Πολλοί παράγοντες έχουν συντελέσει στην πρόσφατη «αναζωπύρωση» της φυματίωσης. Οι σπουδαιότεροι από αυτούς είναι το ΑΙDS, η μετανάστευση, κοινωνικο-οικονομικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες.
Η φυματίωση προσβάλλει όλα τα όργανα του ανθρωπίνου σώματος και είναι υπεύθυνη για το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων ετησίως μεταξύ των μεταδοτικών νοσημάτων. Οι θάνατοι κυμαίνονται στα 3-4 εκατ. τον χρόνο, μεταξύ των οποίων 500.000 είναι παιδιά.
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η εξασθένηση του οργανισμού από ανοσοτροποποιη- τικά φάρμακα, κορτιζόνη και χημειοθεραπείες αλλά και ορισμένα νοσήματα με τον ίδιο ρόλο όπως κακοήθειες, σακχαρώδης διαβήτης, ουραιμία, πυριτίαση και η νόσος του ΑΙDS. Σημαντικοί είναι και κάποιοι γενετικοί παράγοντες, όπως υποθρεψία και γαστρεκτομή.
Η φυματίωση οφείλεται σε ένα μικρόβιο που ονομάζεται μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης ή βάκιλος του Κoch. Το χαρακτηριστικό αυτού του μικροοργανισμού είναι ότι πολλαπλασιάζεται πολύ αργά γι΄ αυτό η νόσος εκδηλώνεται πολύ αργότερα. Η μόλυνση γίνεται κατά 98% από τους πνεύμονες με την αναπνοή σταγονιδίων που αποβάλλει ο ενήλικος ασθενής με τον βήχα, το φτέρνισμα, την ομιλία ή το τραγούδι.
Η φυματινοαντίδραση (μαντού) αποτελεί αυτή τη στιγμή την απλούστερη, ασφαλή και διαδεδομένη μέθοδο για την ανεύρεση ατόμων μολυνθέντων από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Το θετικό αποτέλεσμα δεν σημαίνει απαραίτητα ενεργό νόσο. Χρειάζεται επιπλέον τουλάχιστον ακτινογραφία θώρακα και εξέταση πτυέλων για την τεκμηρίωση ή τον αποκλεισμό της ενεργού νόσου.
Τόσο η προφυλακτική αγωγή του ατόμου που έχει μολυνθεί όσο και η θεραπεία του ασθενούς με ενεργό νόσο, γίνεται με φάρμακα.
Η προφυλακτική θεραπεία χορηγείται έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα ανάπτυξης ενεργού νόσου από τη στιγμή της θετικοποίησης διά της δερματικής δοκιμασίας Μantoux. Στη θεραπεία της ενεργού φυματίωσης διαλέγουμε συνδυασμούς φαρμάκων που είναι ασφαλείς για την υγεία του ενήλικα και του παιδιού και προσπαθούμε να περιορίσουμε τη διάρκεια της θεραπείας στο απαραίτητο χρονικό διάστημα.
Η Ειρήνη Γερογιάννη είναι πνευμονολόγος, επιμελήτρια στην Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας