Ζήλεψα αυτούς που έχουν να θυμούνται παριζιάνικες ημέρες από τον Μάη του ΄68. Εμείς που ήμασταν μαθητές στην Αθήνα, απλώς ζηλεύαμε τους Γάλλους. Από τον Μάη εκείνο, όσοι υπήρξαμε από την εφηβεία πολιτικά πονηρεμένοι/ες, θυμόμαστε εκείνη τη λαχτάρα και τη στέρηση. Εδώ είχαμε χούντα και απαγορευόταν να σκέφτεται κανείς τέτοια πράγματα. Αναρωτιέμαι καμιά φορά αν όλη αυτή η μπαγιάτικη επαναστατικότητα, που κάνει τα πανεπιστήμια γης Μαδιάμ τα τελευταία χρόνια χωρίς λόγο, οφείλεται στη στέρηση εκείνη ή σε μια γενικότερη περιρρέουσα παρεξήγηση. Και τότε όμως υπήρχαν παρεξηγήσεις, που δεν έχουν ίσως ομολογηθεί πλήρως.

Όχι από όλους τουλάχιστον. Ας πούμε, θυμάμαι μια πολύ ρομαντική ιδέα που κυκλοφορούσε για την πολιτιστική επανάσταση του Μάο. Κάτι το υπέροχο φανταζόμασταν ότι συνέβαινε στην Κίνα, ότι ξεριζωνόταν βίαια ο πολιτισμός που διαχώριζε τους ανθρώπους ταξικά με άδικο τρόπο και στηνόταν κάτι καινούργιο, που τους αναγεννούσε όλους καλούς και ανεκτικούς, ίσους και ευγενικούς, πολιτισμένους και εγγράμματους… κάπως έτσι. Δεν αναρωτιόμασταν με τι μέσα θα μπορούσε να συμβεί κάτι τέτοιο, και όσα χρόνια κι αν πέρασαν δεν αναζητήθηκε πολύ η αλήθεια γύρω από αυτή την ιστορία, εδώ που τα λέμε. Δεν άκουσα από τότε «κινεζόφιλους» να διηγηθούν ποτέ το σοκ που έπαθαν όταν ανακάλυψαν μεγαλώνοντας τι απάτη ήταν εκείνη η περίφημη πολιτιστική επανάσταση, τι σφαγείο δημιούργησε, πόσες καταστροφές, χωρίς να αφήσει τίποτα στον πολιτισμό, πέρα από τη διαπίστωση πόσο επιπόλαιες και καταστροφικές μπορούν να είναι οι ιδεολογίες. Για όσους την έκαναν βέβαια. Αλλά οι επέτειοι δεν προκαλούν αναλύσεις και αυτοκριτικές, μόνο νοσταλγία για τα ανέμελα νιάτα, την αβάσταχτη και ανεύθυνη ελαφρότητα του Μάη.