Τρεις παράλληλες πορείες για να δοθεί λύση
Πώς βλέπετε τη διαφαινόμενη απόφαση Γαλλίας, Γερμανίας και άλλων χωρών να
ορίσουν ημερομηνία κατά την οποία θα αξιολογηθεί η πρόοδος της Τουρκίας και
τότε να δοθεί η τελική ημερομηνία;
Μόνο η Ε.Ε. θα μπορούσε να συζητά εάν θα δώσει ημερομηνία για την ημερομηνία,
η ίσως ημερομηνία για να συζητήσει την ημερομηνία. Αυτός είναι, δυστυχώς, ο
τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η Ε.Ε. Η αλήθεια είναι πολύ πιο απλή. Η Τουρκία
απέχει πολύ από το να πληροί τις προϋποθέσεις ένταξης στην Ε.Ε. Αλλά πρέπει
τελικά να της δοθεί η ευκαιρία να ενταχθεί. Αυτό προϋποθέτει μια μακρά και
έντονη διαπραγμάτευση η οποία θα έπρεπε να είχε αρχίσει εδώ και τουλάχιστον
τέσσερα χρόνια. Ήταν κραυγαλέα η απόφαση της Ε.Ε. να τους απορρίψει στη σύνοδο
του Λουξεμβούργου το 1997. Άνοιξε κάπως την πόρτα στο Ελσίνκι το 1999, αλλά η
Κοπεγχάγη είναι κρίσιμη και, με όλο τον σεβασμό προς την Ε.Ε., την παροτρύνω
να σταματήσει τις αηδίες και απλά να δώσει στην Τουρκία μια ημερομηνία για την
έναρξη διαπραγματεύσεων. Και από την πλευρά τους οι Τούρκοι πρέπει να
επιμείνουν να αρχίσει ο Ντενκτάς συνομιλίες επί του σχεδίου του Κόφι Ανάν για
το Κυπριακό.
Αυτή είναι η συμφωνία. Η Κύπρος εντάσσεται στην Ε.Ε., η Τουρκία εξασφαλίζει
ημερομηνία και αρχίζουν διαπραγματεύσεις μεταξύ των δυο πλευρών στην Κύπρο με
βάση το σχέδιο Ανάν. Αυτό ήταν το αρχικό μου σχέδιο. Τρεις παράλληλες πορείες.
Η πρώτη, η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., έχει ήδη αρχίσει και πρόκειται για μια
ιστορική επιτυχία. Η δεύτερη, η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, εμποδίζεται από
κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Και η τρίτη, οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού,
έχουν μπλοκαριστεί από τον Ντενκτάς. Ας ξαναβάλουμε τη δεύτερη και την τρίτη
πτυχή εκεί που τους πρέπει.
Θεωρώ ότι η αδυναμία προώθησης και των τριών αυτών διαδικασιών αποτελεί
αποτυχία της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Δεν είναι, όμως, αργά. Ακόμη και τώρα
μπορούν να το κάνουν, αν και ο χρόνος περιορίζεται. Γι’ αυτό έχει
ενεργοποιηθεί ο υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ με σωρεία τηλεφωνικών επαφών
και εστάλησαν τόσο υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι στην περιοχή.
Πώς κρίνετε τον χειρισμό του θέματος από τον κ. Πάουελ;
Η τελευταία μου εκτενής συνομιλία με τον Κόλιν Πάουελ ήταν κυρίως γι’ αυτό το
θέμα. Αντιλαμβάνεται απόλυτα το ζήτημα και κάνει ό,τι μπορεί για να προωθήσει
τη διαδικασία.
