Πριν από 117 χρόνια, ένας αυτοδίδακτος μηχανικός, ο Robert Bosch, άρχισε τα

μαστορέματα στο συνεργείο του στη Στουτγάρδη, μέχρι που εφηύρε το πρώτο δυναμό

που έμελλε να τοποθετηθεί σε αυτοκίνητα. Σήμερα, η γερμανική εταιρεία που

φέρει το όνομα του ιδρυτή της είναι μία από τις μεγαλύτερες μη εισηγμένες

επιχειρήσεις παγκοσμίως και κατασκευάζει τα πάντα, από φώτα αυτοκινήτων μέχρι

όργανα μέτρησης. Το 1964 οι κληρονόμοι του Robert Bosch μεταβίβασαν το 92% των

μετοχών της εταιρείας σε φιλανθρωπικό ίδρυμα. Το υπόλοιπο ποσοστό της Bosch το

κράτησε η οικογένεια και η επιχείρηση συνεχίζει την επιτυχημένη της πορεία

στην αγορά.

Οι περισσότερες εταιρείες ξεκινούν από μια ιδέα ενός τολμηρού επιχειρηματία, ο

οποίος διαθέτει ένα μικρό – συνήθως – κεφάλαιο, στην προσπάθεια να αρχίσει

κάτι καινούργιο. Μερικές από τις εταιρείες αυτές μεγαλώνουν, γίνονται

επιτυχημένες και τελικά εισάγουν τις μετοχές τους προς διαπραγμάτευση στο

χρηματιστήριο. Άλλες εταιρείες εξαγοράζονται ή συγχωνεύονται, ενώ άλλες

χρεωκοπούν. Υπάρχουν, όμως, και κάποιες εταιρείες που περνούν από γενιά σε

γενιά, σε σημείο που να είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την επιχείρηση από

την οικογένεια, ιδιαίτερα αν η εταιρεία διατηρεί το όνομα της οικογένειας

αυτής στα προϊόντα της και στον διακριτικό τίτλο της. Ανάμεσα σε αυτές τις

επιτυχημένες εταιρείες είναι και η Bosch, η οποία βρίσκεται στην πέμπτη θέση

της λίστας με τις μεγαλύτερες μη εισηγμένες επιχειρήσεις εκτός ΗΠΑ. Αρκετές

ακόμη παράγουν προϊόντα γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το «Forbes» παρουσιάζει τις μεγαλύτερες μη εισηγμένες εταιρείες παγκοσμίως, οι

οποίες ελέγχονται από λίγους βασικούς μετόχους. Πολλές από αυτές είναι

οικογενειακές επιχειρήσεις, ενώ αρκετές υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια,

κάτι για το οποίο δεν μπορούν να υπερηφανευθούν παρά ελάχιστες εισηγμένες

εταιρείες. H ιαπωνική κατασκευαστική εταιρεία Takenaka, για παράδειγμα, που

είναι η παλαιότερη μη εισηγμένη εταιρεία που αναφέρει το «Forbes», ιδρύθηκε

τον 17ο αιώνα (το 1610). Αντίθετα, πολλές από τις πλέον σύγχρονες επιχειρήσεις

δεν εξακολουθούν καν να υφίστανται για δεύτερη γενιά.

H Ferrero

Στη σχετική λίστα του «Forbes», στην 41η θέση των μεγαλύτερων μη εισηγμένων

εταιρειών εκτός ΗΠΑ βρίσκεται η ιταλική εταιρεία τροφίμων Ferrero. Πρόκειται

για οικογενειακή επιχείρηση, η οποία διαθέτει στην αγορά μερικά από τα πιο

γνωστά προϊόντα σοκολατοποιίας, όπως είναι τα σοκολατένια αυγά Κίντερ Έκπληξη,

οι καραμέλες Τικ Τακ, η σοκολάτα Νουτέλα και τα σοκολατάκια Ferrero Rocher. H

εταιρεία ιδρύθηκε το 1946 από τους αδερφούς Πιέτρο και Τζιοβάνι και σύντομα

επέκτεινε τις δραστηριότητές της πέρα από την Ευρώπη, στην Αμερική, την Ασία

και τη Μέση Ανατολή.

Πολλές εταιρείες επιλέγουν, για διαφόρους λόγους, να μείνουν εκτός

χρηματιστηρίου. Άλλες θέλουν να διατηρήσουν τον οικογενειακό χαρακτήρα και την

ανεξαρτησία τους όσον αφορά τις επιλογές στη χάραξη στρατηγικής, ενώ άλλες δεν

θέλουν (ή δεν έχουν ανάγκη) να αντλήσουν κεφάλαια για να χρηματοδοτήσουν τα

επενδυτικά τους προγράμματα.

H ομαλή μετάβαση

Το πραγματικά σημαντικό για μια εταιρεία είναι να μεταβιβάζεται ομαλά από τη

μια γενιά στην άλλη, καθώς για τις περισσότερες επιχειρήσεις αποδεικνύεται ότι

δεν είναι εύκολο να περάσουν τα σκήπτρα από τον πατέρα στον γιο. Οι διάδοχοι

βοηθούν τις εταιρείες των γονιών τους με έναν πολύ σημαντικό τρόπο: φέρνουν

νέες εμπειρίες στους κόλπους της εταιρείας. «Οι περισσότερες οικογενειακές

επιχειρήσεις είναι υπερβολικά επικεντρωμένες στη δική τους κουλτούρα και στις

εσωτερικές τους υποθέσεις», λέει ο Joachim Schwass, καθηγητής του Διεθνούς

Ινστιτούτου της Ελβετίας στην Έρευνα Επιχειρηματικής Διοίκησης.

Όταν μια επιχείρηση εξακολουθεί να υφίσταται μετά τη δεύτερη ή την τρίτη

γενιά, συνήθως αυξάνεται σημαντικά ο αριθμός των μετόχων της. Μάλιστα, κάποιες

από τις επιχειρήσεις αυτές καταλήγουν να έχουν περισσότερους μετόχους από

όσους μια εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο.

Επιμέλεια διεθνών οικονομικών θεμάτων: Γιώργος Κανελόπουλος