Η εγκυμοσύνη εγείρει ποικίλες αλλαγές και ανατροπές στον ψυχισμό της γυναίκας. Οι ψυχικές και σωματικές αλλαγές δεν είναι πάντα αυτονόητη διαδικασία για την ίδια.
Άγχος αν θα τα καταφέρει στον μητρικό ρόλο, φόβος απέναντι σε μια κατακλυσμική αίσθηση ευθύνης, δυσκολίες μετάβασης στις νέες συνθήκες, αίσθηση συμβολικής απώλειας της νεότητας και της ανεξαρτησίας, είναι μερικές αλλαγές στον ψυχισμό της νέας μητέρας.
Σύμφωνα με πρόσφατα ερευνητικά πορίσματα, μία στις δέκα γυναίκες εμφανίζει μείζονα κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η οποία έχει μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση από τα παροδικά και ελεγχόμενα συναισθήματα θλίψης και άγχους που θεωρούνται φυσιολογικά.
Τα συμπτώματα
* Θλίψη, εκνευρισμός, άγχος, αίσθημα ενοχής.
* Κυκλοθυμία, ευσυγκινησία, τάση για κλάμα.
* Δυσκολία στην άντληση χαράς, αίσθημα συναισθηματικής ισοπέδωσης, κενού.
* Αρνητικές σκέψεις ότι δεν θα είναι καλή και επαρκής μητέρα.
* Ιδεοληπτικοί φόβοι που σχετίζονται με την υγεία, τη δική της ή του εμβρύου.
* Διαταραχές στον ύπνο, αίσθημα κόπωσης και λήθαργου.
* Τάσεις απομόνωσης από τον σύντροφο και τον ευρύτερο περίγυρο.
Τα αίτια
* Οι επιδράσεις των ορμονικών αλλαγών.
* Προδιάθεση της γυναίκας στην κατάθλιψη, λόγω κληρονομικότητας ή ψυχοτραυματικών βιωμάτων ζωής (π.χ. σημαντικές απώλειες).
* Έλλειψη υποστηρικτικού πλαισίου και κυρίως στήριξης από τον σύντροφο.
* Ψυχολογικές δυσκολίες και αντιστάσεις της γυναίκας στη διαχείριση αλλαγών.
* Υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό της, σε συνδυασμό με χρόνιο αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης.
* Η προσδοκία της κοινωνίας από τη γυναίκα να ανταποκριθεί «ενστικτωδώς» στον ρόλο της μητέρας, ακόμη και αν δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στο μεγάλωμα μικρών παιδιών.
Προτεινόμενες θεραπείες
Η κατάθλιψη στην εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο να εμφανιστεί κατάθλιψη μετά τη γέννα (επιλόχειος κατάθλιψη), ενώ αν μείνει αθεράπευτη μπορεί να οδηγήσει σε ελλειμματική διατροφή, δυσκολία εφαρμογής των γυναικολογικών οδηγιών, κατάχρηση καπνίσματος, οινοπνευματωδών και ουσιών και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτοκτονικότητα.
Η κατάθλιψη της εγκυμοσύνης είναι θεραπεύσιμη και ανταποκρίνεται θετικά στην ψυχοθεραπεία, όπου η έγκυος γυναίκα θα επεξεργαστεί και θα εκφράσει τα συναισθήματά της. Η ψυχοφαρμακευτική αγωγή και οι επιδράσεις της πρέπει σε κάθε περίπτωση να λαμβάνονται υπόψη, ενώ τα οφέλη και το κόστος πρέπει να συζητηθούν με τον θεράποντα ψυχίατρο.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (Ρh.D) email: myrsi@hol.gr