«Οι Θεοί του Ολύμπου ελευθέρωσαν τον Λόρκα»

«Ο Λόρκα δεν θα ήταν ο Λόρκα αν δεν είχε δεχθεί δύο επιρροές. Η μία ήταν του

μεγάλου Νικαραγουανού ποιητή Ρουμπέν Ντάριο, το έργο του οποίου ήταν γεμάτο

από Νύμφες και Τρίτωνες. Η δεύτερη επιρροή ήταν η «Θεογονία» του Ησιόδου, από

την οποία εντυπωσιάστηκε από τη συνεύρεση θεών και ανθρώπων, την

απελευθερωτική θρησκευτική αντίληψη της αρχαίας Ελλάδας σε αντίθεση με τον Θεό

της Παλαιάς Διαθήκης».

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη, βαθύτερη σχέση του Λόρκα με την ελληνική

μυθολογία. Αυτή – όπως εξήγησε χθες στο Ινστιτούτο Θερβάντες ο διακεκριμένος

ισπανιστής και σημαντικότερος βιογράφος του Λόρκα, Ίαν Γκίμπσον- προήλθε από

την αγωνία που προκαλούσε στον ποιητή-σύμβολο η καθολική θρησκεία· αγωνία που

εξέφραζε ο Λόρκα στα ποιήματα που έγραψε στα 18-19 και τα οποία δημοσιεύθηκαν

πρόσφατα. «Εκεί ο Λόρκα εκφράζει το άγχος που του προκαλεί ο Καθολικισμός σε

σχέση με το σώμα και τη σεξουαλικότητα. Μάλιστα, εκφράζεται βίαια κατά της

Παλαιάς Διαθήκης, λόγω των απαγορεύσεων που επιβάλλει. Θεωρεί ότι η θρησκεία

πρόδωσε τον Χριστό που είναι υπέρ των αδυνάτων και των φτωχών και ταυτίζεται

με τον Χριστό που προδόθηκε από την Καθολική Εκκλησία», είπε χαρακτηριστικά ο

68χρονος Ιρλανδός.

Τότε έγινε η συνάντηση του συγγραφέα του «Ματωμένου γάμου» με την ελληνική

μυθολογία που λειτούργησε ως αντίδοτο, ως απελευθέρωση στην καταπίεση του

καθολικού περιβάλλοντος. «Ο Λόρκα άρχισε να μελετά τους αρχαίους θεούς και

οπωσδήποτε ένα από τα όνειρά του ήταν να έρθει στην Ελλάδα, αλλά δεν πρόλαβε»,

σημείωσε ο Ίαν Γκίμπσον, τονίζοντας ότι ο ποιητής εμπνεύστηκε τη «Θυσία της

Ιφιγένειας» από τα ερείπια της πόλης Ampurias (πρώην Emporiae) στην Καταλωνία,

αλλά και «από δύο επισκέψεις που πραγματοποίησαν στην Ελλάδα το 1933-34

Ισπανοί φοιτητές τους οποίους γνώριζε από τη φοιτητική εστία της Μαδρίτης,

αλλά και η αδελφή του Ισαμπέλα».

Από την ανάγνωση της «Θεογονίας» κι έπειτα, ο Λόρκα επέστρεφε στα ίδια θέματα.

Σε ένα ποίημα που έγραψε στα 19 του με τον τίτλο «La religion del porvenir»

(«Η θρησκεία του μέλλοντος») και το οποίο δημοσιεύθηκε μετά τον θάνατό του, «ο

Λόρκα εκφράζει την αφοσίωσή του στους θεούς και τις θεές των αρχαίων και

φαντάζεται την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας· ενός θεού

απελευθερωμένου από τον πατέρα του, που θα φέρει την αγάπη».

Ήταν τόσο σημαντική η επιρροή της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας στο έργο του

Λόρκα;

«Σημάδεψε την ευαισθησία του. Αυτή η συνάντηση του έδωσε τη συνείδηση του

μεσογειακού ανθρώπου».

Σαφείς αποδείξεις της επιρροής, συνέχισε ο Γκίμπσον, είναι ο «Ματωμένος γάμος»

και η «Γέρμα», όπου «τα χορικά είναι βαθιά επηρεασμένα από τον Χορό της

ελληνικής τραγωδίας. Ο Λόρκα όμως δεν εμβάθυνε στην Ελλάδα. Λειτουργούσε με το

ένστικτο. Ήταν πολύ βιαστικός. Λες και ήξερε ότι θα πέθαινε νωρίς».

«Ταυτιζόταν με τις γυναίκες»

«Ίσως το ότι ήμουν Ιρλανδός να βοήθησε ­ η ιρλανδική λογοτεχνία δεν έχασε ποτέ

την επαφή της με τη γη, τους ανθρώπους. Έχει μια γήινη μυρωδιά σαν κι αυτή της

Ανδαλουσίας του Λόρκα», έλεγε στα «ΝΕΑ» ο Ίαν Γκίμπσον για την ενασχόλησή του

με τη ζωή και το έργο του Λόρκα. Καθηγητής Ισπανικής Λογοτεχνίας στα

Πανεπιστήμια του Μπέλφαστ και του Λονδίνου, είναι μόνιμα εγκατεστημένος στην

Ισπανία από το 1975. Ήταν και ο πρώτος που ασχολήθηκε συστηματικά με τη

δολοφονία του Λόρκα συγκεντρώνοντας υλικό και μαρτυρίες («Η δολοφονία του

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα», Εκδ. Δίδυμοι). Είναι επίσης ο πρώτος του βιογράφος

που το 1985 μίλησε ανοικτά για την ομοφυλοφιλία του ποιητή. «Επειδή και ο

ίδιος δεν μπορούσε να γράψει για την ομοφυλοφιλία του, το εξωτερίκευε με

σουρεαλισμό. Τις γυναίκες του έργου του, που είναι γήινες, τις χρησιμοποιεί

για να εκφράσει τη δική του σεξουαλικότητα. Επειδή κι εκείνες καταπιέζονταν

από μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, ταυτίζεται μαζί τους και μέσα απ’ αυτές

εκφράζει τους καταπιεσ-μένους».

INFO

Απόψε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (τηλ. 210-7282.000) δίνει διάλεξη στις 19.00.

Οργάνωση: Πρεσβεία της Ισπανίας, Ινστιτούτο Θερβάντες, Megaron Plus. Είσοδος

ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας από τις 18.00.