Τις «προειδοποιήσεις» του Δημήτρη Πατμανίδη, του 19χρονου δράστη του μακελειού στη σχολή του ΟΑΕΔ στον Ρέντη και αυτόχειρα, είχαν αγνοήσει συστηματικά η οικογένεια και το σχολικό του περιβάλλον.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο πρώτο βίαιο ξέσπασμά του, εναντίον συμμαθητή του σε λύκειο του Πειραιά, το σχολείο αντέδρασε αποβάλλοντας τον Πατμανίδη, χωρίς να γίνει προσπάθεια να βοηθηθεί ο νεαρός που ήδη περιγραφόταν ως ένα παιδί «περιθωριοποιημένο και απρόσιτο».
Μετά την τραγική εξέλιξη, οι ειδικοί χαρακτηρίζουν τον 19χρονο δράστη και αυτόχειρα ως «κλασική περίπτωση», συγκρίνοντάς τον με τους δράστες ανάλογων επιθέσεων στο εξωτερικό. «Το γεγονός στη σχολή του ΟΑΕΔ στον Ρέντη τρομάζει, αλλά η βία στα σχολεία δεν είναι κάτι καινούργιο», είπε στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γιάννης Πανούσης. Με τα στοιχεία, μάλιστα, που έχουν γίνει γνωστά για τον Δημήτρη Πατμανίδη, οι ειδικοί «αναγνωρίζουν» συγκεκριμένα χαρακτηριστικά τα οποία συγκέντρωνε και εξηγούν το πώς έφτασε να κάνει ό,τι έκανε.
«Οι έρευνες- κυρίως στο εξωτερικό- δίνουν έμφαση σε ορισμένους παράγοντες υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση παρόμοιων συμπεριφορών, τόσο για θυματοποίηση όσο και για παραβατική, βίαιη συμπεριφορά», επισημαίνει η κ. Βάσω Αρτινοπούλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Τα χαρακτηριστικά
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των συγκεκριμένων ερευνών, σημειώνει η κ. Αρτινοπούλου, στους παράγοντες υψηλού κινδύνου περιλαμβάνονται πρώτα απ΄ όλα τα ατομικά χαρακτηριστικά των μαθητών. «Μαθητές, των οποίων το κοινωνικό υπόβαθρο διαφέρει ή αποκλίνει από το αντίστοιχο των άλλων μαθητών της τάξης, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να λειτουργήσουν τόσο ως δράστες όσο και ως θύματα σχολικής βίας και εκφοβισμού».
Ο Δημήτρης Πατμανίδης προερχόταν από διαφορετικό κοινωνικό περιβάλλον σε σχέση με την πλειονότητα, τουλάχιστον, των συμμαθητών του: ήταν ένα παιδί που γεννήθηκε σε συνθήκες πολέμου, ακολούθησε ο ξεριζωμός της οικογένειάς του από το Σοχούμι και από εκεί και πέρα η προσπάθειά της να ενταχθεί στην ελληνική πραγματικότητα. Όπως φαίνεται, ο αδελφός του, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης, εντάχθηκε ευκολότερα, αλλά τα πράγματα δεν ήταν ανάλογα για τον μικρότερο γιο της οικογένειας των ομογενών, που περιγράφεται από τους γνωστούς της ως «πιο ευαίσθητο και μοναχικό παιδί».
Η οικογένεια
Το κοινωνικό υπόβαθρο της οικογένειας του δράστη- θύματος παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο για την εκδήλωση βίαιων ή παραβατικών συμπεριφορών. Όπως έγινε γνωστό, η οικογένεια Πατμανίδη, που ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα ενός συγκροτήματος πολυκατοικιών στον Ρέντη, αντιμετώπισε οικονομικά προβλήματα. Ο πατέρας, παρά την πανεπιστημιακή του μόρφωση, δεν κατάφερε να βρει ανάλογη δουλειά και εργάζεται ως οδηγός φορτηγού διεθνών μεταφορών, πράγμα που τον υποχρεώνει να λείπει αρκετά συχνά από το σπίτι. Η μητέρα, παρά τα αρκετά χρόνια που η οικογένεια βρίσκεται στην Ελλάδα, δεν έχει καταφέρει να μάθει καλά τα ελληνικά και είναι άνεργη. Σύμφωνα με τους γείτονες πάντως, η οικογένεια δεν είχε προκαλέσει ποτέ την παραμικρή φασαρία στη γειτονιά και φαινόταν «δεμένη». Την «περίεργη» συμπεριφορά του νεαρότερου μέλους της πάντως, την επισημαίνουν μετά την τραγωδία οι γείτονες.
ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΑΙΟ
ξέσπασμά του εναντίον συμμαθητή του στο Λύκειο, αποβλήθηκε χωρίς καμία προσπάθεια να βοηθηθεί
«Παράγοντας υψηλού κινδύνου η θέση του στο σχολείο»
Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΤΜΑΝΙΔΗΣ,όπως διαπιστώνεται από τις περιγραφές των συμμαθητών του, «δεν μιλούσε σε κανέναν, ήταν μοναχικός και απόμακρος- σχεδόν σα να μην υπήρχε». «Η θέση του μαθητή μέσα στην ομάδα των συνομηλίκων αποτελεί επίσης παράγοντα υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση βίαιης ή παραβατικής συμπεριφοράς», σημειώνει η κ. Βάσω Αρτινοπούλου. Προσθέτει ότι ένας επιπλέον τέτοιος παράγοντας είναι το ίδιο το σχολείο και ειδικότερα οι σχολικές διεργασίες και οι δυνατότητες συμμετοχής του μαθητή στην εκπαιδευτική διαδικασία. «Από τις έρευνες επισημαίνεται ότι οργανωτικοί ή περιβαλλοντικοί παράγοντες στον χώρο του σχολείου, όπως χαμηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ δασκάλων και μαθητών μέσα στην τάξη και μεταξύ των ίδιων των δασκάλων, χαμηλό επίπεδο απόδοσης των μαθητών, αδιαφορία και μη τήρηση των κανόνων της τάξης, αποτελούν μερικούς από τους παράγοντες υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς από την πλευρά των μαθητών», προσθέτει η καθηγήτρια Εγκληματολογίας. Πάντως, και η εθνικότητα παίζει σημαντικό ρόλο, όπως έχουν αποδείξει οι έρευνες σε περιστατικά σχολικής βίας.
Ψάχνουν για «βοηθό» στο Ίντερνετ
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Λία Νεσφυγέ
«ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ»από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή- όπου περνούσε τις περισσότερες ώρες του- αναζητά η αστυνομία στα ερωτηματικά που παραμένουν γύρω από την πρωτοφανή επίθεση στη σχολή του ΟΑΕΔ. Από την εξέταση του υπολογιστή οι αξιωματικοί της Ασφάλειας προσδοκούν να διαπιστώσουν με ποιους ερχόταν σε επαφή στο Διαδίκτυο ο 19χρονος Δημήτρης Πατμανίδης και κατά πόσο τον «βοήθησαν» να κάνει ό,τι έκανε, είτε παρακινώντας τον είτε απλώς ενθαρρύνοντάς τον και ίσως βρουν στοιχεία για την προέλευση των δύο όπλων του.
Μάλιστα ένα από τα ζητήματα που εξετάζονται είναι αν είχε βοήθεια στη σύνταξη του σημειώματος με το οποίο προανήγγειλε το μακελειό, αφού σύμφωνα με μαρτυρίες το επίπεδο των ελληνικών του δεν ήταν τέτοιο που να του επιτρέπει να συντάξει αυτό το κείμενο. Η επικρατέστερη άποψη είναι ότι έκανε συρραφή ανάλογων κειμένων που υπάρχουν στο Διαδίκτυο στα αγγλικά.
Ένα μεγάλο ζήτημα για την Αστυνομία είναι η προέλευση των δύο όπλων του, που όπως προέκυψε ήταν πιστόλια κρότου- λάμψης, μετασκευασμένα όμως σε πυροβόλα όπλα. Το θέμα είναι αν τα προμηθεύθηκε όπως βρέθηκαν, αν τα μετασκεύασε ο ίδιος ή αν τον βοήθησε κάποιος στη μετασκευή.
Αδύνατη η μετατροπή
Όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Φάνης Ρωμαίος, υπεύθυνος εταιρείας εμπορίας όπλων, «είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο για έναν δεκαεννιάχρονο να καταφέρει μόνος του να κάνει μια τέτοια μετατροπή. Υποθέτω, με κάθε επιφύλαξη, ότι τα προμηθεύτηκε μετασκευασμένα από τη μαύρη αγορά. Τέτοια όπλα και φθηνότερα είναι και πιο εύκολα μπορεί κάποιος να τα προμηθευτεί. Κάποιος με γνώσεις γύρω από τα όπλα, ακόμη κι αν δεν είναι οπλουργός, μπορεί να κάνει μια τέτοια μετατροπή.
Η διαδικασία δεν είναι πολύπλοκη αλλά δεν είναι και εύκολη, αφού απαιτούνται γνώσεις, που δεν πιστεύω ότι είχε ένα παιδί 19 χρονών».
Το σπίτι της οικογένειας Πατμανίδη ήταν ερμητικά κλειστό το Σαββατοκύριακο. Ακόμη και οι γείτονες, μετά το πρώτο σοκ, προτίμησαν να περιορίσουν τις δηλώσεις τους και έμειναν στις περιγραφές του Δημήτρη Πατμανίδη ως ενός παιδιού που περπατούσε πάντα με τα μάτια χαμηλωμένα, ντυμένο στα μαύρα, απόμακρο και μοναχικό.