Σε… εμπόλεμη κατάσταση βρίσκονται από χθες οι σχέσεις Εκκλησίας της
Ελλάδος και Οικουμενικού Πατριαρχείου με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον.
|
| Έντονοι διάλογοι μεταξύ του Μητροπολίτη Ζακύνθου (δεξιά) και Γλυφάδας Παύλου
|
Παρά τις απειλές Βαρθολομαίου για διακοπή σχέσεων, ο Αρχιεπίσκοπος προχώρησε
στις εκλογές μητροπολιτών προκαλώντας την οργή του Πατριαρχείου το οποίο, όπως
αποφασίστηκε χθες, θα συγκαλέσει εκτάκτως τη διευρυμένη Σύνοδο των Ιεραρχών
του Θρόνου προκειμένου να αντιδράσουν στις αποφάσεις της Ιεραρχίας της
Εκκλησίας της Ελλάδος. Έντονη ήταν και η αντίδραση των μητροπολιτών που
διάκεινται φιλικά στον κ. Βαρθολομαίο (Ζακύνθου, Περιστερίου, Καβάλας) οι
οποίοι έκαναν λόγο για πραξικόπημα και αποχώρησαν πριν αρχίσει η διαδικασία
εκλογής.
H θέση του Αρχιεπισκόπου έγινε ακόμη πιο δύσκολη καθώς η πρότασή του για άμεση
εκλογή νέων μητροπολιτών ψηφίστηκε μόνο από 35 μέλη της Συνόδου έναντι 23
«όχι», 8 «λευκών» και 5 «παρών». Δηλαδή, δεν κατάφερε να συγκεντρώσει την
απόλυτη πλειοψηφία όπως θα περίμενε, ώστε να προχωρήσει σε εκλογές χωρίς
ενστάσεις.
Αν και στη συνέχεια οι διαδικασίες συνεχίστηκαν κανονικά, η επόμενη μέρα
προβληματίζει το περιβάλλον του Αρχιεπισκόπου καθώς το Φανάρι μπορεί να
επιβάλει την ποινή της διακοπής των σχέσεων με τον κ. Χριστόδουλο, αλλά και να
μην αναγνωρίσει τους νέους μητροπολίτες ορίζοντας άλλους.
Παράλληλα μπορεί, μέσω συνεργατών του, να προσφύγει στο Συμβούλιο της
Επικρατείας ζητώντας να κηρυχθούν άκυρες οι εκλογές. Μια τέτοια αντίδραση θα
προκαλούσε νέες εντάσεις στους κόλπους των δύο Εκκλησιών με απρόβλεπτες
συνέπειες.
Βαρύ το κλίμα
|
| O Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος νέος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης
|
Το κλίμα από την αρχή της συνεδρίασης της Ιεράς Συνόδου ήταν βαρύ. Οι Ιεράρχες
άκουσαν προσεκτικά την εισήγηση του Αρχιεπισκόπου για την κρίση στις σχέσεις
με το Φανάρι και με μεγάλη πλειοψηφία τάχθηκαν υπέρ της ανάληψης πρωτοβουλιών
από τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο για την επίλυση των προβλημάτων. Στη συνέχεια όμως
μόνο 35 από τους 71 παρισταμένους ψήφισαν υπέρ της πρότασής του για άμεσες
εκλογές.
Καταγγέλλουν μεθοδεύσεις
|
| O Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Αβαγιανός στη Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως
|
Παρά την ισχνή πλειοψηφία, ο κ. Χριστόδουλος προχώρησε στις εκλογές με
αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από τις διαδικασίες διαμαρτυρόμενοι οι Μητροπολίτες
Ζακύνθου, Καβάλας, Περιστερίου, Πρεβέζης, Ναυπάκτου, Ηλείας και Θηβών.
Στους διαμαρτυρομένους συμπεριλαμβάνεται και ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων, ο
οποίος αρνήθηκε να εμφανιστεί στη Σύνοδο. Πριν αποχωρήσει ο Μητροπολίτης
Ζακύνθου, απευθυνόμενος στον κ. Χριστόδουλο τού είπε ότι «οι εκλογές με μια
τέτοια πλειοψηφία περιπλέκουν τα πράγματα».
Ακόμη ο κ. Χρυσόστομος μίλησε για μεθόδευση του Αρχιεπισκόπου ο οποίος έστειλε
την πρόσκληση για τη σύγκληση τη Ιεραρχίας το Σάββατο το απόγευμα, χωρίς να
τους δώσει καν χρόνο να ενημερωθούν για τα θέματα.
«Μίνι πραξικόπημα»
|
| O Αρχιμανδρίτης Παύλος Παπαλεξίου στη Μητρόπολη Κοζάνης
|
Κατά την αποχώρησή του από τη Μονή Πετράκη ο κ. Χρυσόστομος έκανε λόγο για
«μίνι πραξικόπημα». Ο Μητροπολίτης Καβάλας μίλησε για «κορύφωση της κρίσης η
οποία έχει διχάσει την Ιεραρχία». Για πραξικόπημα μίλησε και ο Μητροπολίτης
Περιστερίου Χρυσόστομος, ο οποίος αναφέρθηκε και σε πιθανές ποινές εις βάρος
των νέων μητροπολιτών, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα στον κ. Βαρθολομαίο να
κηρύξει άκυρες τις εκλογές και να ορίσει δικούς του οι οποίοι θα έχουν μόνο
πνευματικά δικαιώματα χωρίς δικαίωμα υπογραφής.
ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΣΤΟΝ ΓΛΥΦΑΔΑΣ
«Εσύ παίξε με τις κούκλες σου»!
|
| O Αρχιμανδρίτης Νικόλαος Χατζηνικολάου στη Μητρόπολη Μεσογαίας
|
Κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης δεν έλειψαν και οι έντονοι
διάλογοι μεταξύ αρχιερέων. Πρωταγωνιστές για μια ακόμη φορά οι Μητροπολίτες
Καλαβρύτων και Ζακύνθου. Σε κάποια στιγμή ο Καλαβρύτων κατηγόρησε τον
Πατριάρχη για την αντικατάσταση του Μητροπολίτη Ρόδου. Έντονη ήταν η αντίδραση
του Ζακύνθου: Μιλάς εσύ που τον αποκάλεσες Τούρκο;
Τον λόγο πήρε ο Μητροπολίτης Γλυφάδας Παύλος, ο οποίος «απαίτησε» από τον κ.
Χρυσόστομο να μιλάει με περισσότερο σεβασμό για να λάβει την απάντηση: «Εσύ
παίξε με τις κούκλες σου»!
Με τις… ευλογίες του νομικού συμβούλου βάφτισαν «ναι» το «επέχω»
Μετά το έστω και οριακό «ναι» στις άμεσες εκλογές νέων μητροπολιτών
χωρίς την έγκριση του Πατριαρχείου και την αποχώρηση των φιλοπατριαρχικών
ιεραρχών, άρχισε η ψηφοφορία για τη μετάθεση του Μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως
στη Θεσσαλονίκη. Υπέρ του μεταθετού ψήφισαν 46, 11 «όχι», 9 «λευκά», 3 «άκυρα»
και ένας «επέχω» (δεν συμμετέχω). Για τη μετάθεση μητροπολίτη από μητρόπολη σε
μητρόπολη απαιτούνται τα 2\3 των παρόντων. Όπως όμως διαμορφώθηκε η ψηφοφορία,
δεν συμπληρώθηκε ο απαιτούμενος αριθμός ψήφων. Εκεί παρενέβη ο νομικός
σύμβουλος της Εκκλησίας κ. Αναστάσιος Μαρίνος, ο οποίος κατέληξε στο
συμπέρασμα ότι αυτός που δήλωσε «επέχω» θεωρείται απών.
Στη συνέχεια ο Αλεξανδρουπόλεως εξελέγη νέος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης με 49
ψήφους. Συνυποψήφιοί του ήταν και οι Μητροπολίτες Βέροιας και Ναυπάκτου οι
οποίοι έλαβαν από πέντε και έναν ψήφο αντίστοιχα.
Για τη Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως εξελέγη ο Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Αβαγιανός
με 48 ψήφους.
Στη θέση του Μητροπολίτη Κοζάνης εξελέγη με 38 ψήφους ο Αρχιμανδρίτης Παύλος
Παπαλεξίου και για τη Μεσογαία με 48 ψήφους ο Αρχιμανδρίτης και καθηγητής
Βιοηθικής Νικόλαος Χατζηνικολάου. Την εγγραφή του κ. Χατζηνικολάου στον
κατάλογο με τους υποψηφίους είχε αμφισβητήσει το Πατριαρχείο το οποίο ζητούσε
με επιστολή του προς τον κ. Χριστόδουλο να μη συμπεριλάβει στον κατάλογο των
εκλογίμων μοναχούς του Αγίου Όρους. Ο νέος Μητροπολίτης Μεσογαίας ήταν μοναχός
στον Άθω, αλλά όπως υποστηρίζει η πλευρά Χριστόδουλου πήρε απολυτήριο, κάτι
που αμφισβητεί το Φανάρι. Μάλιστα λέγεται ότι στον κατάλογο ο κ. Νικόλαος
αναφέρεται ως μοναχός προερχόμενος από το Άγιον Όρος και ότι τελευταία στιγμή
γράφτηκε ότι ανήκει στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών.
H κυβέρνηση θα επικυρώσει την εκλογή
Νόμιμη χαρακτήριζαν πηγές του υπουργείου Παιδείας την εκλογή των νέων
μητροπολιτών. Όπως έλεγαν χαρακτηριστικά, το υπουργείο θα προχωρήσει κανονικά
στην έκδοση διαταγμάτων για την εγκυρότητα των εκλογών. «Αν έγιναν όλα νόμιμα
– και έγιναν νόμιμα -, τότε θα προχωρήσουμε στην έκδοση διαταγμάτων» τόνιζαν
οι ίδιες πηγές επικαλούμενες μάλιστα τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της
Ελλάδος.
Τον Καταστατικό Χάρτη επικαλέστηκε χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ.
Θοδωρής Ρουσόπουλος, ο οποίος, αφού κάλεσε τις δύο Εκκλησίες να επιδείξουν
πνεύμα αμοιβαίας κατανόησης, τόνισε πως «ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας
της Ελλάδος είναι σαφής. Οι σχετικές διατάξεις του θα εφαρμοστούν στο
ακέραιο».
Στο ίδιος μήκος κύματος κινήθηκε και ο υπουργός Εσωτερικών κ. Πρ. Παυλόπουλος,
ο οποίος ωστόσο μίλησε στα «NEA» με την ιδιότητα του συνταγματολόγου: «H
κυβέρνηση – είπε – δεν υπεισέρχεται στα εσωτερικά της Εκκλησίας. Οι
αρμοδιότητές της ως προς την εκλογή μητροπολιτών προσδιορίζονται από τις
διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη. Σημαντική ερμηνευτική παράμετρο των
διατάξεων συνιστά η νομολογία των αρμόδιων δικαστηρίων και ιδίως του
Συμβουλίου της Επικρατείας». Θέση που δεν απέχει από όσα υποστηρίζει ο κ.
Χριστόδουλος, ο οποίος επικαλείται συχνά τον Καταστατικό Χάρτη προκειμένου να
αντιπαρατεθεί με το Φανάρι.
Στο θέμα αναφέρθηκε και ο πρώην υπoυργός κ. E. Βενιζέλος, ο οποίος με δηλώσεις
του έκανε λόγο για την ανάγκη «να αναληφθεί μια πρωτοβουλία της ελληνικής
Πολιτείας, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλιστεί η
συνεννόηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Εκκλησία της Ελλάδος. H
πολιτεία, με την ψευδαίσθηση ότι μένει ουδέτερη, μπορεί να εμπλακεί σε ένα
πολύ μεγάλο πρόβλημα».
Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση ο κ. Χριστόδουλος υποστήριζε ότι οι
εκλογές θα πρέπει να γίνουν με βάση τα όσα προβλέπονται στον Καταστατικό
Χάρτη, δηλαδή να συντάσσεται ο κατάλογος των εκλογίμων από την Ιερά Σύνοδο της
Εκκλησίας της Ελλάδος. Το Φανάρι, από την πλευρά του, υποστήριζε ότι οι
εκλογές έπρεπε να γίνουν με βάση την Πράξη του 1928, η οποία βεβαίως
αναφέρεται στον Καταστατικό Χάρτη. Και οι δύο όμως ερμηνεύουν διαφορετικά τις
αναφορές και στην Πράξη αλλά και στον Χάρτη. Ο μεν κ. Χριστόδουλος υποστηρίζει
ότι η Εκκλησία της Ελλάδος έχει τον τελευταίο λόγο στις εκλογές, το δε Φανάρι
ακριβώς το αντίθετο.
Δύο «στρατόπεδα»
ΥΠΕΡ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ. H κρίση έχει διχάσει και την Ιεραρχία της Εκκλησίας
της Ελλάδος. Οι Μητροπολίτες Ιωαννίνων, Θηβών, Ζακύνθου, Καβάλας, Ναυπάκτου,
Πρεβέζης, Περιστερίου, Μεγαρίδος, Γουμενίσσης Ηλείας τάσσονται υπέρ των θέσεων
του κ. Βαρθολομαίου.
ΥΠΕΡ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ. Ο κ. Χριστόδουλος για μια ακόμη φορά στηρίζεται στη
Χρυσοπηγή (Πειραιώς και Καλαβρύτων) αλλά και στους Αλεξανδρουπόλεως, Νέας
Σμύρνης, Γλυφάδας, Καρδίτσας, οι οποίοι σηκώνουν και το βάρος της
αντιπαράθεσης. Οι φιλοπατριαρχικοί, όσες φορές χρειάστηκε να ψηφίσουν, απείχαν
των διαδικασιών.
Το χρονικό της κρίσης
ΙΟΥΛΙΟΣ 2003. H κρίση ξέσπασε αμέσως μετά τον θάνατο του Μητροπολίτη
Θεσσαλονίκης. Τότε και για πρώτη φορά μετά το 1975 το Φανάρι ζήτησε να
ενημερωθεί για τον κατάλογο με τους υποψηφίους. Ο κ. Χριστόδουλος θεώρησε το
αίτημα του Βαρθολομαίου ως παρέμβαση στα εσωτερικά και από τη στιγμή εκείνη
αρχίζει ένας μαραθώνιος διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο Εκκλησιών.
11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003. Οι Μητροπολίτες Σπάρτης και Ξάνθης επισκέπτονται το
Φανάρι και επιδίδουν στον κ. Βαρθολομαίο κείμενο με το οποίο προσπαθούν να
πείσουν ότι δεν είναι στις προθέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος η ρήξη. Ο κ.
Βαρθολομαίος δεν δέχεται τις εξηγήσεις.
1 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2003. Ο Πατριάρχης με γράμμα του εμμένει στην αποστολή του
καταλόγου με τους υποψηφίους για να τον εγκρίνει.
21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2004. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου, έπειτα
από αίτημα του κ. Χριστόδουλου, έστειλε στον κ. Βαρθολομαίο τον κ. X. Παμπούκη
για να μεταφέρει την πρόταση της Ελλαδικής Εκκλησίας για αποστολή του
καταλόγου με την ένδειξη «διά τα καθ’ υμάς». Ακολουθούν επιστολές και
συναντήσεις του κ. Παπανδρέου με Βαρθολομαίο και Χριστόδουλο. Τελικά το Φανάρι
απορρίπτει όποιες προτάσεις υποβάλλονται.
30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2004. Ο τότε υπουργός Παιδείας κ. Π. Ευθυμίου
επισκέπτεται το Φανάρι. Οι συζητήσεις δεν οδήγησαν πουθενά.
2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2004. Τρεις μέρες αργότερα πήγαν στο Φανάρι οι
Μητροπολίτες Αλεξανδρουπόλεως και Βεροίας. Και αυτή η αποστολή δεν πέτυχε την
άρση του αδιεξόδου.
11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2004. Καλείται στo Φανάρι ο Μητροπολίτης
Αλεξανδρουπόλεως, ο οποίος μετέφερε σχέδιο επιλύσεως. H φράση-κλειδί για την
έγκριση του καταλόγου ήταν «διά την άσκησιν των κανονικών δικαίων του
Οικουμενικού Πατριαρχείου».
1 ΜΑΡΤΙΟΥ 2004. H Διαρκής Ιερά Σύνοδος ενέκρινε το κείμενο.
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΧΑ. Στη συνέχεια, και ενώ όλα έδειχναν ότι θα υπάρχει
συμφωνία των δύο πλευρών, το Φανάρι με επιστολή του προειδοποιεί τον κ.
Χριστόδουλο να μην προχωρήσει σε εκλογές χωρίς να τον ενημερώσει.
24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2004. O κ. Χριστόδουλος κάλεσε σε έκτακτη σύγκληση την
Ιεραρχία προκειμένου να εκλέξει νέους μητροπολίτες σε Θεσσαλονίκη,
Ελευθερούπολη και Κοζάνη. Μόλις έγινε γνωστή η πρόθεση του κ. Χριστόδουλου, το
Φανάρι με μήνυμά του απειλεί με διακοπή κάθε σχέσης με τον Αρχιεπίσκοπο αν
προχωρήσει σε εκλογές.
