«Με πιάνει κάθε φορά που φτάνω σε ραντεβού με γιατρό. Ξαφνικά η καρδιά μου χτυπά όλο και πιο γρήγορα, με δυσκολία αναπνέω, ζαλίζομαι, κρύος ιδρώτας με λούζει, η καρδιά μου χτυπάει δυνατά, νιώθω ότι λιποθυμώ».
Πρόκειται για χαρακτηριστική μαρτυρία ανθρώπου που πάσχει από το «Σύνδρομο της Άσπρης Μπλούζας», που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα υπερβολικών και παράλογων φόβων για τους γιατρούς, τις ενέσεις, το αίμα, τον οδοντίατρο, τις ιατρικές εξετάσεις και τις χειρουργικές επεμβάσεις.
Οι παρακάτω χαρακτηριστικές εκδηλώσεις του συνδρόμου μπορούν να εμφανιστούν και μόνο με τη σκέψη για ένα επικείμενο ιατρικό ραντεβού, κατά την αναμονή στο ιατρείο ή κατά την επαφή του με τον γιατρό: αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, δύσπνοια, εφίδρωση, τρέμουλο, τάση λιποθυμίας, ζαλάδα, ναυτία και σε ορισμένα άτομα, βραχείας διάρκειας οξείς κρίσεις πανικού.
Υπολογίζεται ότι το 10% του πληθυσμού εμφανίζει το παραπάνω σύνδρομο. Ο κύκλος της αποφυγής εγκλωβίζει το άτομο μέσα στον νοσηρό του φόβο: Επειδή φοβάται, αποφεύγει να επισκεφτεί τον γιατρό, με αποτέλεσμα ο φόβος αυτός να εδραιώνεται και να μεγεθύνεται μέσα στον χρόνο. Όταν τελικά παρουσιάζεται η ανάγκη να τον εξετάσει ο γιατρός, το ψυχικό κόστος για το άτομο είναι πολύ μεγάλο.
Πολύ μεγαλύτερο υπολογίζεται ότι είναι το ποσοστό των ανθρώπων που δεν κατατάσσονται ως φοβικοί, ωστόσο υπομένουν τις ιατρικές επισκέψεις, εξετάσεις και επεμβάσεις με εξαιρετικά μεγάλο άγχος και δυσφορία. Συνήθεις παράγοντες που σχετίζονται με το σύνδρομο της άσπρης μπλούζας είναι:
* Μια τραυματική εμπειρία στο παρελθόν κατά την επαφή του ατόμου με έναν γιατρό (π.χ. μνήμη που σχετίζεται με πόνο).
* Αγχώδης προσωπικότητα.
* Οικογενειακό ιστορικό, όπου οι γονείς εμφάνιζαν παρόμοιες φοβίες, με αποτέλεσμα αυτές να υιοθετήθηκαν από το παιδί μέσα από διαδικασίες μίμησης/μάθησης.
* Αντίληψη χαμηλής ανοχής στον πόνο. ? Βαθύτεροι φόβοι απώλειας ελέγχου.
* Η επιλεκτική προσοχή του ατόμου σε οτιδήποτε σχετίζεται με γιατρούς, το προσδοκητικό του άγχος για μία επερχόμενη ιατρική επίσκεψη και η αποφευκτική του συμπεριφορά διαιωνίζουν τη φοβία.
Τι να κάνετε
Μπορείτε αρχικά να αντιμετωπίσετε τους φόβους σας με το να:
* Εκπαιδευτείτε στις τεχνικές μυοχαλάρωσης και σωστής αναπνοής.
* Εντοπίσετε τις απειλητικές σας σκέψεις γύρω από τους γιατρούς και προσπαθήστε να βάλετε ως κύριο γνώμονα τη λογική.
* Βάλετε τέλος στις αποφυγές.
* Αν τα συμπτώματα επιμένουν μέσα στον χρόνο, τότε προτείνεται η πλέον αποτελεσματική μέθοδος της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας, η οποία είναι βραχείας διάρκειας και στοχεύει στην αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών που διατηρούν τη φοβία. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η χρήση αγχολυτικών, πάντα όμως υπό την παρακολούθηση ψυχιάτρου.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (ΡhD) email myrsi@hol.gr