ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΓΥΨΟΥ ΚΑΤΕΓΡΑΨΕ
Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΒΙΑ, ΣΕ ΕΝΑ
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ
ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΩΝ «ΚΑΛΩΝ»
ΚΑΙ ΤΩΝ «ΚΑΚΩΝ» ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
«Τα χρόνια που εγγράφονται στον άνθρωπο είναι τα δύσκολα χρόνια. Τα ευτυχισμένα χρόνια δεν μπορείς να τα θυμηθείς σχεδόν». Το έγραψε η Ελένη Βλάχου, το κατέγραψε περιγράφοντας την εξορία της στο Λονδίνο στα χρόνια της δικτατορίας η Μαρία Καραβία που εργαζόταν τότε στην ελληνική υπηρεσία του ΒΒC και στο αγγλόφωνο αντιδικτατορικό περιοδικό του Τάκη Λαμπρία «Greek Report».
Το ημερολόγιό της αρχίζει από την άφιξή της στο Λονδίνο στις 15 Νοεμβρίου του 1968 και τελειώνει την 1η Ιουνίου του 1974. Δεν πρόκειται, όμως, για ακόμη μία μονότονη και αυτάρεσκη μαρτυρία της εποχής της δικτατορίας, αλλά για το χρονικό μιας μαύρης εποχής, όπως την έζησε μια χούφτα ανθρώπων που βρίσκονταν μακριά από τον τόπο τους, σε μια συναρπαστική αλλά γκρίζα μεγαλούπολη.
Στις σημειώσεις αυτές που διαβάζονται και σαν αυτόνομα κείμενα η Καραβία περιγράφει την αγωνία των εμιγκρέδων, τις αντιδράσεις τους στα νέα από την πατρίδα, τους πολιτικούς αγώνες, τη δύσκολη καθημερινότητα, την προσπάθεια έκδοσης του αντιδικτατορικού «Greek Report», την αγωνία τους να συνδράμουν στον αντιδικτατορικό αγώνα, αλλά και την απόπειρα- μάταιη- να ξεχάσουν την ελληνική πραγματικότητα, άλλοτε με δόσεις πικρίας και άλλοτε με χιούμορ.
Το μείγμα μελαγχολίας, εμιγκρέ και του σουρεαλιστικού εφιάλτη των τανκς στην Ελλάδα είναι συχνά ιλαρό αν ιδωθεί από σύγχρονη σκοπιά, αλλά όχι γι΄ αυτούς που το έζησαν. «Χρειάζεται επιστράτευση δυνάμεων αυτό τον καιρό. Και να μπορέσει κανείς να ξεχάσει τους Έλληνες, τους εδώ και τα ελληνικά», γράφει τον Ιούνιο του 1969 η Μαρία Καραβία, ενώ σε άλλο σημείο παραδέχεται ότι «το χειρότερο που συμβαίνει στους εμιγκρέ είναι ότι χάνουν την αίσθηση της πραγματικότητας».
Καλοί και κακοί της πρόσφατης ελληνικής πολιτικής ιστορίας παρελαύνουν από τις σημειώσεις της Καραβία, με το ανθρώπινο πρόσωπό τους. Η Ελένη Βλάχου, ο Τάκης Λαμπρίας, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Παύλος Μπακογιάννης, ο Σπύρος Θεοτόκης, ο Άρθουρ Μίλερ, ο Στράτης Μυριβήλης, η Μελίνα, ο Σεφέρης, ο Χατζιδάκις, ο Ρόμπερτ Κίλι, ο Λυκουρέζος, ο Κανελλόπουλος, ο Σάκης Καράγιωργας, η Μαρία Φαραντούρη, αλλά και ο Μητσοτάκης, ο Καραμανλής, οι συνταγματάρχες, όλοι χωρούν στις σημειώσεις αυτές- οι μεγάλες, αλλά κυρίως οι μικρές, καθημερινές στιγμές τους. Όπως, για παράδειγμα, η συνομιλία με έναν παπά που καθαιρέθηκε από τη χούντα και εργάζεται σερβιτόρος στο Λονδίνο και ο παπάς βρίζει την κατάσταση και τη «γενική ελληνική αποβλάκωση»…
Μαρία Καραβία
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥΛΟΝΔΙΝΟΥ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
ΕΚΔ. ΑΓΡΑ, 2007 ΣΕΛ. 360, ΤΙΜΗ: 24 #