Ο νέος Kριμαϊκός Πόλεμος

«Σεβαστούπολη, Σεβαστούπολη, αγαπημένη των Ρώσων ναυτικών…». Το παλιό

ρωσικό τραγούδι, παρά τις μνήμες που κουβαλά, δεν ακούγεται πια στα γραφεία

της ουκρανικής πολιτικής ηγεσίας. Εκεί η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι: η

διαμάχη με τη Ρωσία για το φυσικό αέριο δημιουργεί τις καταλληλότερες συνθήκες

για τον νέο… Κριμαϊκό Πόλεμο.

Στη Μαύρη Θάλασσα, σε ένα από τα υψηλότερα σημεία της Σεβαστούπολης, η λευκή,

μπλε και κόκκινη ρωσική σημαία κυματίζει γλυκά στον άνεμο της Κριμαίας. Λίγο

πιο χαμηλά, στο λιμάνι, νέοι ναυτικοί καπνίζουν στην πλώρη πλοίων φορτωμένων

με πυραύλους. Σε απόσταση… ένα από τα πιο πολύτιμα πετράδια του στόλου, η

πυραυλάκατος Μόσκβα.

Είναι μία σκηνή που έμεινε σχεδόν ανέπαφη περισσότερα από 200 χρόνια. Από τότε

δηλαδή που η Σεβαστούπολη έγινε το σπίτι του ρωσικού στόλου σε αυτήν την

ζωτικής σημασίας στρατηγικά περιοχή, παρέχοντας στα πλοία της Μόσχας πρόσβαση

στη Μεσόγειο και ένα λιμάνι με ζεστά νερά που ποτέ δεν παγώνουν. Όμως, αν και

η Σεβαστούπολη, εν έτει 2006, μοιάζει σε κάθε εκατοστό της με ρωσική πόλη,

στην ουσία δεν είναι. Δεν είναι καν στη Ρωσία αλλά στην Ουκρανία, στη

Χερσόνησο της Κριμαίας. Και αν τα ισχυρά μέλη της ουκρανικής ηγεσίας βρουν τον

τρόπο, η υποστολή της τρίχρωμης ρωσικής σημαίας και η αντικατάστασή της από

την κιτρινογάλαζη, είναι ζήτημα χρόνου – ενός χρόνου που κυλά αντίστροφα από

τότε που έπεσαν οι πρώτοι κανονιοβολισμοί στον νέο… Πόλεμο της Κριμαίας.

Το μήνυμα του Κιέβου είναι σαφές: «Δεν σας θέλουμε». Οι πρόσφατες δηλώσεις του

Ουκρανού υπουργού Εξωτερικών, Μπορις Ταρασιούκ το επιβεβαιώνουν: «Πείτε μου,

γιατί να έχουν δικαιοδοσίες στο έδαφος της χώρας μας δικαστήρια άλλων χωρών;

Γιατί να κυματίζουν παντού ρωσικές σημαίες;». Στο ίδιο πνεύμα και οι διαθέσεις

άλλων ανώτατων Ουκρανών αξιωματούχων που είπαν ότι είναι ώρα να επανεκτιμηθεί

αυξητικά η 20ετής εκμίσθωση της Ρωσίας – λήγει το 2017 – για το λιμάνι. H

αντίδραση της Μόσχας ήταν άμεση. Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Ιβανόφ – ένας

από τους πιθανούς διαδόχους του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία – δήλωσε ότι

όποια αναθεώρηση της συνθήκης του 1997 όσον αφορά τη Σεβαστούπολη θα ήταν

παράνομη, αδύνατη και «μοιραία».

Το φυσικό αέριο

H διαμάχη Μόσχας-Κιέβου για το φυσικό αέριο, με το Κρεμλίνο να κλείνει τις

στρόφιγγες για λίγο, ενίσχυσε το αντιρωσικό αίσθημα στην Ουκρανία. Το ζήτημα

της Σεβαστούπολης όμως περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το άνοιγμα του

Κιέβου στο ΝΑΤΟ αλλά και την εκλογή του Βίκτορ Γιούσενκο στην προεδρία της

χώρας. Από τη νίκη του Γιούσενκο στις εκλογές, πριν από ένα χρόνο, εντείνονται

και οι πιέσεις στη Ρωσία να εγκαταλείψει το κατά τα άλλα φιλόξενο λιμάνι.

Γιατί η σύγχρονη Σεβαστούπολη, μια πόλη 400.000 κατοίκων, νιώθει βαθιά ρωσική.

Τα τρία τέταρτα του πληθυσμού είναι καταγεγραμμένοι ως Ρώσοι και ακόμη

περισσότεροι έχουν μητρική τους γλώσσα τα ρωσικά. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το

γεγονός ότι στις προεδρικές εκλογές του 2004, ο κ. Γιούσενκο και οι «πορτοκαλί

επαναστάτες» απέσπασαν μόλις 7% στη Σεβαστούπολη και ότι στην πλειοψηφία τους

οι κάτοικοι της πόλης υποστήριξαν τον φιλορώσο Βίκτορ Γιανούκοβιτς.

Για τους δε Ρώσους η Σεβαστούπολη είναι ένα από τα παλιά διαμάντια του

αυτοκρατορικού τους στέμματος – προσφορά της Αικατερίνης της Μεγάλης τον 18ο

αιώνα – που σίγουρα δεν θέλουν να χάσουν. Κατά τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1854-1856)

οι Ρώσοι υπερασπιστές της άντεξαν σθεναρά τα πυρά των Βρετανών και των Γάλλων

επί 349 μέρες και κατά τη διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου αντιστάθηκαν εκεί

κατά των Γερμανών και των Ρουμάνων. Το 1954 η Κριμαία δόθηκε στην Ουκρανική

Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία…

Δεν πρόκειται να την παραδώσουν

ME THN ΟΥΚΡΑΝΙΑ να οδεύει ολοταχώς προς τις κοινοβουλευτικές εκλογές

του Μαρτίου, το ζήτημα της Σεβαστούπολης παραμένει στο επίκεντρο των πολιτικών

συζητήσεων. H Ρωσία υπόσχεται επιπλέον κεφάλαια σε πόλεις που φιλοξενούν

εγκαταστάσεις του στόλου της και Ρώσοι εθνικιστές δεσμεύονται να φέρουν το

θέμα στη Δούμα. Την ίδια ώρα όμως συνεχίζονται και οι κατασκευαστικές εργασίες

στο ρωσικό Νοβοροσίσκ – πιθανή εναλλακτική περιοχή για τον στόλο της Μαύρης

Θάλασσας. Όμως αυτή θα ήταν ίσως η έσχατη λύση. Γιατί για τη Ρωσία, προς το

παρόν, το να παραδώσει το καμάρι του σοβιετικού και ρωσικού ναυτικού, απλώς

δεν είναι λύση.

Επιμέλεια: Ρένα Δημητρίου