Πριν από λίγες ημέρες χιλιάδες νέα παιδιά, απόφοιτοι Λυκείου, κατέθεσαν τα μηχανογραφικά τους. Πέρασαν ημέρες περισυλλογής και ονειροπόλησης με χιλιάδες πολύχρωμα νεανικά όνειρα και εμείς, απλοί γονείς ή δάσκαλοι, καλούμαστε να μη στερήσουμε τη φαντασία από τις παλέτες των παιδιών! Σε λίγες εβδομάδες, αυτά τα παιδιά θα περνάνε το κατώφλι ενός ΑΕΙ ή ΤΕΙ ξεκινώντας το ταξίδι προς τη Γνώση. Ας θυμηθούμε όχι μόνο αυτά τα παιδιά, αλλά και εκείνα που κάθε χρόνο εγγράφονται σε ΑΕΙ και ΤΕΙ της αλλοδαπής. Το συνάλλαγμα που χρειάζεται κάθε σπουδαστής στο εξωτερικό είναι 20.000 ευρώ κάθε χρόνο και οι (προπτυχιακοί) Έλληνες φοιτητές υπολογίζονται συντηρητικά στους 30.000. Άρα, κάθε χρόνο «φεύγουν» από την Ελλάδα 600 εκατ. ευρώ! Πώς μπορούμε να σταματήσουμε αυτή την οικονομική αφαίμαξή μας; Η απάντηση είναι μία και απλή: αναβαθμίζοντας την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας, ώστε τα πτυχία που δίνουν τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ να είναι επιστημονικώς σύγχρονα και πλήρως συνδεδεμένα με την αγορά εργασίας! Πώς; Η απάντηση είναι απλή, μόνο δύο λέξεις: αξιολόγηση και διαπίστευση. Όλες οι προηγμένες εκπαιδευτικά χώρες έχουν μια ενιαία διαδικασία αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τους από μια ανεξάρτητη επιτροπή διαπίστευσης. Στην Ελλάδα, όμως, οι λέξεις αξιολόγηση (evaluation) και διαπίστευση (accreditation) είναι κόκκινο πανί για πολλούς συναδέλφους μου στο πανεπιστήμιο, αλλά μόνο μέσα από αυτές μπορεί να γίνει πιο ανταγωνιστική και εν τέλει κοινωνικά χρήσιμη η Ανώτατη Εκπαίδευση.

Και δεν είναι μόνο η Ανώτατη Εκπαίδευση που πρέπει να αξιολογηθεί για να πιστοποιηθεί η χρησιμότητά της. Από ανάλογη διαδικασία πιστοποίησης περνάμε καθημερινά: το πιστοποιητικό γνώσεων υπολογιστών ή ένα πιστοποιητικό γλωσσομάθειας είναι αναγκαία προσόντα σήμερα. Το δίπλωμα οδήγησης τι είναι, παρά ακόμα ένα πιστοποιητικό; Οποιοδήποτε χαρτί αποδεικνύει γνώσεις ή ικανότητες είναι κατ΄ ουσία ένα πιστοποιητικό!

Τι είναι, όμως, η πιστοποίηση; Η πιστοποίηση είναι μια επιθεώρηση από έναν ανεξάρτητο φορέα πιστοποίησης, που επιθεωρεί την επιχείρηση βάσει ενός προτύπου (π.χ. ΙSΟ9001 για την ποιότητα), ώστε να πιστοποιηθεί η εταιρεία ως προς αυτό το πρότυπο. Η εταιρεία αυτή μπορεί να είναι ένα φροντιστήριο ξένων γλωσσών, ένα πανεπιστήμιο ή μια εταιρεία παραγωγής αεροπλάνων! Ουσιαστικά μιλάμε για μια πυραμίδα, όπου στη βάση της πυραμίδας είναι η παραγωγός εταιρεία. Πάνω από αυτή την εταιρεία βρίσκονται περίπου είκοσι φορείς πιστοποίησης και ως υψηλή επιβλέπουσα αρχή καλής λειτουργίας των φορέων πιστοποίησης είναι το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ). Ο ρόλος του ΕΣΥΔ είναι να επιβλέπει τους φορείς πιστοποίησης, ώστε τα πιστοποιητικά που χορηγούν οι δεύτεροι να είναι αξιόπιστα και όχι ύστερα από επιθεώρηση εκ του μακρόθεν. Όταν άρχισα να βλέπω εκ των έσω τον μηχανισμό της πιστοποίησης, συνειδητοποίησα ότι η αξιοπιστία της πιστοποίησης εξαρτάται από το ηθικό ανάστημα του ιδιοκτήτη του φορέα πιστοποίησης και το σθένος «να πατήσει πόδι» ο επιθεωρητής στα κακώς κείμενα της προς πιστοποίηση εταιρείας. Δυστυχώς, ο αδύναμος κρίκος της αλυσιδωτής αντίδρασης που λέγεται «πιστοποίηση» είναι το ΕΣΥΔ Α.Ε., που αν και Α.Ε. μόνο Α.Ε. δεν είναι, αλλά ένας μηχανισμός ο οποίος ελέγχεται από την κυβέρνηση που επιλέγει (κατά το δοκούν;) τον διευθυντή του ΕΣΥΔ. Και ιδού το παράδοξο: εταιρείες που διαθέτουν περιβαλλοντική πιστοποίηση κατά ΙSΟ14001 (με την υψηλή εποπτεία του ΕΣΥΔ) ρυπαίνουν το περιβάλλον! Το ΙSΟ14001 ορίζει ρητώς ότι η εταιρεία πρέπει να έχει περιβαλλοντική πολιτική που περιλαμβάνει δέσμευση για συμμόρφωση με τις εφαρμοστέες νομικές απαιτήσεις. Συνεπώς, πώς γίνεται αυτές οι εταιρείες να είναι πιστοποιημένες κατά ΙSΟ14001 αλλά να ρυπαίνουν; Το ερώτημα δεν είναι απλά ακαδημαϊκό! Είναι ένα ερώτημα που θέτει εν αμφιβόλω την αξιοπιστία όλου του μηχανισμού της πιστοποίησης εν Ελλάδι. Μια πιστοποίηση που καλύπτει τα πάντα: από τα πτυχία των παιδιών μας μέχρι την ασφάλεια των τροφίμων. Σήμερα, δεν είναι υπερβολή να πούμε: πιστοποιούμαι, άρα υπάρχω. Αλλά φευ… Δεν είναι όλοι οι φορείς πιστοποίησης το ίδιο άξιοι! Όπως δεν μπορεί να είναι και όλα τα πτυχία ισότιμα… Ο Γιάννης Ζαμπετάκης είναι επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων και Lead Αuditor (ΗΑCCΡ, ΙSΟ), Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΚΑΘΕ ΗΜΕΡΑ

Δεν είναι μόνο η Ανώτατη Εκπαίδευση που πρέπει να αξιολογηθεί για να πιστοποιηθεί η χρησιμότητά της. Από ανάλογη διαδικασία πιστοποίησης περνάμε καθημερινά