Η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή είναι μια πολύπλοκη και μυστηριώδη ψυχική διαταραχή, της οποίας τα συμπτώματα μοιάζουν να ισορροπούν ανάμεσα στη σχιζοφρένεια και τις συναισθηματικές διαταραχές (διαταραχές της διάθεσης).
Συγκεκριμένα, ο ασθενής παρουσιάζει μία συνεχή περίοδο νόσου, κατά τη διάρκεια της οποίας υπάρχει σε κάποια δεδομένη χρονική περίοδο ένα επεισόδιο συναισθηματικής διαταραχής, όπως είναι:
– Η κατάθλιψη (π.χ. καταθλιπτική διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος, ενοχή, απαισιοδοξία).
– Η μανία (υπερβολική ενεργητικότητα και συναίσθημα, διογκωμένη αυτοεκτίμηση, υπερκινητικότητα).
– Η διπολική διαταραχή (εναλλαγές μανίας και κατάθλιψης).
Το επεισόδιο συναισθηματικής διαταραχής εμφανίζεται ταυτόχρονα με συμπτώματα ψύχωσης που περιλαμβάνουν:
– Παραληρητικές ιδέες: το άτομο έχει ψευδείς πίστεις που δεν υπόκεινται στη λογική, (π.χ. ότι υπάρχουν συνωμοσίες εναντίον του, ότι η τηλεόραση του στέλνει ειδικά μηνύματα).
– Ψευδαισθήσεις: (π.χ., ακούει φωνές που του λένε τι να κάνει, βλέπει ανθρώπους, νιώθει αόρατες δυνάμεις να τον αγγίζουν).
– Αποδιοργανωμένη σκέψη και λόγο.
– Αποδιοργανωμένη συμπεριφορά (π.χ. παράξενες συναισθηματικές/ συμπεριφορικές αντιδράσεις σε σχέση με το εκάστοτε πλαίσιο).
– Συναισθηματική επιπέδωση, ελλειμματικό περιεχόμενο λόγου, έλλειψη βούλησης.
Ο ασθενής θα πρέπει επίσης κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της περιόδου της ασθένειας να έχει εμφανίσει παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις για τουλάχιστον δύο εβδομάδες, δίχως να συνυπάρχουν συμπτώματα κατάθλιψης, μανίας ή και των δύο.
Οι γνωστικές δυσλειτουργίες είναι συχνές, όπως π.χ. οι δυσκολίες στη συγκέντρωση, την προσοχή και την ανάκληση πληροφοριών. Η μείωση στην εργασιακή και τη διαπροσωπική λειτουργικότητα του ασθενούς, όπως και η κοινωνική του απομόνωση, είναι αναπόφευκτες συνέπειες της νόσου.
Οι γυναίκες μοιάζουν πιο ευάλωτες στην εκδήλωσή της, πιθανώς λόγω της μεγαλύτερης προδιάθεσής τους στην κατάθλιψη.
Παράγοντες που θεωρείται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο ένα άτομο να νοσήσει, είναι η πρώτου βαθμού συγγένεια με άτομα με σχιζοφρένεια ή με συναισθηματική διαταραχή ή με σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, καθώς και το αν το άτομο έχει αυξημένο ρίσκο να νοσήσει από σχιζοφρένεια.
Η αποτελεσματικότερη θεραπεία της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής περιλαμβάνει τον συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Οι ομάδες φαρμάκων που χορηγούνται είναι τα νευροληπτικά νέας γενιάς (π.χ. ρισπεριδόνη, ολαναζαπίνη) για τα ψυχωσικά συμπτώματα, τα εξισορροπητικά της διάθεσης (π.χ. λίθιο) για τα μανιακά συμπτώματα και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα (π.χ. SSRΙ, όπως παροξετίνη) για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία και η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες μπορεί να έχουν σημαντικά θετική επίδραση στη μείωση μελλοντικών υποτροπών και στη διατήρηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου λειτουργικότητας και ποιότητας ζωής του ατόμου.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (Ρh.D) email: myrsi@hol.gr
