Αναζήτηση
Άνθρωπος από ατσάλι!
Πρώτοι οι τελευταίοι!
«Το κυνήγι της ευτυχίας» (Τhe pursuit of happiness), ο πλήρης ορισμός του αmerican dream. Η καραμέλα που το Χόλιγουντ πιπιλάει εκ γενετής. Κλασική συνταγή. Ακόμα και ο τελευταίος μπορεί να πιάσει την καλή. Ακόμα και εσύ μπορείς. Ακούγεται εξωφρενικό κι όμως ενίοτε βγαίνει αληθινό. Αμ πώς νομίζετε καλπάζει με τόσο φρενήρη ρυθμό ο λυσσασμένος καπιταλισμός; Με γαλιφιές και πελατειακές σχέσεις βουλευτών από την Κωλοπετινίτσα; Αν η οικονομία της Αμερικής ήταν στηριγμένη στις κουμπαριές του Τσιτουρίδη, τότε ολόκληρη η χώρα θα έτρωγε τη σκόνη ακόμα και της Βουλγαρίας. Επομένως, παιδιά, ναι υπάρχει δόση αλήθειας σ΄ αυτό το dream και σ΄ αυτή την αξιοκρατία. Άλλο είναι το πρόβλημα, άλλη η ουσία. Όταν το όνειρο μετατρέπεται σε κυρίαρχη ιδεολογία και όταν εννιά στις δέκα χολιγουντιανές ταινίες με τέτοιο θέμα αναμασάνε τα ίδια και τα ίδια. Δηλαδή, όταν το dream γίνεται σχήμα, παραμύθι, μελόδραμα και Σταχτοπούτα. Έτσι, αντί για αλήθεια μετατρέπεται σε υπνωτικό χάπι και προπαγάνδα. Έτσι ευτελίζεται το κινηματογραφικό μέσο και έτσι διαβρώνεται το υποσυνείδητο των θεατών.
Ο (Ιταλός) σκηνοθέτης Γκάμπριελ Μουτσίνο με το σενάριο του Στίβεν Κόνραντ, που βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία, τα ανατρέπει όλα. Ας πούμε το «Ρretty woman». Πάνω στη μισή ώρα η φτωχή, καλόκαρδη πόρνη Τζούλια Ρόμπερτς πέφτει στο κρεβάτι πολυτελούς σουίτας του γοητευτικού μεγιστάνα Ρίτσαρντ Γκιρ. Άρα, αναμενόμενη η εξέλιξη. Άρα, από τα πρώτα τριάντα λεπτά ο σκηνοθέτης προαναγγέλλει τα πάντα. Ο Ιταλός Μουτσίνο όμως δολοφονεί αυτή την παγκοίνως διαδεδομένη λογική. Επί δύο ώρες ο Κρις Γκάρντνερ (Γουίλ Σμιθ), ο ήρωάς του, γλιστράει, πέφτει, γκρεμίζεται, διαλύεται, καταστρέφεται, τα χάνει όλα. Αδέκαρος, άστεγος, στο τέλος, παρέα με τον πεντάχρονο γιο του, αναγκάζεται να κοιμηθεί σε ίδρυμα φτωχών και ρακένδυτων ερειπίων. Καταλάβατε;
Η δομική διαφορά ανάμεσα σε μια τρέχουσα αμερικανιά και σ΄ αυτό τον γολγοθά είναι μία: η πρώτη είναι οφθαλμαπάτη και τσίχλα. Η ιστορία του Γκάρντνερ είναι αλήθεια. Γυμνή, ανατριχιαστική, συγκινητική, ανθρώπινη και πειστική. Γυμνή, γιατί πλαγίως λέει ότι για να κατακτήσεις το οτιδήποτεακόμα και δύο δεκάρες- πρέπει να φτύσεις αίμα. Ανατριχιαστική, γιατί ένας τόσο ταλαντούχος, διψασμένος για γνώση και ένας τόσο εφευρετικός τύπος πέφτει διαρκώς πάνω σε κλειστές πόρτες και σε μπεντονένιους τοίχους. Συγκινητική, γιατί διαρκώς προσπαθεί. Ό,τι και να συμβεί, ακόμα και ναυαγός του «Τιτανικού», σε πείθει πως θα σώσει τουλάχιστον το παιδί του, θυσιάζοντας χωρίς να σκεφτεί τη ζωή του. Ανθρώπινη, γιατί τέτοιες ιστορίες αφθονούν ανάμεσά μας. Μιλιούνια τα πλάσματα που ιδροκοπούν, αγωνίζονται και στο τέλος τα καταφέρνουν. Η διαδικασία είναι απλή. Θέλω, μπορώ, προσπαθώ. Μα, θα σπάσεις τα μούτρα σου. Εγώ εκεί. Θέλω, μπορώ, προσπαθώ. Και φτου κι απ΄ την αρχή. Ακόμα και τα νύχια των ποδιών του είναι προσηλωμένα στον στόχο του μυαλού και της καρδιάς του.
Προσέξτε την αισθητική. Όλα μέσα από τα μάτια του ήρωα. Η πόλη «σκηνοθετημένη» από τον ιδρώτα του, το πάθος του, τη δίψα του, τις εσωτερικές του θερμοκρασίες, το τρεχαλητό του. Η δραματική εκδοχή του Θανάση Βέγγου. Γι΄ αυτό οι φωτισμοί είναι χαμηλοί. Γι΄ αυτό ο αφηγηματικός άξονας είναι ο Γκάρτνερ. Γι΄ αυτό η μηχανή είναι κολλημένη στο πετσί του. Γι΄ αυτό κάθε προσπάθεια καταλήγει σε αποτυχία και κάθε αποτυχία τελειώνει με μια νέα προσπάθεια. Γι΄ αυτό πέφτει, αλλά διαρκώς στα μάτια του θεατή ανεβαίνει. Και γι΄ αυτό ο Γουίλ Σμιθ πιάνει μεγάλες ταχύτητες.
«Το κυνήγι της ευτυχίας»
Ο γολγοθάς του american dream Αληθινή ιστορία Συναρπαστική του Γουίλ Σμιθ η
ερμηνεία
ΒΑΘΜΟΙ=7
(αγώνας βαμμένος με ιδρώτα)
Σπουδαίος ρόλος, σπουδαίο εργαλείο, σπουδαία ερμηνεία. Αν ήταν στο χέρι μου θα του έδινα το Όσκαρ. Χωμένος στον ρόλο του. Προσηλωμένος και ταυτόχρονα χαμηλόφωνος. Οργανωμένος εγκέφαλος. Τίποτα δεν του διαφεύγει. Παίζει με κάθε εξάρτημα της ύπαρξής του. Ανάσα, πόδια, χέρια, βλέμμα, αγωνία, με όλα. Σας το έχω ξαναπεί. Όλοι τους- από τον τελευταίο ηθοποιάκο μέχρι τον Μπραντ Πιτ- είναι πρωταθλητές υποκριτικής. Όταν τ΄ αφεντικά τούς δίνουν την ευκαιρία την αρπάζουν και την καταβροχθίζουν με λαιμαργία, όπως τα πιτσιρίκια της Μπιάφρας. Τέτοια πείνα, τέτοια θηρία!
Με δυο λόγια: Από την αληθινή ιστορία ενός μαύρου «σκουπιδιού» με το όνομα Κρις Γκάρντνερ που έφτασε στην κορυφή της Γουόλ Στριτ. Ύστερα από εκατομμύρια προσπάθειες και κουβαλώντας τον πεντάχρονο γιο του (παίζει ο αληθινός γιος του Γουιλ Σμιθ, ο άπαικτος πιτσιρικάς με το μακροσκελές όνομα Τζέιντεν Κρίστοφερ Σάιρ Σμιθ), περνώντας διά πυρός και σιδήρου. Άνθρωπος από μάρμαρο ο Πολωνός προλετάριος του υπαρκτού σοσιαλισμού. Άνθρωπος από ατσάλι ο μαύρος του λυσσασμένου ανταγωνιστικού καπιταλισμού!
Τι είχες Ρόκι μου, τι είχα πάντα…
Δύο ακόμα πρεμιέρες. Η πρώτη από Ρόκι, Σταλόνε και κάτι γερασμένα παλικάρια. Η δεύτερη από Μother Ιndia.
«Rocky Βalboa». Φυσικά του Σιλβέστερ Σταλόνε, φυσικά με Ρόκι, φυσικά με ρινγκ, φυσικά με γροθιές και φυσικά για χαϊβάνια. Δεν βαρέθηκαν; Γιατί παρακαλώ; Αφού τα αγοράζουμε σαν τρελοί και τα βλέπουμε σαν ανεγκέφαλοι αλλοπαρμένοι,
ΒΑΘΜΟΙ=1
(και να καίει)
γιατί να βαρεθούν; Τη δουλειά τους εκείνοι, τη βλακεία μας εμείς. Όσο για την ιστορία, ε, αυτό θα πει πρωτοτυπία. Συνταξιούχος και ιδιοκτήτης ιταλικού restaurant ο ΜπαλΑ μπόα, ώσπου με τη πρώτη ευκαιρία ο θείτσος αφήνει την κουζίνα και βάζει γάντια να ορμήσει σε κάποιο Ντίξον για να δείξει τι εστί άνδρας με… Άντε, καλά κρασά, που λέει και ο μπάρμπας από την Αμαλιάδα!
«Water». Της Ντίντα Μέχτα από την Ινδία με υποψηφιότητα Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (θα την πατήσει όμως από «Λαβύρινθο του Πάνα» και «Οι ζωές των άλλων»). Δεκαετία του ΄30 και οι χήρες ηλικίας από 8 (όπως το ακούτε) μέχρι 80 ετών καταλήγουν «μολυσμένες» σε απομονωμένο ίδρυμα.
Κάπως έτσι και οι ηρωίδες της ταινίας, που περιμένουν τη σωτηρία τους από τον Γκάντι.
Και κάπως έτσι με ρυθμούς ασήκωτους περίμενα κι εγώ να τελειώσει η ταινία.
Όλα συμπαθητικά, ανθρώπινα και προβλέψιμα. Και κάτι ακόμα. Αρχίζει να καταντάει ύποπτη αυτή η επαιτεία αισθημάτων. Όχι άλλα «τέτοια» δάκρυα, γιατί η Τέχνη δεν είναι ίδρυμα φιλανθρωπίας!
ΒΑΘΜΟΙ=5
(μοιρολόι ινδικό)
Καλώς τηνε κι ας άργησε!
Για πρώτη φορά στο φιλόδοξο πρόγραμμα της «Αrt Αthina» θα εκτεθούν 35 έργα τέχνης με μουσειακό τρόπο (open plan) πέρα από τον καθιερωμένο (basic plan: όπου κάθε αίθουσα τέχνης έχει το περίπτερό της), ενώ η γκαλερί «Τhe Βreeder», στο πλαίσιο του πρότζεκτ Contemporary Club, κάλεσε εννέα γκαλερί με διεθνή παρουσία σε μεγάλες φουάρ του κόσμου και από την Ελλάδα επέλεξε την «Gazon Rouge» (Μεταξουργείο). Δέκα γκαλερί της τιμώμενης χώρας, της Ρωσίας, θα δείξουν την αφρόκρεμα των καλλιτεχνών τους- προσπάθεια που συντονίζεται από το «Stella Αrt Foundation»- ενώ το φιλότεχνο κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει και οκτώ ακόμη παράλληλα εικαστικά πρότζεκτ, τα οποία θα φιλοξενηθούν εντός και εκτός του χώρου της Ηelexpo και φέρουν την υπογραφή γνωστών Ελλήνων και ξένων επιμελητών.
Ο έντονα εκθεσιακός χαρακτήρας της νέας «Αrt Αthina», ωστόσο, δεν θα υποσκελίσει τον αρχικό της σκοπό, τον εμπορικό. Άλλωστε, για τον σκοπό αυτό προβλέπεται να δημιουργηθεί ειδική λέσχη συλλεκτών, όπου μέσω σεμιναρίων προς επιχειρηματίες θα δημιουργηθούν νέοι Έλληνες συλλέκτες, να λειτουργήσει πρόγραμμα VΙΡ όπου θα κληθούν μεγάλοι συλλέκτες από το εξωτερικό, ενώ ο Σύλλογος Φίλων τής «Αrt Αthina» θα συγκεντρώσει χρήματα για την αγορά έργων τέχνης τα οποία θα προσφέρουν σε ελληνικά μουσεία. Παράλληλα θα διοργανωθούν διαλέξεις με θέμα την ασφάλιση των έργων τέχνης, όπως και εκπαιδευτικά προγράμματα για όλη την οικογένεια.
Η εικαστική φουάρ «Αrt Αthina 2007» επιχορηγήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού με 200.000 ευρώ
Λούνα παρκ η μαύρη μουσική
Εν συντομία. Έτσι, για να έχετε την τελική εικόνα. Σα να διαβάζεις σε μηνιαίο γκλαμουράτο έντυπο την ιστορία της μαύρης μουσικής διανθισμένης με άφθονες κλειδαρότρυπες, κουτσομπολιά και ανέκδοτα πολλά. Έτσι ακριβώς. Ποιος ήταν ο Τζέιμς Μπράουν; Ένας καραγκιόζης με περούκα. Ποια η Νταϊάνα Ρος; Μια μαύρη με άσπρη μελωδική φωνούλα. Ποιος ο μάνατζερ; Ένας τύπος της μαφίας. Εν τέλει περί τίνος πρόκειται η ιστορία; Απλό. Τρία κορίτσια που στη συνέχεια έμειναν δύο και στο τέλος η μία εξ αυτών έκανε καριέρα μέχρι τον ουρανό! Το μεγάλο προσόν της βιομηχανίας είναι που μαλάζει, στρεβλώνει και κάθε αυθεντικό και αληθινό το μεταλλάσσει σε τσίρκο και λούνα παρκ. Στην περίπτωση μάλιστα των μαύρων, το πράγμα καταντάει προμελετημένη και έξοχα εκτελεσμένη δολοφονία. Θα μου πείτε πώς τότε ο Έντι Μέρφι δέχεται να διασύρει τη φυλή του; Τα λεφτά και το σύστημα, αγαπητοί μου. Πώς αλλιώς θα διεκδικούσε ως φαβορί το Όσκαρ β΄ ρόλου; Και πώς το ηφαίστειο με το όνομα Μπιγιονσέ Νόουλς θα έφτανε στο σημείο να παριστάνει μια Νταϊάνα Ρος; Η κατάληξη μοιάζει με σαλάτα. Λίγο από Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ρατσισμό. Λίγο από σόου μπίζνες. Λίγο από μελόδραμα.
«Dreamgirls»
Σαλάτα μαύρης μουσικής Το R and Β ως σαπουνόπερα
ΒΑΘΜΟΙ=3
(τρεις οι Supremes)
Λίγο έρωτας και λίγο δόξα, τσουπ εκ του μηδενός προκύπτουν οκτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ. Και για να τελειώνω. Πάνω στην πρώτη ώρα κοιτούσα το ρολόι μου, αλλά οι δείκτες κολλημένοι στο ίδιο σημείο έδειχναν βαρεμάρα! Με δυο λόγια: Αν και τα ονόματα είναι ψεύτικα, εν τούτοις οι χαρακτήρες αναφέρονται στις Supremes, την Νταϊάνα Ρος (Μπιγιονσέ Νόουλς) και τον Τζέιμς Μπράουν (Έντι Μέρφι). Στην καρδιά του Rhythm and Βlues, δηλαδή. Όπου ένας μαύρος ατζέντης (Τζέιμι Φοξ) εκμεταλλευόμενος τις συγκυρίες και μεταπλάθοντας τα κορίτσια, καταφέρνει να τις σπρώξει στην κορυφή της επιτυχίας. Μοναδικό θύμα της ιστορίας η Φλόρενς Μπάλαρντ (Τζένιφερ Χάντσον), η πιο ταλαντούχα από τις τρεις που βγήκε από τη μέση και ύστερα από εννιά χρόνια πέθανε στα 32 της πάμπτωχη. Τίποτα επί της ουσίας ο μίστερ Κόντον δεν λέει.
Η κτηνωδία του Ελληνάρα
Ως εκ τούτου εγκαταλείπω κάθε ελπίδα για κάθε θεσμό και κάθε κρατική διαδικασία. Πάμε στην ουσία. Θρύψαλα η ιστορία της ταινίας. Θρύψαλα η σκηνοθεσία. Θρύψαλα ο ψυχισμός του ήρωα. Σα να πετάς δεκάδες σελίδες στον αέρα και στη συνέχεια να τις μαζεύεις τυχαία από κάτω. Όμως η ουσία παραμένει ίδια. Απλώς τα όργανα της μικρής ορχήστρας αλλάζουν. Ο Οικονομίδης προτιμάει τα κρουστά και τα πνευστά. Άλλος μουσικός θα προτιμούσε πιάνο, κιθάρες, φλάουτο και άρπα. Ο Σκορσέζε με τις σφαίρες και τη σωματική βία. Ο Οικονομίδης με τη βωμολοχία και την ψυχολογία. Η κατάληξη είναι ίδια. Ο Σκορσέζε με τη μαφία, ο Οικονομίδης με τον Ελληνάρα. Το γήπεδο είναι το ίδιο. Εσωστρεφής η οικογένεια της μαφίας. Εσωστρεφής, μουχλιασμένη η κατάσταση της ελληνικής οικογένειας.
Μοχλός δράσης ένας κοντός, ξυρισμένος γουλί, σιωπηλός τύπος. Ο πλήρης ορισμός του βαστάζου, του καρπαζοεισπράκτορα, του χαμάλη, του μαλάκα. Έτσι ακριβώς. Σφαλιάρες από το αφεντικό, από τη γυναίκα του, από τον κουνιάδο του, από τους δανειστές του, απ΄ όλους. Το παιδί για όλες τις δουλειές. Ο μασέρ του αφεντικού, ο κερατάς της συζύγου, το ταμπούρλο των πάντων. Διασύρεται, εξευτελίζεται, γρονθοκοπείται,
«Η ψυχή στο στόμα»
Βlood, sweat and tears Η συντριβή του μικροαστού Σκηνοθεσία, ερμηνείες με σάρκα
και οστά
ΒΑΘΜΟΙ=7
(μην πας, το βρισίδι πάει σύννεφο)
κοπανιέται, συντρίβεται, γκρεμίζεται. Ο Οικονομίδης διαπράττει μια απίστευτη ντρίμπλα. Ο Λίτσης (το ταμπούρλο που λέγαμε) είναι ο μεγεθυντικός φακός της μικροαστικής αποκτήνωσης. Αυτός ο υποτελής, ο υπηρέτης, η σφουγγαρίστρα, φωτίζει τον χαρακτήρα της κυρίας. Γαϊδούρι αυτός, καβαλάρηδες οι άλλοι. Έτσι, οι σφαλιάρες, οι εξευτελισμοί και τα γαμοσταυρίδια προς εκείνον καταλήγουν σ΄ αυτούς που τις αποδίδουν. Έτσι, ο Λίτσης είναι άνθρωπος και πράγμα. Σαν μαγνήτης. Σαν γεωγραφία. Σαν Ελλάδα. Μαγνήτης που ελκύει τον Ελληνάρα. Επειδή είναι ανοχύρωτος και ευάλωτος όπως η χώρα, γι΄ αυτό πάνω του κοπρίζουν οι μικροαστοί. Δέστε το σε προέκταση περιβάλλοντος. Μια παρέα μικρομεσαίων αστών σε πικ-νικ αφήνοντας πίσω τους έναν τόνο σκουπίδια. Ο Λίτσης δεν είναι ρόλος. Είναι παραλία, αρχαιολογικός χώρος, δάσος, χώρα! Μια τέτοια θρυμματισμένη, σκοτεινή, ιστορία, χωρίς την απαραίτητη σκηνοθετική δεξιοτεχνία θα κατέληγε χαλκομανία. Για πρώτη φορά επί ελληνικού κινηματογραφικού εδάφους, οι εντάσεις βγαίνουν από τα έγκατα της ταινίας. Πρώτη φορά η σιωπή ενός Έλληνα ηθοποιού συνιστά Όσκαρ ερμηνείας. Πρώτη φορά το μαστίγιο δέρνει τόσο αλύπητα κάθε ιερό και όσιο της οικογένειας. Και πρώτη φορά η ασταμάτητη βωμολοχία μοιάζει ριπή που πυροβολεί στο δόξα πατρί τον θεατή. Στον Οικονομίδη, μαζί με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη, το βραβείο σκηνοθεσίας. Και Μαρία Ναυπλιώτου, Βαγγέλης Μουρίκης και Μαρία Κεχαγιόγλου, όλα τα βραβεία των δεύτερων ρόλων.
Και πού ΄σαι, εσένα το λέω. Εσένα που δεν αντέχεις επί δύο ώρες να γρονθοκοπούνται τ΄ αυτιά σου με όλες τις βωμολοχίες από συστάσεως νεοελληνικού κράτους. Ρε άθλιε, ολόκληρη ζωή απολαμβάνεις να πέφτουν οι σφαίρες σαν χαλάζι από πάσης φύσεως φονικά αντικείμενα και σ΄ ενοχλεί η αλήθεια; Ου να μου χαθείς!
Με δυο λόγια: Τυπικός Νεοέλληνας βλέπει, ακούει, τραβάει κουπί, τρώει καρπαζιές, τού φυτρώνουν κέρατα αλλά δεν μιλάει. Ταμπούρλο το κεφάλι του. Μαύρη η ψυχή του. Άδεια η τσέπη του. Πεδίο βολής το κορμί του!
