Για τρεις ώρες εφήμερης ζωής…

Ο Αριστοτέλης ονόμασε το μικρό έντομο που ζει τόσο λίγο «εφήμερον». Σε

ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν 2.000 είδη του. Το είδος Palingenia longicauda

είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης, καθώς το αρσενικό μπορεί να φθάσει σε μήκος

τα 13 εκατοστά μαζί με τα νημάτια της ουράς.

Το μοναδικό αυτό βραχύβιο είδος εντόμων «εντόπισε» και φωτογράφισε στον

ουγγρικό ποταμό Τίσα το «National Geographic», για ένα θέμα που θα δημοσιευθεί

στο τεύχος Μαΐου (το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα), αποσπάσματα

από το οποίο προδημοσιεύουν «ΤΑ ΝΕΑ».

Τα θηλυκά των «εφήμερων», αμέσως μετά το ζευγάρωμα, αφήνουν τα αυγά τους στην

επιφάνεια του νερού. Αυτά κατακάθονται στον βυθό και έπειτα από 45 ημέρες

εκκολάπτονται οι προνύμφες, οι οποίες σκάβουν στοές σχηματίζοντας πολυπληθείς

αποικίες που περιλαμβάνουν μέχρι και 4.300 άτομα ανά τετραγωνικό μέτρο.

Έπειτα από τρία χρόνια οι προνύμφες αρχίζουν να ανεβαίνουν στην επιφάνεια όπου

τα θηλυκά εκδύονται μία φορά και τα αρσενικά δύο. Πρώτα κατά τη μετάβαση σε

ένα σύντομο στάδιο εφηβικού ατόμου και ξανά λίγα λεπτά αργότερα καταλήγοντας

στο στάδιο του ενηλίκου.

Αφότου και τα δύο φύλα είναι πλέον ώριμα, έχουν στη διάθεσή τους

περίπου τρεις ώρες μέχρι να πεθάνουν. Μετά την πρώτη έκδυση στο νερό τα

αρσενικά κατευθύνονται προς τις όχθες του Τίσα, όπου φθάνουν ύστερα από λίγα

λεπτά. Εκεί απορρίπτουν το τελικό τους κέλυφος. Τα «εφημερόπτερα» ανέπτυξαν

μια έξυπνη στρατηγική ζευγαρώματος. Η επιφάνεια του νερού καλύπτεται από ένα

αρχικό κύμα εφηβικών αρσενικών, τα οποία θυσιάζονται προσφέροντας τον εαυτό

τους βορά στα αδηφάγα ψάρια, πουλιά και βατράχους.

Όταν τα αρπακτικά χορτάσουν, τα εναπομείναντα αρσενικά περνούν στην τελευταία

τους μεταμόρφωση και αρχίζουν να αναζητούν θηλυκά, τα οποία αναδύονται στην

επιφάνεια μεταφέροντας τα πολύτιμα αυγά. Τα σμήνη των αρσενικών εφορμούν στα

θηλυκά που βρίσκονται στην επιφάνεια. Το πολωμένο φως τα προσελκύει στο νερό.

Κάποιες φορές και η άσφαλτος ανακλά πολωμένο φως, οπότε αποπροσανατολισμένα

πλήθη «εφημερόπτερων» εγκαταλείπουν ξαφνικά το ποτάμι και κατακλύζουν δρόμους,

προκαλώντας ακόμα και ατυχήματα.

Ξεπερνούν το στάδιο του φλερτ!

Κατά την περίοδο του ζευγαρώματος η επιφάνεια του ποταμού σφύζει από ζωή. Το

στάδιο του φλερτ δεν υπάρχει στο ρεπερτόριο των «εφημερόπτερων». Συχνά η

γονιμοποίηση είναι μια βίαιη πράξη, όταν, για παράδειγμα, έως και 20 αρσενικά

κυνηγούν συγχρόνως ένα θηλυκό. Οι μνηστήρες φαίνεται ότι ακολουθούν οπτικά

σημάδια για να εντοπίσουν τον στόχο τους: Τα θηλυκά διαθέτουν μικρότερα μάτια

και ουρές. Επίσης, το σώμα τους έχει το χρώμα του κεχριμπαριού, οπότε τα

αρσενικά προσπαθούν να ζευγαρώσουν με οτιδήποτε έχει αυτήν την απόχρωση.

Για να εξασφαλίσουν ότι τα 7.000 με 10.000 αυγά τους θα εκκολαφθούν με

ασφάλεια, τα θηλυκά εκτελούν μια «αντισταθμιστική» πτήση. Αντί να τα αποθέσουν

κοντά στη δική τους αποικία, όπου το ρεύμα σύντομα θα τα παρασύρει, πετούν

αρκετά χιλιόμετρα προς τις πηγές του ποταμού, σχηματίζοντας ένα ιριδίζον

σμήνος, και τα αφήνουν εκεί. Τελικά τα γονιμοποιημένα αυγά παρασύρονται και

βυθίζονται κοντά στον γενέθλιο τόπο των θηλυκών.

INFO

Τι γίνεται όταν εκατομμύρια «εφημερόπτερα» συρρεύσουν στην πόλη; Ο φωτογράφος

και βιολόγος Jozsef L. Szantpeteri το περιγράφει σε μια συνέντευξη on-line.

Περισσότερες φωτογραφίες και εικόνες για την επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή

σας στο http: www.nationalgeographic.com/ngm/0305