Το γυμνό σώμα έχει τη δική του ιστορία στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στα 54 χρόνια του Φεστιβάλ
Το γυμνό στην Επίδαυρο δεν σοκάρει, δεν σκανδαλίζει, δεν απωθεί. Ενταγμένο στην τέχνη του θεάτρου, στον κόσμο του αρχαίου δράματος και στον ψυχισμό των τραγικών ηρώων, μετασχηματίζει αισθητικά τη ρήση στην «Ποιητική» του Αριστοτέλη: «Άλλο πράγμα ένα άσχημο ζώο κι άλλο πράγμα ένας όμορφος πίνακας, που εικονίζει ένα άσχημο ζώο».

Η γυμνή Ηλέκτρα, όπως την ερμήνευσε η νεαρή ηθοποιός Στεφανία Γουλιώτη, αποτυπώνοντας τον πανικό και τον θρίαμβο της σοφόκλειας ηρωίδας κατά τη διάρκεια του αθέατου φόνου της Κλυταιμνήστρας, θα μείνει ως η εμβληματική σκηνή στην παράσταση του Στάιν «Ηλέκτρα», της πρώτης συμπαραγωγής του Εθνικού Θεάτρου και του Ελληνικού Φεστιβάλ. Ολόγυμνη η ηθοποιός στην ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου, όχι μόνο δεν σοκάρισε αλλά διήγειρε τη συγκίνηση και το ενδιαφέρον 21.000 θεατών. Η σκηνή είναι βουβή όσο η Ηλέκτρα σκίζει τα μαύρα ρούχα της, βγάζει το μαντίλι από τα μαλλιά της, μένει με ένα μαύρο κουρελάκι που σκεπάζει το φύλο της και κινείται στην ορχήστρα ολόγυμνη. Το πέσιμό της στο καθαρτήριο νερό και το φως που φώτισε το σώμα της, αφόπλισε όλο το κοινό.

Αυτό όμως δεν ήταν το πρώτο ολόγυμνο σώμα στην αρχαία ορχήστρα. Πλήρες γυμνό στην Επίδαυρο είχαμε για πρώτη φορά το 1997 στις

Πλήρες γυμνό στην Επίδαυρο είχαμε για πρώτη φορά το 1997 στις «Βάκχες» του Ματίας Λάνγκχοφ, με τον Μηνά Χατζησάββα

«Βάκχες» που σκηνοθέτησε ο Ματίας Λάνγκχοφ, όπου ο Μηνάς Χατζησάββας ως Διόνυσος κυκλοφορούσε αδίστακτα γυμνός, μέσα στα αίματα και στις λάσπες. Η παράσταση τότε, παραγωγή του ΚΘΒΕ, είχε σοκάρει τους 8.000 θεατές, όχι όμως για το γυμνό αλλά για τα άλλα «υβριστικά» στοιχεία, με τα οποία η σκηνοθετική προσέγγιση ερμήνευσε την τραγωδία του Ευριπίδη.

Η αλήθεια είναι πως η Επίδαυρος, αντίθετα με την πρόζα στο θέατρο, δεν μας έχει συνηθίσει σε γυμνά. Μισό αιώνα πριν, όταν θεσμοθετήθηκε το Φεστιβάλ Αρχαίου Δράματος, όλα τα σώματα ήταν καλυμμένα με αρχαίες σκευές και πτυχωτά φορέματα. Σιγά σιγά αρχίσαμε να βλέπουμε στέρνα κάτω από πανοπλίες ή μπουτάκια μέσα από τους χιτώνες, τις περίφημες φαινομηρίδες.

Το βαθύ ντεκολτέ της Αλίκης Βουγιουκλάκη στο ντεμπούτο της στην Επίδαυρο με τη «Λυσιστράτη» του Αλέξη Σολομού με το «Προσκήνιο», ή αργότερα της Άννας Βαγενά- Πραξαγόρας στις «Εκκλησιάζουσες» του Σωτήρη Χατζάκη (συμπαραγωγή Πολιτείας- Μεταξουργείο), παρακολουθούσαν τις αισθητικές αλλαγές του χρόνου.

Εν τω μεταξύ είχαμε αρχίσει να βλέπουμε κωμικούς φαλλούς, ψεύτικα στήθη στις αριστοφανικές κωμωδίες, αλλά και ζωγραφισμένα εφηβαία στις παραστάσεις του Κουν.

Η «Ορέστεια » (1994) στη ρώσικη εκδοχή του Στάιν, με τον Ακαδημαϊκό Ρώσικο Στρατό, ήθελε την Κλυταιμνήστρα – Εκατερίνα Βασίλιεβα να αποκαλύπτει το στήθος της στον Ορέστη, «στο γιο που το βύζαξε» για να τον αποτρέψει να τη σκοτώσει.

Στις «Βάκχες» (2002) του Πίτερ Χολ και του Βασιλικού Εθνικού Θεάτρου της Βρετανίας, ο Γκρεγκ Χικς – Διόνυσος, εμφανίζεται γυμνός, με ένα περασμένο στη μέση σαλβάρι, που σκεπάζει το φύλο του. Μιλώντας στον «θίασο» των βακχών, που αλωνίζουν τον Κιθαιρώνα, φάνηκαν τα κορίτσια, που πέταξαν από πάνω τους τα υφάσματα με τα οποία τύλιγαν τα κορμιά τους και γυμνόστηθες χάθηκαν στα δέντρα.

Η πρωτιά της «Ελένης»


Πριν από 25 χρόνια πάντως, το πρώτο γυμνό που έσκασε στην Επίδαυρο, ήρθε από κει που δεν το περιμέναμε. Ήταν στην «Ελένη» (1982) του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά, όπου η Λυδία Φωτοπούλου- Θεονόη βγήκε στην ορχήστρα ακάλυπτη ώς τη μέση και αυτομαστιγούμενη, συνοδευόμενη από τις γυναίκες της περιοχής, γυμνόστηθες κι αυτές. Το κοστούμι του Διονύση Φωτόπουλου, ένα έργο τέχνης, έκανε αίσθηση και κόσμησε το εξώφυλλό του «Ταχυδρόμου» εκείνης της εποχής.

Ο Φωτόπουλος ξανάβγαλε γυμνόστηθες τις μαινάδες των «Βακχών» στην παράσταση του Νίκου Χαραλάμπους, παραγωγή κι αυτή του ΚΘΒΕ το 1991. Έκτοτε συνηθίσαμε στις γυμνόστηθες που εμφανίζονται σχεδόν κάθε καλοκαίρι στην Επίδαυρο.

Το 1982 η πρώτη «αποκάλυψη»


1982: «Ελένη» σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά. Η Λυδία Φωτοπούλου (Θεονόη) βγήκε στην ορχήστρα ακάλυπτη ώς τη μέση, συνοδευόμενη από γυμνόστηθες γυναίκες.

1991: Ξανά γυμνόστηθος ο Χορός στις «Βάκχες» του Νίκου Χαραλάμπους 1994: Στην «Ορέστεια» του Πέτερ Στάιν η Αικατερίνα Βασίλιεβα (Κλυταιμνήστρα) αποκαλύπτει το στήθος της.

1997: «Βάκχες» του Ματίας Λάνγκχοφ. Το πρώτο ολόγυμνο σώμα στην Επίδαυρο ανήκει στον Μηνά Χατζησάββα-Διόνυσο.

2001: Κι άλλη γυμνόστηθη Κλυταιμνήστρα, αυτή τη φορά από τη Λυδία Κονιόρδου στην «Ορέστεια» του Γιάννη Κόκκου.

2002: «Βάκχες» του Πίτερ Χολ. Ο Γκρεγκ Χικς (Διόνυσος), εμφανίζεται ημίγυμνος, συνοδευόμενος από γυμνόστηθο Χορό.

2004: Γυμνόστηθη η Πέγκυ Τρικαλιώτη στις «Τρωάδες» του Διαγόρα Χρονόπουλου. 2005: Γυμνός ο Διόνυσος (Λάζαρος Γεωργακόπουλος) στις «Βάκχες» που σκηνοθέτησε ο Σωτήρης Χατζάκης.

2007: Η γυμνή «Ηλέκτρα» (Στεφανία Γουλιώτη) του Στάιν πέφτει στο καθαρτήριο νερό.