Αναζήτηση
Οι θαλάσσιοι τραυματισμοί είναι πολύ συνηθισμένοι. Το 10% των ενηλίκων τραυματίζεται λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά όταν ασχολείται με τα θαλάσσια σπορ, ενώ δεκάδες παιδιάκτυπάνε παίζονταςμέσα ή γύρω απ’ το νερό. Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί τρόποι για να απολαμβάνουμε τη θάλασσα δίχως απρόοπτα.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ) της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πολλά παιδιά τραυματίζονται στις θάλασσες στις οποίες συμβαίνει και το 67% των πνιγμών και παρ’ ολίγον πνιγμών.
Στην πραγματικότητα, 20 παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών και 15 έφηβοι ηλικίας 15 έως 19 ετών πνίγονται ετησίως στην χώρα μας. Για κάθε παιδί που πνίγεται, εξάλλου, άλλα επτά παιδιά εξετάζονται στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των νοσοκομείων εξαιτίας παρ’ ολίγον πνιγμού, ενώ ακόμα έξι εισάγονται για νοσηλεία.
Επιπλέον,για κάθε 10 παιδιά που πνίγονται, 140 άλλα διακομίζονται στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων υποφέροντας από διάφορους άλλους τραυματισμούς και 36 χρειάζονται νοσηλεία – και πολλά από αυτά, αναπτύσσουν μόνιμες αναπηρίες.
Όσον αφορά τους ενήλικες, ένας στους δέκα υφίσταται κάποιου είδους μικροτραυματισμό κατά την ενασχόλησή του με τα θαλάσσια αθλήματα, ενώ ένας στους 100 τραυματίζεται πιο σοβαρά, κατά τον κ. Γεώργιο Σάπκα, αναπληρωτή καθηγητή Ορθοπεδικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπεδικής και Τραυματιολογίας.
Οι πιο συχνοί μικροτραυματισμοί είναι κακώσεις στους μύες, τους τένοντες και τους συνδέσμους των χεριών, των ώμων, των ποδιών και της μέσης, ενώ από τους πιο σοβαρούς τραυματισμούς οι συχνότεροι είναι τα κατάγματα.
Οι κύριες αιτίες των τραυματισμών των ενηλίκων είναι, κατά τον κ. Σάπκα, η ελλιπής γνώση και η υπερβολική αυτοπεποίθηση. «Οι ερασιτέχνες συνήθως τραυματίζονται διότι δεν ξέρουν την σωστή τεχνική του αθλήματος που έχουν επιλέξει, ενώ οι έμπειροι έχουν τόση αυτοπεποίθηση που γίνονται απρόσεκτοι», εξηγεί.
«Έτσι, ένας έμπειρος αθλητής ξέρει πως να αποφεύγει την υπερκαταπόνηση του μυοσκελετικού συστήματος που μπορεί να οδηγήσει σε βλάβες των μυών, των τενόντων, των συνδέσμων και των οστών, αλλά μπορεί να υπερεκτιμήσει τις ικανότητές του και να μείνει πάρα πολλή ώρα κάτω από τον ήλιο και μέσα στο νερό, με συνέπεια να αναπτύξει ηλεκτρολυτικές διαταραχές, οι οποίες ευθύνονται, μεταξύ άλλων, για τις κράμπες».
Ένας αρχάριος, από την άλλη πλευρά, μπορεί να τραυματισθεί με μια απότομη κίνηση ή να παρουσιάσει κάποιο από τα επονομαζόμενα σύνδρομα υπέρχρησης επειδή το παρακάνει παρ’ ότι δεν έχει την ανάλογη φυσική κατάσταση.
Γενικά, οι περισσότεροι τραυματισμοί στα θαλάσσια αθλήματα καταγράφονται σε αγόρια εφηβικής ηλικίας και νεαρούς ενήλικες (ηλικίες 16 έως 30 ετών), που επιδεικνύουν παράτολμη συμπεριφορά και συνηθίζουν να υπερεκτιμούν τις δυνατότητές τους.
Στα παιδιά, οι κύριες αιτίες των ατυχημάτων είναι η ελλιπής ενημέρωση, η ανεπαρκής επίβλεψη από ενήλικες και η απροσεξία που εκ φύσεως επιδεικνύουν.
Σύμφωνα με μελέτη του ΚΕΠΑ μεταξύ 300 Ελληνόπουλων από νηπιαγωγεία, δημοτικά και γυμνάσια όλης της χώρας, ένα στα δύο παιδιά του δημοτικού κολυμπούν μόνα ή με φίλους δίχως επαρκή επίβλεψη από ενήλικες, ενώ ένα στα πέντε (ανεξαρτήτως ηλικίας) θα προσπαθήσει στη διάρκεια του παιχνιδιού να πιάσει την μπάλα που έχει παρασύρει ο αέρας στα βαθιά.
Επιπλέον, το 40% θα αψηφήσουν τον κίνδυνο και θα μπουν στην θάλασσα ακόμα και αν έχουν φάει ή είναι κουρασμένα, εφ’ όσον τα προσκαλέσουν οι φίλοι τους, ενώ ένα στα πέντε πιστεύει πως μπορεί να φάει ένα σάντουιτς πριν από το μπάνιο.
Επειδή, λοιπόν, καλή είναι η θάλασσα, αλλά η ασφάλεια έχει μεγάλη σημασία, να ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και οι τρόποι προφυλάξεως από αυτούς.
Οι κίνδυνοι
Στη συνέχεια παρατίθενται οι πιθανοί τραυματισμοί ανά θαλάσσιο άθλημα, κατά τον καθηγητή κ. Γεώργιο Σάπκα, και συμβουλές για να πάνε όλα καλά.
Ιστιοσανίδα
Πιθανοί κίνδυνοι: Κακώσεις στα γόνατα, στους ώμους και στον αυχένα, διαστρέμματα ποδοκνημικής αρθρώσεως (αστραγάλου), κράμπες στην γαστροκνημία (γάμπα), καταπόνηση των μυών και των συνδέσμων στη μέση, «τράβηγμα» ραχιαίων μυών, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από πτώση ιστίου.
Μέτρα προφύλαξης: Να κάνετε μαθήματα με ειδικευμένο δάσκαλο. Να φοράτε πάντοτε ειδικό σωσίβιο. Να κάνετε ιστιοσανίδα με παρέα. Να μην κάνετε ιστιοσανίδα, εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα μέσης. Αν μπορείτε, επενδύστε σε μία ιστιοσανίδα με υποδοχές για τα πόδια, διότι παρέχει καλλίτερη σταθερότητα. Να κάνετε ιστιοσανίδα μόνον στις παραλίες, όπου επιτρέπεται.
Ιστιοπλοΐα
Πιθανοί κίνδυνοι: Θλάσεις μυών και τενόντων στα χέρια και τους ώμους, κτυπήματα στο κεφάλι
Μέτρα προφύλαξης: Να φοράτε πάντοτε ειδικό σωσίβιο. Να κάνετε μαθήματα ιστιοπλοΐας, ειδάλλως να κάθεστε μακριά από την μαΐστρα (το κεντρικό πανί του σκάφους). Να αποφεύγετε το αλκοόλ. Να μην σαλπάρετε αν δεν καταρτίσετε πρόγραμμα και δεν το κοινοποιήσετε σε κάποιο υπεύθυνο άτομο που μένει στην στεριά. Να αποφεύγετε την πολύωρη έκθεση στον ήλιο. Ελέγξτε την κατάσταση του σκάφους, πριν ξεκινήσετε. Ενημερωθείτε για τον καιρό, πριν ξεκινήσετε.
Θαλάσσιο σκι
Πιθανοί κίνδυνοι: Κακώσεις της μέσης, των αγκώνων, των ώμων και των γονάτων, διαστρέμματα και μυϊκά προβλήματα, σοβαροί τραυματισμοί από πτώσεις σε συμπαγή αντικείμενα (λ.χ. βράχια).
Μέτρα προφύλαξης: Να κάνετε μαθήματα με ειδικευμένο δάσκαλο. Να φοράτε ειδικό σωσίβιο. Βεβαιωθείτε ότι το ταχύπλοο και τα σκι είναι σε καλή κατάσταση. Να προσέχετε τα απόνερα που δημιουργεί το ταχύπλοο. Να σβήνετε την μηχανή όταν πλησιάζετε τον σκιέρ που έχει πέσει στο νερό. Φροντίστε να οδηγεί το σκάφος έμπειρος στο θαλάσσιο σκι άνθρωπος. Φροντίστε να υπάρχει συνοδός στο ταχύπλοο, που θα έχει το νου του στον σκιέρ. Να κάνετε θαλάσσιο σκι παράλληλα με την ακτή και μακριά από αυτήν. Να μην κάνετε θαλάσσιο σκι τη νύκτα ή σε παραλίες όπου απαγορεύεται.
Κολύμβηση
Πιθανοί κίνδυνοι: Στο ελεύθερο: Μυϊκές κακώσεις ώμων, «τραβήγματα» μυών και συνδέσμων της σπονδυλικής στήλης, μυϊκές κράμπες. Στο πρόσθιο και την πεταλούδα: «τραβήγματα» και «πιασίματα» στον αυχένα, «τραβήγματα» μυών και συνδέσμων στην θωρακική και οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Στο ύπτιο: μυϊκές κακώσεις ώμων και κράμπες. Σε όλα: πνιγμοί και παρ’ ολίγον πνιγμοί
Μέτρα προφύλαξης: Να μην κολυμπάτε ποτέ μόνοι. Να μην κολυμπάτε αν δεν περάσουν 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα. Να μην κολυμπάτε αν έχετε καταναλώσει αλκοόλ. Να μην κάνετε απότομες κινήσεις. Να μην μένετε με τις ώρες στην θάλασσα. Μην χρησιμοποιείτε συσκευές επίπλευσης (π.χ. στρώματα θαλάσσης) αν δεν ξέρετε κολύμπι. Να ενημερώνεστε για την μορφολογία του βυθού και τα ρεύματα της παραλίας, πριν μπείτε στο νερό.
Βουτιές
Πιθανοί κίνδυνοι: Κατάγματα των σπονδύλων στη μέση, κτυπήματα στον αυχένα ή στην μέση, βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κατάγματα αυχένα από πρόσκρουση κεφαλής στον πυθμένα ή σε βράχο.
Μέτρα προφύλαξης: Να μην βουτάτε με το κεφάλι. Να μην βουτάτε σε άγνωστα νερά. Να μην κάνετε βουτιές από μεγάλο ύψος αν δεν έχετε κατάλληλη εκπαίδευση. Αν πρόκειται να βουτήξετε από την άκρη της πισίνας, το νερό πρέπει να έχει βάθος τουλάχιστον 1,2 μέτρα, αλλά αν η βουτιά γίνει από βατήρα το βάθος πρέπει να είναι πάνω από 2,5 μέτρα. Να μην κάνετε βουτιές μόνοι. Να μην κάνετε βουτιές μετά τη δύση του ηλίου.
Τζετ σκι
Πιθανοί κίνδυνοι:«Τραβήγματα» προσαγωγών μυών (στο εσωτερικό των μηρών), κακώσεις στους μύες, τους συνδέσμους και τους τένοντες της μέσης, μυϊκές θλάσεις και ρήξεις συνδέσμων ή τενόντων στα χέρια, σοβαροί τραυματισμοί από πρόσκρουση σε συμπαγή αντικείμενα.
Μέτρα προφύλαξης: Να φοράτε πάντοτε ειδικό σωσίβιο. Να δένεστε με τον ιμάντα που σας συνδέει με τη μηχανή, ώστε αν πέσετε από το νερό να σβήσει η μηχανή. Να κάνετε τζετ σκι μόνον στις παραλίες όπου επιτρέπεται και μακριά από τους λουόμενους και τους σέρφερ. Να μην πλησιάζετε με το τζετ σκι άλλα πλεούμενα. Να κάνετε τζετ σκι με παρέα.
Ψαροντούφεκο
Πιθανοί κίνδυνοι: Κακώσεις ποδιών και μέσης, ερεθισμός της επιγονατίδας, πνιγμός ή παρ’ ολίγον πνιγμός
Μέτρα προφύλαξης: Να κάνετε ψαροντούφεκο πάντοτε με παρέα. Να μην κάνετε ψαροντούφεκο, εάν έχετε καταναλώσει αλκοόλ ή δεν έχουν περάσει 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα. Γνωρίστε τα νερά, τα σπήλαια και τα ρεύματα της θάλασσας, πριν αρχίσετε το ψάρεμα. Να χρησιμοποιείτε πάντοτε σημαδούρα. Βεβαιωθείτε πως δεν ψαρεύετε πάνω στις ρότες των πλοίων. Να κάνετε ψαροντούφεκο κοντά στην ακτή. Να μην κάνετε ψαροντούφεκο αν πάσχετε από χρόνια νοσήματα ή έχετε κακή φυσική κατάσταση.
Κανό
Πιθανοί κίνδυνοι: «Τραβήγματα» μυών και συνδέσμων της μέσης, κακώσεις των ώμων και των αγκώνων, σπανίως κακώσεις σε σπονδυλικές αρθρώσεις.
Μέτρα προφύλαξης: Να φοράτε πάντοτε σωσίβιο. Να μην κάνετε κανό αν έχετε καταναλώσει αλκοόλ. Βεβαιωθείτε ότι το κανό είναι σε άριστη κατάσταση. Μην απομακρύνεστε πολύ από την παραλία.
Γενικές συμβουλές
* Μην ασχολείστε με θαλάσσια αθλήματα εάν έχετε καταναλώσει αλκοόλ ή δεν έχουν περάσει τουλάχιστον 3 ώρες από το τελευταίο γεύμα.
* Μην ασχολείστε με θαλάσσια σπορ τις ώρες που «καίει» περισσότερο ο ήλιος (12 το μεσημέρι έως 4 το απόγευμα).
* Να είστε ιδιαιτέρως προσεκτικοί εάν δεν έχετε καλή φυσική κατάσταση, αν είστε υπέρβαροι ή αν πάσχετε από χρόνια νοσήματα. Ειδικά οι πάσχοντες από επιληψία, στεφανιαία νόσο, διαταραχές του αίματος που προκαλούν μουδιάσματα των άκρων και κράμπες και όσοι είναι επιρρεπείς στην λιποθυμία δεν πρέπει να κάνουν καταδύσεις, ψαροντούφεκο, τζετ σκι, θαλάσσιο σκι ή ιστιοσανίδα, ενώ στην κολύμβηση και το κανό πρέπει να έχουν μαζί έναν άλλο ενήλικα.
* Ενημερωθείτε για τις τοπικές καιρικές συνθήκες και τις προβλέψεις της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας πριν πάτε για κολύμπι, για ψάρεμα ή για οποιοδήποτε θαλάσσιο άθλημα ή δραστηριότητα. Να θυμάστε ότι οι απότομες μεταβολές του καιρού (όπως τα «μελτέμια») μπορεί να αποδειχθούν εξαιρετικά επικίνδυνες.
* Περιορίστε τις δραστηριότητές σας κοντά στην ακτή ή έστω στις περιοχές που οριοθετούνται με σημαδούρες. Προσέξτε επίσης να μην βρίσκεστε πάνω στην ρότα των πλοίων _ οι ντόπιοι και οι αρμόδιες αρχές μπορούν να σας ενημερώσουν επ’ αυτού.
* Κάθε φορά που χρησιμοποιείτε ένα πλωτό μέσο να φοράτε σωσίβιο, ανεξάρτητα από την απόσταση που πρόκειται να διανύσετε, το μέγεθος του σκάφους ή τις κολυμβητικές ικανότητές σας. Σωσίβιο χρειάζονται όλοι οι επιβαίνοντες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η Αμερικανική Ακτοφυλακή αναφέρει ότι τα οκτώ στα δέκα άτομα που πνίγονται σε ατυχήματα με πλωτά μέσα, χάνουν τη ζωή τους επειδή δεν φορούν σωσίβιο.
* Να θυμάστε ότι τα ρεύματα της ανοικτής θάλασσας συχνά είναι απρόβλεπτα, κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και μπορεί να αλλάξουν απότομα κατεύθυνση. Ένα δυνατό θαλάσσιο ρεύμα μπορεί να παρασύρει και τον πιο πεπειραμένο κολυμβητή.
* Να έχετε το νου σας για ενδείξεις που προειδοποιούν ότι υπάρχει δίνη ή παλιρροιακό ρεύμα. Τέτοιες ενδείξεις είναι ο αποχρωματισμός του νερού, ο ασυνήθιστος κυματισμός, ο αφρός και η συσσώρευση θαλασσίων ακαθαρσιών στο νερό.
* Αν παγιδευτείτε σε ένα θαλάσσιο ρεύμα, αρχίστε να κολυμπάτε παράλληλα με την ακτή. Όταν ξεφύγετε από αυτό, θα μπορέσετε να κολυμπήσετε προς τα έξω.
Πως να προστατεύσετε τα παιδιά
Για να απολαμβάνει με ασφάλεια το παιδί τις χάρες του νερού, το Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ) παρέχει τις εξής συμβουλές στους γονείς ή σε όποιους ενήλικες το έχουν μαζί τους στις διακοπές:
* Ποτέ μην αφήνετε το παιδί χωρίς επίβλεψη μέσα ή γύρω από το νερό.
* Μην χρησιμοποιείτε τις συσκευές επίπλευσης (όπως τα μπρατσάκια, τις φουσκωτές κουλούρες κ.λ.π.) ως υποκατάστατα της επίβλεψης.
* Φροντίστε να μάθει το παιδί σας κολύμβηση όσο το δυνατόν νωρίτερα (συνήθως μετά την ηλικία των 4 ετών), από εξειδικευμένους εκπαιδευτές. Είναι προτιμότερο να συμμετέχετε μαζί του στα μαθήματα κολύμβησης.
* Μη θεωρήσετε ποτέ ότι το παιδί σας είναι «απρόσβλητο» από τον πνιγμό, ακόμα κι αν ξέρει καλό κολύμπι. Τα μικρά παιδιά (ειδικά όσα έχουν ηλικία κάτω των 6 ετών) πρέπει να παρακολουθούνται στενά και διαρκώς από έναν ενήλικα όταν βρίσκονται στη θάλασσα ή στην πισίνα.
* Μάθετε στο παιδί ότι δεν πρέπει ποτέ να κολυμπά μόνο του.
* Μάθετε στο παιδί να μην μπαίνει στο νερό, εάν δεν έχουν περάσει 4 ώρες από το φαγητό.
* Μάθετε καρδιοαναπνευστική ανάνηψη.
Ειδικά στην θάλασσα, οι ειδικοί συνιστούν:
* Να παίζετε μαζί με το παιδί στα ρηχά, μέχρι να εξοικειωθεί με το νερό.
* Μην το αναγκάζετε να μπει στο νερό αν φοβάται.
* Να του επισημαίνετε συνεχώς τους πιθανούς κινδύνους.
* Να χρησιμοποιείτε σωσίβιο ή άλλη συσκευή επίπλευσης, εάν το παιδί δεν ξέρει καλό κολύμπι.
* Μάθετε στο παιδί να μην μπαίνει στο νερό εάν οι καιρικές συνθήκες είναι κακές (ιδίως όταν βρέχει), ούτε όταν υπάρχουν μεγάλα κύματα ή ισχυρά ρεύματα.
* Μάθετε στο παιδί να μην κάνει βουτιές σε άγνωστα ή θολά νερά ή σε περιοχές με βράχια και πέτρες.
* Μάθετε στο παιδί να μην σπρώχνει και να μην βυθίζει τους άλλους στο νερό.
* Διδάξτε του ότι πρέπει να βγαίνει αμέσως από το νερό εάν δεν νιώθει καλά, φοβηθεί ή κρυώνει.
* Μάθετέ του να καλεί σε βοήθεια, εάν νιώσει κίνδυνο.
Για την πρόληψη των ατυχημάτων στις πισίνες, τα μέτρα προστασίας είναι:
* Αν η πισίνα είναι στο σπίτι σας, πρέπει να είναι πλήρως περιφραγμένη και να διαθέτει πόρτα που κλείνει και ασφαλίζει αυτόματα. Επιπλέον, όλες οι πόρτες και τα παράθυρα που οδηγούν στην πισίνα πρέπει να είναι ασφαλή και να εμποδίζουν την πρόσβαση των μικρών παιδιών σε αυτήν. Καλό είναι οι πόρτες να διαθέτουν και ανιχνευτή κίνησης με συναγερμό που να ειδοποιεί όταν κάποιος μπαίνει στο χώρο της πισίνας.
* Να θυμάστε ότι τα προστατευτικά κάγκελα και οι πόρτες είναι μεν μέτρα πρόληψης, αλλά δεν μπορούν επ’ ουδενί λόγο να υποκαταστήσουν την επίβλεψη.
* Προσέχετε να μην υπάρχουν τραπέζια και καρέκλες κοντά στην περίφραξη της πισίνας, γιατί μπορεί το παιδί να σκαρφαλώσει και να φτάσει έως το νερό.
* Βγάλτε τα παιχνίδια από τον περιβάλλοντα χώρο της πισίνας, γιατί ένα παιδί που παίζει με τα παιχνίδια μπορεί να πέσει μέσα στο νερό.
* Να έχετε ένα τηλέφωνο δίπλα στην πισίνα. Έτσι δεν θα χρειαστεί να αφήσετε μόνο του το παιδί αν κάποιος σας καλέσει. Να έχετε δίπλα στο τηλέφωνο τα νούμερα ανάγκης.
* Φροντίστε να υπάρχει δίπλα στην πισίνα ο εξοπλισμός διάσωσης (σχοινί, κουλούρα κλπ).
* Μάθετε στο παιδί να μην κάνει ποδήλατο γύρω από την πισίνα.
Όσον αφορά τις νεροτσουλήθρες, τα μέτρα πρόληψης είναι τα εξής:
* Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει επιτηρητής, που θα βεβαιώνεται ότι τα παιδιά τηρούν τις αποστάσεις ασφαλείας και δεν βουτάνε όλα μαζί, και θα παρεμβαίνει όταν υπάρχει πρόβλημα.
* Βεβαιωθείτε ότι στην νεροτσουλήθρα δεν παίζουν ταυτοχρόνως μικρά και μεγάλα παιδιά (κινδυνεύουν να κτυπήσουν τα μικρότερα).
* Ελέγξτε εάν η νεροτσουλήθρα διαθέτει αντιολισθητικές ταινίες στην σκάλα της, αλλά και γύρω από την πισίνα.
* Βεβαιωθείτε ότι το νερό είναι αρκετά βαθύ, για να μην κτυπήσουν τα παιδιά στον πυθμένα την ώρα της βουτιάς.
* Βεβαιωθείτε ότι το σημείο που πέφτει το παιδί στο νερό βρίσκεται μακριά από την νεροτσουλήθρα.
* Βεβαιωθείτε ότι είναι καλά συντηρημένη η νεροτσουλήθρα.
