ΛΟYIΣ ΣEΠΟYΛBEΔA «H ιερή οργή των δικαίων»

«Έντεκα Σεπτεμβρίου. Αεροπλάνα που οδηγούν πιλότοι αποφασισμένοι για όλα

στοχεύουν την καρδιά της πόλης, θέλοντας να καταστρέψουν τα σύμβολα μιας

εξουσίας που μισούν. Εκρήξεις, φωτιές, έντρομοι πολίτες τρέχουν πανικόβλητοι

να γλιτώσουν. Νέα Υόρκη, 2001; Όχι, Σαντιάγο της Χιλής, 1973», έγραφε πριν από

καιρό ο διευθυντής της «Monde Diplomatique», Ιγνάσιο Ραμονέ.

Πράγματι, υπάρχει και η «άλλη» 11η Σεπτεμβρίου. H μοιραία ημέρα των Χιλιανών,

όταν ο Πινοτσέτ έκανε πραξικόπημα και μάλιστα βομβάρδισε το Προεδρικό Μέγαρο,

το Λα Μονέδα, φονεύοντας τον δημοκρατικά εκλεγμένο σοσιαλιστή ηγέτη Σαλβαδόρ

Αλιέντε. Τριάντα χρόνια έχουν περάσει από τότε. Ο δημοφιλής Χιλιανός

δημοσιογράφος και συγγραφέας Λουίς Σεπούλβεδα (στην Ελλάδα κυκλοφορούν εννέα

βιβλία του από τις εκδόσεις «Όπερα»), διάλεξε λοιπόν την 11η Σεπτεμβρίου του

2003 για να εκδώσει το νέο του βιβλίο με τίτλο «H τρέλα του Πινοτσέτ» σε πέντε

μεσογειακές χώρες ταυτόχρονα: στην Πορτογαλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την

Ιταλία και την Ελλάδα.

Το βιβλίο – αποσπάσματα του οποίου προδημοσιεύουν από σήμερα «TA NEA» –

αποτελεί μία συλλογή κειμένων που έγραψε ο Σεπούλβεδα κατά τη διάρκεια των

τελευταίων χρόνων, από τη σύλληψη του Πινοτσέτ στην Αγγλία (τον Οκτώβριο του

1998) και ύστερα (ο Πινοτσέτ έμεινε επί 17 μήνες σε κατ’ οίκον περιορισμό πριν

του επιτραπεί η επιστροφή στη Χιλή), κείμενα που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες,

περιοδικά, κυκλοφόρησαν στο Ίντερνετ, κείμενα που διαθέτουν ένα άρωμα

αγωνιστικό που εμείς έχουμε σχεδόν ξεχάσει.

Προφανώς η ταυτόχρονη κυκλοφορία του βιβλίου στις μεσογειακές αυτές

χώρες δεν είναι τυχαία. Πρόκειται για τέσσερις χώρες που γνώρισαν δικτατορίες,

αντικομμουνιστικές υστερίες και ενεργό ανάμιξη του αμερικανικού παράγοντα στα

πολιτικά πράγματα, καθώς και τη Γαλλία ως λίκνο της αριστερής σκέψης τον

προηγούμενο αιώνα. Το ύφος του βιβλίου διαθέτει τις αρετές ενός καλού

στρατευμένου πεζογράφου – και στη Λατινική Αμερική η στράτευση είναι συχνά

αυτονόητη – δηλαδή τη ζωντάνια του πολιτικού λόγου που συνδυάζει τις αρετές

μιας γνήσιας λογοτεχνικής περιγραφής.

Μαρτυρίες αγριότητας

Μέσα από τα κείμενα του Σεπούλβεδα – ο οποίος, νεαρός τότε, ήταν μέλος της

ομάδας σωματοφυλάκων του Σαλβαδόρ Αλιέντε – γινόμαστε δέκτες μιας αυθεντικής

μαρτυρίας της αγριότητας των στρατιωτικών στη Νότια Αμερική, ακόμη της

εξομολόγησης της προσωπικής του περιπέτειας – και εκείνης της οικογένειάς του

– στην εξορία. Τον παρακολουθούμε να καταγγέλλει τη χειραγώγηση μέσω της

γλώσσας αλλά και να τιμά τις λέξεις που μας λυτρώνουν. Παίρνουμε μια γεύση από

την πραγματική ιστορία της Χιλής – που μετρούσε πτώματα όλον τον 20ό αιώνα –

και όχι της επίσημης που διδασκόταν στα σχολεία. Και θαυμάζουμε την προσπάθειά

του να περισωθεί η συλλογική μνήμη – για τον ίδιο λόγο δεν έδινε και ο Μίκης,

αυτές τις μέρες, συναυλίες στη Μακρόνησο; – που ειδικά στη Χιλή δεν γνώρισε

ποτέ δικαίωση: ο Πινοτσέτ (που έφτασε τελευταία να παριστάνει τον παράφρονα

για να ξεφύγει από το νόμο) πέτυχε τις γνωστές συμβιβαστικές ρυθμίσεις κατά

την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς, ώστε, ως ισόβιος γερουσιαστής, να

παραμείνει εσαεί ατιμώρητος για 3.000 θανάτους και πολύ περισσότερους φριχτούς

βασανισμούς πολιτών. Ούτε και η σύλληψή του στη Βρετανία, έπειτα από αίτημα

έκδοσης Ισπανών δικαστών, έπιασε τόπο. H ατιμωρησία, αποτελεί και σήμερα τη

μεγάλη πληγή της χώρας. Γι’ αυτό και ο Λουίς Σεπούλβεδα μιλάει για την «ιερή

οργή των δικαίων» και επαναλαμβάνει με κεφαλαία γράμματα την κραυγή τους: ΔΕΝ

ΞΕΧΝΩ, ΔΕΝ ΣΥΓΧΩΡΩ.

Το πραξικόπημα, ο Πινοσέτ και ο Κίσιντζερ στις σελίδες 24-25