Σε ποτάμι… αμιάντου έχει μετατραπεί ο Αλιάκμονας, με τις συγκεντρώσεις της επικίνδυνης ουσίας να φτάνουν ώς και δέκα φορές πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια! Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη δημόσια υγεία, ενώ η αρμόδια Νομαρχία Κοζάνης διέκοψε το πρόγραμμα εξυγίανσης της περιοχής από τον αμίαντο, για… 45.000 ευρώ!


Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην περιοχή γύρω από τα παλιά Μεταλλεία Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ): «Το νερό του Αλιάκμονα είναι μολυσμένο με αμίαντο και απειλεί πλέον την ευρύτερη περιοχή. Οι μετρήσεις που πραγματοποιήσαμε δείχνουν συγκεντρώσεις ινών αμιάντου δεκαπλάσιες των επιτρεπόμενων ποσοτήτων. Στην περιοχή των ΜΑΒΕ θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης και εξυγίανσης. Ωστόσο, η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση αγνοεί συστηματικά τις επισημάνσεις μας», αναφέρει στα «ΝΕΑ» ο κ. Ευάγγελος Γιδαράκος, καθηγητής στο Εργαστήριο Διαχείρισης Τοξικών & Επικινδύνων Αποβλήτων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Δειγματοληπτικές μετρήσεις στο νερό του ποταμού- σε περιοχές λίγα χιλιόμετρα μακριά από τα σημεία απόθεσης των υλικών αμιάντου- έδειξαν συγκεντρώσεις αμιάντου που κυμαίνονται από 8 έως και 35 εκατομμύρια ίνες ανά λίτρο. Το επιτρεπόμενο όριο είναι 7.000.000 ίνες ανά λίτρο! Από τον Αλιάκμονα ποτίζονται τεράστιες εκτάσεις από την Κοζάνη, τη Βέροια, την Ημαθία μέχρι και ένα μέρος του Νομού Θεσσαλονίκης.

Από τα μολυσμένα νερά του ποταμού αρδεύονται καλλιέργειες στους Νομούς Κοζάνης, Ημαθίας και Θεσσαλονίκης

Περικοπές. Το Εργαστήριο έχει εκπονήσει μελέτη για την αποκατάσταση της περιοχής στην Κοζάνη, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Life, αλλά οι σχετικές εργασίες δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν λόγω περικοπής της χρηματοδότησης από τη Νομαρχία Κοζάνης. «Η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση διέκοψε τις εργασίες, ύψους 45.000 ευρώ, έτσι ώστε το πρόγραμμα Life να μη συνοδεύεται πλέον από εμπειρογνώμονες και σοβαρότατες ερευνητικές δραστηριότητες να “κουκουλωθούν” ή να παραλειφθούν», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιδαράκος. Όπως αποκαλύπτουν μελέτες του Εργαστηρίου, η ρύπανση από αμίαντο στην ευρύτερη περιοχή των ΜΑΒΕ είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις, ενώ εκτείνεται σε μεγάλη έκταση γύρω από την εστία της ρύπανσης, δηλαδή τους χώρους των μεταλλείων και τα σημεία όπου γινόταν οι απόθεση των αποβλήτων αμιάντου – σε απόσταση 800 μέτρων από το εργοστάσιο. Οι περιοχές απόθεσης είναι και οι πιο επικίνδυνες, αφού τα υλικά περιέχουν πολύ ψιλή σκόνη αμιάντου.

138.000 τόνοι δηλητήριο. Η συνολική ποσότητα των αποθέσεων ανέρχεται σε 70 εκατομμύρια τόνους υλικών και ο καθαρός αμίαντος που αυτά περιέχουν φτάνει τους 138.000 τόνους. Όπως αναφέρει ο καθηγητής, «η ποσότητα των επικίνδυνων ινών αμιάντου, που διαχέονται σε όλο το ευρύτερο περιβάλλον, είναι τουλάχιστον δέκα φορές παραπάνω από την αρχική υπολογιζόμενη ποσότητα»! Οι αποθέσεις καταλαμβάνουν έκταση 532 στρεμμάτων και σχηματίζουν λόφους, οι οποίοι φτάνουν και τα 180 μέτρα ύψος. Σύμφωνα με τον κ. Γιδαράκο, «οι αποθέσεις αποτελούν μια σοβαρότατη πηγή ρύπανσης για την ευρύτερη περιοχή, αφού οι ίνες αμιάντου διαχέονται μέσω του αέρα και των υδάτων. Η παραμικρή κατολίσθηση θα απελευθέρωνε τεράστιες ποσότητες αμιάντου στον αέρα, ενώ το ρέμα που περνά από τη βάση των αποθέσεων- η κοίτη του έχει επιχωθεί με υλικά από το εργοστάσιο- καταλήγει στον Αλιάκμονα».

Οι τελευταίες μετρήσεις του Εργαστηρίου Διαχείρισης Τοξικών & Επικινδύνων Αποβλήτων στα ΜΑΒΕ έδειξαν συγκεντρώσεις ινών αμιάντου από 0,07 έως και 0,17 ίνες αμιάντου ανά κυβικό μέτρο αέραανάλογα με το σημείο όπου έγιναν οι μετρήσεις. Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΡΑ), εάν η συγκέντρωση του αμιάντου ανέρχεται σε 0,0004 ίνες ανά cm αέρα, τότε θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία αναφέρει ότι η έκθεση στον αμίαντο δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 0,20 ίνες ανά cm (σε οκτάωρη βάση).

Πάντως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ουσιαστικά κατώτατο όριο ασφαλείας για την έκθεση στον αμίαντο δεν υπάρχει: Αν εισπνεύσει κανείς έστω και μικρή δόση, μπορεί να αρρωστήσει.

Απειλή για τους κατοίκους. Είναι φανερό ότι οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου στους κατοίκους της περιοχής βρίσκονται στο κόκκινο! Όπως εξηγεί ο καθηγητής κ. Γιδαράκος, «όλα τα δείγματα που εξετάστηκαν, περιέχουν τεράστιες ποσότητες ινών αμιάντου, οι οποίες μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα. Οι υπολογιζόμενες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου είναι εξαιρετικά υψηλές, ενώ οι περιπτώσεις ανθρώπων που έχουν εμφανίσει ασθένειες και καρκίνους που σχετίζονται με τον αμίαντο θεωρούνται πολλές, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει συστηματική καταγραφή των κρουσμάτων».

Η μελέτη που εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Life προέβλεπε, μεταξύ άλλων, την εκτίμηση της καταλληλότητας του χώρου των ΜΑΒΕ ως χώρου υγειονομικής ταφής αμιάντου (ΧΥΤΑΜ). Κατόπιν περικοπής των κονδυλίων, οι εργασίες αυτές έμειναν στη μέση και το σχετικό πρόγραμμα οδεύει προς το τέλος του!

Ύπουλη ουσία με μακροχρόνια δράση


O αμίαντος είναι ένα από τα υλικά που επισήμως έχει αναγνωρίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ως καρκινογόνα. Οι ίνες αμιάντου εισέρχονται στους πνεύμονες και μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, αμιάντωση (σοβαρή φλεγμονή του πνεύμονα), κακόηθες μεσοθηλίωμα του υπεζωκότα (της μεμβράνης που περιβάλλει τους πνεύμονες) και του περιτοναίου (της μεμβράνης που περιβάλλει τα όργανα της κοιλιάς).

Πρόκειται μάλιστα για ύπουλη ουσία, αφού τα συμπτώματα εκδηλώνονται έως και 20 χρόνια μετά την έκθεση στον αμίαντο κι αυτό γιατί οι πνεύμονες δεν μπορούν να τον αποβάλουν. Είναι δε σχεδόν αδύνατον να εντοπιστεί ο αμίαντος στον οργανισμό ακόμα και με ακτινογραφία ή αιματολογική εξέταση.

Είναι ενδεικτικό ότι η Μονάδα Επαγγελματικών Νόσων του Σισμανόγλειου Νοσοκομείου- η μοναδική στην Ελλάδα- καταγράφει περίπου 27 αμιαντώσεις κατά μέσον όρο κάθε χρόνο και περίπου 3 μεσοθηλιώματα- περιστατικά που παρουσιάζουν σταθερή αύξηση την τελευταία πενταετία. Οι ειδικοί εκτιμούν μάλιστα ότι τα κρούσματα θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Οι ασθένειες που οφείλονται στον αμίαντο θα χρειαστούν περισσότερο από έναν αιώνα για να εξαλειφθούν!

Το μεταλλείο έκλεισε, το μετάλλευμα έμεινε


Τα Μεταλλεία Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ) βρίσκονται στη θέση Ζιδάνι του Νομού Κοζάνης, περίπου ένα χιλιόμετρο νότια του Αλιάκμονα και 40 χιλιόμετρα από την πόλη της Κοζάνης. Τα μεταλλεία εκτείνονται σε 4.135.115 τετραγωνικά μέτρα και λειτουργούσαν από το 1982 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2000. Στο διάστημα αυτό εξορύχθηκαν περίπου 70 εκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος (σερπεντινίτης), από τα οποία παρήχθησαν ένα εκατομμύριο τόνοι χρυσοτιλικού αμιάντου.

Τα υλικά από το μεταλλείο- που προέκυπταν μετά την επεξεργασία του ορυκτού από το εργοστάσιο- συσσωρεύθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στη χαράδρα που βρίσκεται στο ανατολικό και νοτιοανατολικό τμήμα των ορίων ιδιοκτησίας της εταιρείας, πολύ κοντά στον Αλιάκμονα. Υπολογίζεται ότι τα υλικά περιέχουν αμίαντο σε ποσοστό γύρω στο 0,2%.


Τελευταία Νέα