Αναζήτηση
|
|
Το βράδυ της Ανάστασης, ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος ιερουργούσε στον ναό
ενός μικρού χωριού στην ελεύθερη Μόρφου, στην Ευρίχου, πολύ κοντά στα
κατεχόμενα. Νέος (μόλις 42 χρόνων), επιβλητικός στην όψη, μαχητικός, ο κ.
Νεόφυτος σπούδασε Θεολογία στην Αθήνα, ενώ προηγουμένως είχε τελειώσει τη
Νομική. Οπαδός μιας Εκκλησίας «παιδαγωγούσης και όχι εθναρχούσης», όπως λέει,
πιστεύει ότι η λύση είναι αναπόφευκτη, έστω και αν αργήσει ακόμα λίγο.
|
|
Με έντονες επιρροές από την πρώιμη στράτευσή του στη νεολαία του ΑΚΕΛ και από
την επαφή του με τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, όταν δίδασκε
στη Θεολογική Αθηνών, ο κ. Νεόφυτος είναι ο μόνος από τους ιεράρχες της Κύπρου
που δεν διστάζει να κηρύσσει και να στηρίζει το ναι – έστω και αν ξέρει ότι,
μετά τις τελευταίες εξελίξεις, έχει ελάχιστες πιθανότητες.
Περιμένοντας την ημέρα που, ελεύθερα, θα εγκατασταθεί στον Άγιο Μάμα, την
παλιά του Μητρόπολη, προετοιμάζει ένα επιτελείο συνεργατών που τώρα μαθαίνει
τουρκικά. Ο ιεράρχης, λέει, «πρέπει να χτίζει γεφύρια πάνω στα οποία θα
βαδίσουν Τούρκοι και Ρωμιοί».
Είσθε ο μοναδικός ιεράρχης που υποστηρίζει το ναι στην Κύπρο, όταν όλη η
Ιεραρχία της Κύπρου είναι υπέρ του όχι…
Όντως, η μεγάλη πλειοψηφία της Ιεραρχίας (με εξαίρεση τον Μητροπολίτη Κιτίου)
λέει ένα βροντερό, ηρωικό όχι. Αισθάνεται ότι αυτό είναι η συνέχεια μιας
εθναρχικής στάσης της Εκκλησίας της Κύπρου, που ξεκίνησε σαν αγώνας για την
Ένωση με την Ελλάδα και στη συνέχεια πέρασε στα χέρια του Μακαρίου που
προσπάθησε να εδραιώσει ένα κράτος ανεξάρτητο. Σήμερα, σε συνθήκες κατοχής, η
Εκκλησία της Κύπρου, κατά τη γνώμη μου, προσπαθεί να σταθεί μεταξύ Χριστού και
χρυσού. H Εκκλησία της Κύπρου έχει μπει στη δίνη της οικονομικής
υπερδραστηριότητας.
Κακό είναι η Εκκλησία να έχει πόρους;
Όταν το έργο γίνεται πάρεργο, ναι, είναι κακό. Το έργο της Εκκλησίας, από κατά
βάση ποιμαντικό, ιδιαίτερα μετά το 1974, έγινε έργο που στόχο έχει την
οικονομική αυτοδυναμία της Εκκλησίας. Ο κ. Χρυσόστομος και άλλοι ιεράρχες
πίστευαν ότι αυτό τούς έδινε τη δυνατότητα να έχουν λόγο πολιτικό. Αυτό
εμφάνισε μεγάλες ελλείψεις. Ποιμαντικές και ταυτότητας ανάμεσα στους
Ελληνοκυπρίους, που τώρα διαφαίνονται μέσα σ’ αυτή την κρίση. Όχι απλώς μια
κρίση τού ναι και τού όχι, αλλά μια κρίση πολύ βαθύτερη.
«Είμαι παιδί του αγώνα»
Μπορείτε να μας εξηγήσετε τη δική σας, σαφώς διαφορετική, στάση;
Για να μπορέσετε να καταλάβετε τη δική μου στάση πρέπει να ξέρετε ότι είμαι
παιδί του αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου. Είμαι 42 ετών, πρόσφυγας εκ
καταγωγής, και ποιμαίνω εδώ και έξι χρόνια μια Μητρόπολη που είναι κατεχόμενη.
Προσωπικά, έχω βαθιές πληγές από την κατοχή. Έχω αδελφό νεκρό στη διάρκεια του
πολέμου, δύο ξαδέλφια αγνοουμένους, και το χωριό μου είναι κατεχόμενο. Ωστόσο,
αυτό το ναι είναι αποτέλεσμα και προσωπικών εμπειριών από τα προσκυνήματά μου
στην κατεχόμενη γη, από την προσωπική μου πληγή, η οποία δεν είναι μικρή αλλά
και από μια στάθμιση των πολιτικών πραγμάτων.
«Χρειάζεται νηφαλιότητα»
Δεν απομακρύνεται η πιθανότητα τού ναι, μετά και την απόφαση του ΑΚΕΛ;
Το ΑΚΕΛ επιδιώκει μια αναβολή. Θα ήταν γόνιμο αν γινόταν δυνατή η αναβολή των
δημοψηφισμάτων, γιατί ο λαός της Κύπρου, που σήμερα λέει όχι, θα μπορέσει να
αντικρύσει τα πράγματα με νηφαλιότητα. Μόνο με νηφαλιότητα μπορεί να αλλάξει
το σημερινό κλίμα του φόβου, του πανικού και της ανασφάλειας. Πρέπει να ξέρετε
ότι τα στοιχεία ανασφάλειας (που τα γνωρίζω, δεν το ωραιοποιώ) του σχεδίου
Ανάν τα μεγέθυνε η στάση της Ιεραρχίας και μερίδας της πολιτικής ηγεσίας. Το
ΑΚΕΛ, πιστεύω, με την απόφασή του, ζητεί χρόνο, ώστε να μπορέσει και ο δικός
του κόσμος και η υπόλοιπη Κύπρος να δουν τα πράγματα με περισσότερη
νηφαλιότητα και φώτιση.
«Είχαν φοβία στο ράσο»
Έχετε δηλώσει ότι προσωπικός τελικός στόχος σας είναι να εγκατασταθείτε
στην έδρα της Μητρόπολης Μόρφου, στον Άγιο Μάμα;
Δεν είναι μια τωρινή δήλωση εντυπωσιασμού. Το είχα πει προ τριετίας, πολύ πριν
καταρτισθεί το σχέδιο Ανάν. Και γιατί το είπα; Διότι, με κάποιες μικρές επαφές
που είχα με Τουρκοκυπρίους, αντιλήφθηκα από τότε ότι είχαν μεγάλη φοβία στο
ράσο – στο κυπριακό ράσο μάλιστα. Όπως ακριβώς υπήρχε μεγάλη ανασφάλεια από
τους Ελληνοκυπρίους, μάλιστα από τους νέους, αν μπορούμε και πάλι στο μέλλον
να ζήσουμε με ασφάλεια με τους Τουρκοκυπρίους. Άρα, δηλαδή, το μεγάλο
ζητούμενο, που είναι η συνύπαρξη Ελλήνων και Τούρκων της Κύπρου, ετίθετο σε
αμφισβήτηση εξαιτίας φοβίας και ανασφάλειας. H δική μου πρόταση, που ξέρω ότι
έχει προσωπικό ρίσκο, πιστεύω ότι οδηγεί στην ψυχολογική, τη συναισθηματική
και την πνευματική αποφόρτιση. Ότι πολεμά τη φοβία και την καχυποψία.
Προκειμένου να αποφορτισθεί το κλίμα, εμείς δεχόμαστε να γίνουμε τα
πειραματόζωα της συνύπαρξης.
Ακόμα κι αν, με κάποιον τρόπο, επιβληθεί η συνύπαρξη, υπάρχει, πιστεύετε,
προοπτική διάρκειάς της;
Είπε κάποιος: Με τη Συνθήκη της Ζυρίχης, οι Εγγλέζοι μας έφτιαξαν παπούτσια να
φορούμε. Περπατήσαμε όσο περπατήσαμε. Ώς εδώ όμως ήταν η αντοχή τους. Τώρα, οι
Κύπριοι χρειάζονται άλλα παπούτσια, σε συνθήκες όχι αγγλοκρατίας αλλά μέσα στο
ενιαίο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
«Το ναι έχει προοπτική – το όχι δεν έχει καμία…»
Τι προβλέπετε ότι θα συμβεί αν, στις 24 Απριλίου, βγει από την κάλπη ένα
βροντερό όχι;
Ξέρετε ότι μία από τις παραμέτρους του Κυπριακού αφορά την ύπαρξη Τούρκων
εποίκων στα κατεχόμενα. Μπορεί κάποιοι απ’ αυτούς, περίπου 40.000, να έχουν
αφομοιωθεί. Υπάρχουν όμως ακόμα πολλές χιλιάδες, οι έποικοι της Ανατολίας
(πολλοί τους βγάζουν ακόμα και 100.000), που είναι και το πρόβλημα. Αν δεν
λυθεί γρήγορα το Κυπριακό, αισθάνομαι ότι η Τουρκία θα αυξήσει πολύ τον αριθμό
των εποίκων. Αυτό θα έχει αλυσιδωτές επιδράσεις. Πάρα πολλοί Τουρκοκύπριοι,
που ενδιαφέρονται πολύ να συνυπάρξουν μαζί μας, για να βγουν από το αδιέξοδο
και την απομόνωση που επέβαλε το καθεστώς του Ντενκτάς, θα φύγουν. Πολλοί θα
πάνε στην Ευρώπη με τα ευρωπαϊκά διαβατήρια που εξασφάλισαν από τη σημερινή
Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ πολλές χιλιάδες θα έρθουν εδώ, στον Νότο. Αυτή η
προοπτική δεν είναι σε έναν ορίζοντα τριάντα χρόνια, αρκούν και πέντε χρόνια
για αυτές τις αλλαγές. Και τότε, τι; Έπειτα από πέντε χρόνια, θα ζητούμε λύση
του Κυπριακού με μια κοινότητα, στην οποία οι Τουρκοκύπριοι θα είναι ήδη μικρή
μειονότητα σε ένα κρατίδιο εποίκων.
Τι σημαίνει ναι για την Κύπρο; Και τι όχι;
Το ναι έχει προοπτική. Το όχι δεν έχει. Σημαίνει εδραίωση της διχοτόμησης.
Αρκετά όμως πληρώσαμε τη διχοτόμηση, όχι μόνο της Μόρφου αλλά ολόκληρης της
κατεχόμενης Κύπρου.
