AΦIEPΩMA Mικρασιατική καταστροφή Όποιος γύρισε, τον κατάπιε η γη

Δυτικά παράλια. Αγιασμάτι

(Μαρτυρία Γιώργου Γιασματλή – αποσπάσματα)

Κάτω από το Αγιασμάτι είχε αμπέλια αϊβαλιώτικα· βάναν τον τρύγο τέτοια εποχή

και κουβαλούσαμε σταφύλια με τα ζώα στο Αϊβαλί. Την τελευταία φορά που πήγαμε

– ήταν μέρα Κυριακή – για να φορτώσουμε, είχαν κατεβεί τα άτακτα στρατεύματα

και πιάσαν πολύ κόσμο όμηρους. Εγώ κατάφερα και άδειασα τα σταφύλια και έφυγα·

κατάλαβα! Κατέβηκα στο Αϊβαλί, κανείς δε φάνηκε. Είχε βγει διαταγή να γυρίσουν

πίσω όσοι κρύβουνταν από τους άνδρες. Όποιος γύρισε, τον κατάπιε η γη, δεν τον

ξαναείδαμε. Όλοι οι Αγιασματλήδες κουβαλήθηκαν στο Αϊβαλί και περίμεναν με όλο

τον κόσμο τη σωτηρία από τη θάλασσα.

Με τις μέρες ήρθε ο Ερυθρός Σταυρός και άρχισε να μεταφέρει τα γυναικόπαιδα.

Οι άνδρες από δεκαοχτώ ώς σαράντα πέντε χρονών μείναν αιχμάλωτοι. Πολύ λίγοι

γύρισαν. Εγώ δεν πιάστηκα αιχμάλωτος, μ’ όλο που ήμουν μπροστά στα μάτια τους.

Έδειξα το «νοφούσι» μου στο Βασιλάκη Εφέντη Γρηγοριάδη, δικηγόρο· ήξερε πολύ

καλά τα τούρκικα. Το «νοφούσι» μου μ’ έγραφε δεκαεπτά χρονών, και τόσους τους

πιάναν, όπως ένα σωρό της ηλικίας μου τους κράτησαν. Εγώ έδωσα τρεις

παγκανότες στον Τούρκο σκοπό και με άφησε και πέρασα από το δρόμο και μπήκα

στο καράβι για τη Μυτιλήνη. Την οικογένεια την άφησα· με το τέταρτο καράβι

ήρθαν. H μητέρα ήταν μισοπεθαμένη από την αγωνία της. Είχα γαμπρό Ζαχαρία από

την Προύσα. Δεν τον ξανάδαμε· έμεινε. Μείναμε στη Χώρα· τα πιο μεγάλα μέρη

είναι πάντα καλά. Εργάστηκα, παντρεύτηκα, έχω δυο καλά κορίτσια και τη γυναίκα

μου. Αυτό το σπίτι είναι της Εργατικής Εστίας. Αγιασματλήδες είναι πολύ λίγοι.

Ένας μένει στο συνοικισμό Σαρβαρλή, Κώστα Πίσα τον λένε.

Έχει ψιλικατζίδικο στον Άγιο Νικόλαο στην εκκλησία, εκεί μένει.