«Νιώθω μία ακαταμάχητη παρόρμηση να παίξω, να ρισκάρω, να νιώσω την ένταση να κυλά στις φλέβες μου, να χτυπά πιο γρήγορα από το τικ-τακ του ρολογιού η καρδιά μου, και να μην σπάει η καρδιά μου – να είναι στο όριο. Είμαι ερωτευμένος με αυτό το όριο. Αν μου πάρεις αυτό το ρίσκο, αυτό το όριο, αυτή την ένταση, αυτή την αγωνία, μου τα πήρες όλα. Με άφησες μόνο και φτωχό. Δίχως ένταση, δίχως ζωή, δίχως ουσία. Η ουσία μου είναι το παιχνίδι, αν το αφήσω χάθηκα. Αν το αφήσω θα χαθώ στα σκοτάδια της ύπαρξής μου. Δεν υπάρχει φως εκεί. Καλύτερα, χίλιες φορές καλύτερα το ρίσκο του τζόγου. Εκεί είθομαι ότι είμαι ζωντανός, ότι υπάρχω.
»Στην πραγματικότητα αυτός είναι ο τρόπος μου να υπάρχω:
* Ο τζόγος είναι το “ναρκωτικό” μου
* Σκέφτομαι διαρκώς τρόπους να βρω λεφτά για να παίξω τζόγο
* Χρειάζομαι όλο και περισσότερα χρήματα για να νιώσω ευφορία μέσα από τον τζόγο
* Μάταια προσπαθώ να ελέγξω ή να σταματήσω τον εθισμό μου στον τζόγο
* Όσες φορές αποπειράθηκα να το σταματήσω ήμουν πολύ νευρικός και ανήσυχος
* Ο τζόγος για μένα σημαίνει και διέξοδος από τα προβλήματα της ζωής, από τη στεναχώρια, την ανημποριά, το άγχος, την ενοχή.
* Η αιτία και η λύση στα προβλήματά μου είναι το χρήμα.
* Κρύβω από την οικογένεια και τους φίλους μου τον εθισμό μου στον τζόγο
* Νιώθω βραχυπρόθεσμη αυτοπεποίθηση αλλά μακροπρόθεσμο ψυχικό κενό και ενοχές
* Αν μου πάρεις τον τζόγο, νιώθω σαν να μου κόβεις το κορμί μου».
Η καταφατική απάντηση στις παραπάνω προτάσεις φανερώνει μια Διαταραχή του Ελέγχου των Παρορμήσεων γνωστή και ως Παθολογικό Εθισμό στον Τζόγο. Το 1% έως 3 % του γενικού πληθυσμού σήμερα πάσχουν από εθισμό στον τζόγο, εκ των οποίων το 1/3 είναι γυναίκες.
Το «τζογάρω άρα υπάρχω» μοιάζει να αποκτά μια ιδιαίτερη για ορισμένους σημασία. Μια αυτόματη και σχεδόν ψυχαναγκαστική συνειρμική σύνδεση εγκαθίσταται ανάμεσα στο κυνήγι μίας αίσθησης ευφορίας και στον τζόγο.
Το άτομο που είναι εθισμένο στον τζόγο συχνά δανείζεται από φίλους και γνωστούς, μπορεί ακόμη και να κλέψει ή να οδηγηθεί σε παράνομες πράξεις προκειμένου να χρηματοδοτήσει τον τζόγο του. Οι δύσκολες οικονομικές περίοδοι είναι συχνές – το ίδιο και η απελπισία του για την επόμενη ημέρα, αλλά και ο φόβος του απέναντι στην ιδέα και μόνο ότι πρέπει τερματίσει τον εθισμό του προκειμένου να επιλύσει τις οικονομικές του δυσκολίες και όχι το αντίθετο.
Στο κυνήγι της ευφορίας που εισπράττει μέσα από τον τζόγο, στην αίσθηση ρίσκου, στην πιθανότητα να βγάλει χρήματα και να σταθεί τυχερός, στο «κάτι παραπάνω» στηρίζεται η ίδια η ύπαρξη του εθισμένου στον τζόγο ατόμου. Αυτή η ευφορία μέσα από το ρίσκο μεταμορφώνεται σε λόγο ύπαρξης.
Η ειρωνεία βέβαια καραδοκεί. Όσο πιο πολύ τζογάρεις τόσο αντιλαμβάνεσαι ότι τίποτα δεν είναι αρκετό. Το ‘’neverenough’’ μοιάζει να στοιχειώνει τον ψυχισμό και εν τέλει να παγιδεύει το εθισμένο άτομο στα βασανιστικά δεσμά ενός επαναλαμβανόμενου φαύλου κύκλου. Όσο πιο πολύ παίζεις τόσο αντιλαμβάνεσαι ότι πρέπει και άλλο να παίξεις, κι άλλο να ρισκάρεις. Γιατί το άδειο «μέσα» δεν γεμίζει με τίποτα «φτιαχτό».
Οι συνέπειες του παθολογικού τζόγου είναι πολλές. Όπως ο τοξικομανής, έτσι και ο τζογαδόρος ζει με τις παρενέργειες ενός εθισμού, βυθίζεται στα πλοκάμια μίας περιθωριοποιημένης ζωής. Μίας ζωής που στοιχειώνεται από τον εθισμό του. Δυσφορία, σύγχυση, ντροπή, κατάχρηση αλκοόλ, ατέλειωτοι δανεισμοί χρημάτων τον εγκλωβίζουν σε ένα αδιέξοδο που και πάλι μόνο μέσα από τον τζόγο θα επιδιώξει να αμβλύνει.
Θλίβεται και δυστυχεί, εγκαταλείπεται από τους συντρόφους και από την εργασία του. Η υπέρταση, το έλκος, οι ημικρανίες τον απειλούν. Το 20% των ατόμων που έχουν εθισμό στον τζόγο αναφέρεται ότι έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν.
Και η λύση; Όταν η εξάρτηση, η δυσφορία και το ανικανοποίητο ξεπεράσουν το ανεκτό όριο, η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση είναι αναγκαία. Η προσπάθεια επαφής του ατόμου με τα αίτια τηςσυμπεριφοράς του, μπορεί να λειτουργήσει αποφασιστικά, ιδίως στις σοβαρές περιπτώσεις όπου ο εθισμός του και οι παρενέργειές του παρεμβαίνουν με την συνολική λειτουργικότητα του ατόμου.
Πρόσφατη κλινική μελέτη στον Καναδά σε δείγμα ασθενών εθισμένους στον τζόγο, φανερώνει ότι ο συνδυασμός μιας ομάδας αντικαταθλιπτικών φαρμάκων γνωστών ως ειδικών αναστολέων επαναπρόσληψης της σεροτονίνης σε συνδυασμό με έναν κύκλο συνεδριών γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα στην καταπολέμηση του εθισμού από τον τζόγο.
Άλλοι πάλι ερευνητές είναι πολλοί πιο απαισιόδοξοι θεωρώντας ότι ένας καλά εγκατεστημένος τζογαδόρικος τρόπος ζωής είναι εξαιρετικά δύσκολο να θεραπευτεί.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (ΡhD) email: myrsi@hol.gr
