«…Ο ΚΑΚΤΟΣ ΠΟΥ ΘΕΩΡΕΙΤΟ
ΝΕΚΡΟΣ/ ΑΝΘΙΣΕ
ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ.//
ΠΡΑΓΜΑΤΙ, ΤΟ
ΤΡΟΜΕΡΟ ΦΥΛΛΟ ΜΕ
ΤΙΣ ΒΕΛΟΝΕΣ…/ΠΕΤΑΞΕ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ
ΜΟΝΑΔΙΚΟ/ ΤΟ ΒΑΘΥΚΟΚΚΙΝΟ
ΑΝΘΟΣ ΤΟΥ
ΠΟΥ,/ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΣΧΕΔΟΝ,/ ΘΑΡΡΕΙΣ
ΑΝΗΚΕ ΣΕ ΔΙΚΟ ΤΟΥ
ΣΥΣΤΗΜΑ…//Η ΕΝ ΛΟΓΩ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΦΩΝΙΑ/
ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΑΛΛΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ/
ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ
ΣΑΝ ΠΟΙΗΣΗ,/ ΣΑΝ
ΑΚΡΑΙΑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ
ΜΙΑΣ ΑΝΟΙΞΗΣ», ΣΗΜΕΙΩΝΕΙ
Ο ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ
Γενέτειρα: Φωκάτα (Κεφαλληνίας), 1927. Σπουδές/ Σταδιοδρομία: Μεγαλώνει στην Αθήνα και αποφοιτά από το Κολέγιο Αθηνών. Σπουδάζει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Παν/μιο Αθηνών και γερμανική λογοτεχνία στο Παν/μιο του Μονάχου. Εργάζεται στην Ελληνική Υπηρεσία του ΒΒC στο Λονδίνο (1961-1972 από το 1972-1974 ως ελεύθερος δημοσιογράφος) και αργότερα στη Μέση Εκπαίδευση. Τα χρόνια που ζει στο Λονδίνο εκδίδει (μεσούσης της δικτατορίας) το περιοδικό Doric Νews, το οποίο στήριζε οικονομικά η Ελένη Βλάχου. Στην Ελλάδα επιστρέφει λίγο πριν από τη Μεταπολίτευση. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων από την οποία αποχωρεί το 1996. Τιμάται με το Κρατικό Βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης (1995), το Βραβείο ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω» (1998) και το Κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (2005).

Το γνωρίζατε; Σε ηλικία 15 ετών αποστέλλει ποίημά του με τίτλο «Στερνή χαρά» στη Διάπλαση των Παίδων χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Ζέφυρος». Ο εκδότης του περιοδικού, Γρηγόριος Ξενόπουλος, αρχικά το απορρίπτει πιστεύοντας ότι γράφτηκε από μεγαλύτερο σε ηλικία ποιητή.

Μεταφράσεις: Ο Φωκάς εκτός από χαρισματικός ποιητής υπήρξε και δεινός μεταφραστής, αποδίδοντας με ξεχωριστή μαεστρία δύσκολα και απαιτητικά κείμενα σημαντικών συγγραφέων (Τόμας Χάρντυ, Τόμας ντε Κουίνσυ, Ρόμπερτ Φροστ, Φίλιπ Λάρκιν, Κάρολος Μπωντλαίρ, κ.ά.). Στη μετάφραση των «Δεκαπέντε ποιημάτων» του Μπωντλαίρ, για παράδειγμα, κατέθεσε μια τολμηρή πρόταση μεταφράζοντας κάθε ποίημα δύο φορές: μία για να αποδώσει πιστά το νόημα των λέξεων, μια δεύτερη για να αποδώσει τον ρυθμό τους, αναδεικνύοντας έτσι το δίλημμα που αντιμετωπίζει κάθε μεταφραστής που αναμετριέται με ομοιοκατάληκτα ποιήματα.

Παρτούζα ή Ένα κλείσιμο ματιού: Έτσι τιτλοφορείται το αφηγηματικό, σατιρικό, ερωτικό ποίημα (τετράστιχα σε δεκαπεντασύλλαβο) που εξέδωσε ο Φωκάς το 1991 (αντάξιο ως προς τη λεπτή ειρωνεία και το πνεύμα του με τις αποστροφές ενός Τσέστερτον) θέλοντας αφενός να παρωδήσει τον έρωτα και αφετέρου να προκαλέσει το ποιητικό κατεστημένο για τη σοβαροφανή σεμνοτυφία του.

Κριτική ετυμηγορία: Αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους ποιητές και δοκιμιογράφους της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, το έργο του οποίου παραμένει εν πολλοίς άγνωστο. Συγκεντρωμένο σε δεκατέσσερις συλλογές, ξεχωρίζει για τη στοχαστικότητά του, την αυστηρότητα, τη λιτότητα αλλά και τη διαύγεια του ύφους και την τόλμη και το πάθος με το οποίο υπερασπίζεται ποιητικές αντιλήψεις και ηθικές θέσεις. Ποιητής που πάντοτε αντιστάθηκε στην εύκολη ρητορεία και τη ρηχή ή κραυγαλέα συναισθηματικότητα (στην οποία κατά τη γνώμη του θήτευσαν ουκ ολίγοι αριστερόφρονες ποιητές) ο Φωκάς θέλησε να υμνήσει όχι μόνο το φαινομενικά σημαντικό, αλλά και το επουσιώδες, το ελάχιστο, το καθημερινό, υπονομεύοντας εκ των ένδον ό,τι μοιάζει κοινότοπο και περιττό. Όπως γράφει ο ίδιος: «από όσα υπήρξαν κάποτε πραγματικά/ Μονάχα η γοητεία τους μας απομένει τώρα/ Και μας ανήκει βασανιστικά- σαν κάτι στέρεο· γι΄ αυτήν μονάχα έχουμε ζήσει». Βιβλιογραφία: Οι συλλογές του Φωκά κυκλοφορούν συγκεντρωμένες στον τόμο Ποιητικές Συλλογές 1954-2000 (Εκδ. Ύψιλον, 2002).

Στίχοι: « Διότι αν πρέπει να΄χω τέτοια γλώσσα/ Με σόου, τζάκποτ , ζάπινγκ και τι-βί/ Την καταργώ καλύτερα εντελώς/ Κι ας μείνει ως ψίθυρος απλός/ Μιας πίστης υπενθύμιση ακριβή/ Καθώς κοιτώ τα σύννεφα στην Όσσα ».