Το άγχος της δουλειάς, οι καθημερινές σχέσεις, το κυνήγι του χρήματος, η

φροντίδα των παιδιών και πιο πρόσφατα ο φόβος της διεθνούς τρομοκρατίας,

αποτελούν αιτίες παρατεταμένου στρες στους περισσότερους ανθρώπους.

Όμως όσο κι αν οι άνθρωποι δείχνουν να αποδέχονται το στρες ως αναπόσταστο

κομμάτι της ζωής τους, οι τελευταίες επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως αυτό

το φαινόμενο προκαλεί μια σειρά σοβαρότατων ασθενειών στον οργανισμό.

Οι κίνδυνοι. Σε μικρές δόσεις το στρες μπορεί να τροφοδοτήσει το σώμα

με ενέργεια, ώστε να αντιμετωπίσει κάποιον έκτακτο κίνδυνο. Όταν όμως η αυτή

κατάσταση αποκτά μόνιμο χαρακτήρα, επηρεάζει τα εγκεφαλικά μας κύτταρα,

απελευθερώνει ορμόνες που προκαλούν φλεγμονές σε διάφορα σημεία του σώματος,

δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την εμφάνιση σοβαρών στομαχικών παθήσεων, ενώ

παράλληλα ενθαρρύνει τη δημιουργία πλάκας στις στεφανιαίες αρτηρίες, η οποία

μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα.

Και αν όλες αυτές οι παρενέργειες μπορεί να φαντάζουν «φυσιολογικές» σε

πολλούς ανθρώπους, ολοένα και περισσότερες μελέτες δείχνουν πως το στρες είναι

ικανό να εμποδίσει τον οργανισμό να αναρρώσει γρήγορα από ένα απλό κρυολόγημα

ή ακόμα και να μειώσει τη φυσική άμυνα του οργανισμού απέναντι στους ιούς που

προκαλούν το AIDS.

Ο δρ Μάικλ Ίρβαϊν, διευθυντής του Κέντρου Norman Cousins για την

Ψυχονευροανοσολογία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, αναφέρει στην εφημερίδα

«Los Angeles Times» ότι «πολυάριθμες ερευνητικές εργασίες έχουν δείξει πως το

στρες μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο ασθένειες, αλλά και θάνατο». Ο εγκέφαλος

του ανθρώπου είναι το πρώτο όργανο που επηρεάζεται από το στρες και αντιδρά με

δύο διαφορετικούς τρόπους.

Οι ορμόνες. Στην πρώτη περίπτωση, ο υποθάλαμος στέλνει σήματα μέσω των

συμπαθητικών νεύρων – κοντά στον νωτιαίο μυελό – στα επινεφρίδια, διατάσσοντάς

τα να απελευθερώσουν τις ορμόνες του στρες, την επινεφρίνη και τη

νορεπινεφρίνη ή αλλιώς αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη. Οι ορμόνες αυτές

προετοιμάζουν το σώμα για δράση. Αυξάνουν τους ρυθμούς τις καρδιάς, την πίεση

του αίματος, την αναπνοή και την αιμάτωση των μυών. Ο οργανισμός μας μπορεί

έτσι να τεθεί σε εγρήγορση για να αντιμετωπίσει κάποιο έκτακτο περιστατικό.

Όταν όμως το στρες δεν μας… αφήνει σε ησυχία, τότε οι δύο ορμόνες δρουν

«ανεξέλεγκτα», επιτρέποντας σε ιούς ή βακτήρια να ευδοκιμήσουν, αλλά και στο

αίμα να γίνει πιο επιρρεπές στη θρόμβωση.

Από την άλλη πλευρά, η υπόφυση του εγκεφάλου στέλνει σήματα μέσω του αίματος

στα επινεφρίδια να απελευθερώσουν την ορμόνη κορτιζόλη και άλλα στεροειδή. Οι

ουσίες αυτές σε μεγάλες δόσεις βοηθούν τη συσσώρευση λίπους στην κοιλιακή

χώρα, καταστέλλουν την δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, συρρικνώνουν τα

εγκεφαλικά κύτταρα και εξασθενούν τη μνήμη. Και όσο περνά ο καιρός, τα κύτταρά

μας γίνονται όλο και λιγότερο ευαίσθητα στις ευεργετικές επιδράσεις τις

κορτιζόλης (η οποία σε μικρές δόσεις βοηθά το σώμα να ανακτήσει τις δυνάμεις

του), με αποτέλεσμα οι φλεγμονές να εξαπλώνονται.

Παραδοσιακά και σύγχρονα αντίδοτα στον πανικό…

Μόλις τον τελευταίο καιρό οι επιστήμονες αρχίζουν να κατανοούν τι

συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν το στρες διαταράσσει την ευαίσθητη

αλληλεπίδραση ανάμεσα στον εγκέφαλο, το ενδοκρινικό σύστημα και το

ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείροντας με αυτόν τον τρόπο την απελευθέρωση

συστατικών που προκαλούν φλεγμονές.

Παράλληλα αρχίζουν να εξακριβώνουν τρόπους για να εμποδίσουν την εξάπλωση

αυτών των φλεγμονών καθώς και άλλων παρενεργειών που σχετίζονται με το στρες.

Σε πολλά εργαστήρια δημιουργούνται πειραματικές συσκευές οι οποίες φιλοδοξούν

να αναστείλουν τις παρενέργειες του στρες, όπως για παράδειγμα η ρευματοειδής

αρθρίτιδα, ερεθίζοντας διάφορα σημεία του σώματος, ενώ παράλληλα αρκετοί

γιατροί στην Αμερική εφαρμόζουν στους ασθενείς τους πιο παραδοσιακές μεθόδους

όπως ο διαλογισμός, η ψυχοθεραπεία ή ακόμη και το τάι τσι, που αποτελεί παλαιά

κινεζική πρακτική που περιγράφεται ως «διαλογισμός μέσα από την κίνηση»

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες διαπίστωσαν σε

μια έρευνα που ολοκλήρωσαν πέρυσι, ότι ένα συγκεκριμένο είδος «άσκησης» τάι

τσι βοήθησε αρκετούς ανθρώπους άνω των 60 χρόνων να βελτιώσουν την άμυνα του

οργανισμού τους απέναντι στον έρπητα, ο οποίος προκαλείται από το στρες και

αποτελεί μια επώδυνη ασθένεια. Ο έρπης προκαλείται μάλιστα από την εμφάνιση

του ιού της ανεμοβλογιάς.

Άλλοι τρόποι για την αντιμετώπιση του στρες περιλαμβάνουν τη χορήγηση

αντικαταθλιπτικών και αγχολυτικών φαρμάκων τα οποία επηρεάζουν τη βιοχημεία

του εγκεφάλου.

Επιμέλεια: Στέφανος Κρίκκης, Εύη Ελευθεριάδου

Τελευταία Νέα