Η φιγούρα του υπερήλικου Σέρβου στρατιώτη θυμίζει παρτιζάνο πολεμιστή της εποχής του Τίτο. Κάθε πρωί που διασχίζει την κεντρική οδό Λαγκαδά στη Θεσσαλονίκη προκαλεί έκπληξη στους περαστικούς. Ορισμένοι αναρωτιούνται αν είναι αληθινός στρατιώτης ή κάποιος κομπάρσος από ταινία του Κουστουρίτσα.
O Γεώργιος Μιχαήλοβιτς από την Μποκακότορσκα του Μαυροβουνίου, 82 ετών, είναι ο «ξεχασμένος» Σέρβος στρατιώτης στη Θεσσαλονίκη. Παρά την ηλικία του, παραμένει «μάχιμος». Κάθε μέρα, εδώ και πενήντα ολόκληρα χρόνια, είναι ο μόνιμος φρουρός για τους οκτώ χιλιάδες ομοεθνείς του που έπεσαν μαχόμενοι στο βαλκανικό μέτωπο στο πλευρό των Ελλήνων και των λοιπών συμμάχων την περίοδο 1914- 1918.
Από το 1960 κάθε μέρα ντύνεται στρατιωτικά, φοράει το δίκοχο, «σήμα κατατεθέν» του σερβικού στρατού, και αναλαμβάνει υπηρεσία στο νεκροταφείο. Εκτός από τη φύλαξη, καθαρίζει τους τάφους, τακτοποιεί τα αναθήματα που αφήνουν οι συγγενείς των νεκρών και ξεναγεί τους επισκέπτες στη σερβική εκκλησία και στο υπόγειο οστεοφυλάκιο που αποτελεί σερβικό ιστορικό μουσείο, με στρατιωτικές σημαίες, λάβαρα, φωτογραφίες ηρώων, στρατιωτικά αντικείμενα.
Στα πενήντα χρόνια στρατιωτικής υπηρεσίας υποδέχθηκε και ξενάγησε χιλιάδες συγγενείς και απογόνους νεκρών στρατιωτών, ενώ γνωρίζει με λεπτομέρειες όσο κανένας άλλος την ιστορία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Διηγείται ανθρώπινες ιστορίες για 15χρονους στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους στο βαλκανικό μέτωπο, ή και για συμμάχους πολεμιστές από τη Σενεγάλη, την Τυνησία και άλλες γαλλικές αποικίες που πέθαναν μαχόμενοι στα παγωμένα βουνά της Μακεδονίας δίπλα στους Έλληνες συμπολεμιστές.
«Από εδώ πέρασαν οι πάντες. Ο Μιλόσεβιτς, ο Κάραζιτς, ο Τάντιτς, πρωθυπουργοί, στρατηγοί. Τους γνώρισα από κοντά και μίλησα μαζί τους», λέει στα «ΝΕΑ» ο 82χρονος.
Τρεις γενιές φύλακες
Η καταγωγή του κ. Μιχαήλοβιτς είναι ταυτισμένη με τους πολέμους και τις περιπέτειες που πέρασαν οι κάτοικοι των Βαλκανίων. «Ο παππούς μου ήταν πολεμιστής στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατάφερε να επιζήσει, αλλά το 1919 η κυβέρνηση του ανέθεσε το μακάβριο έργο της ταυτοποίησης των νεκρών και της ταφής των οστών στο νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης» περιγράφει ο κ. Μιχαήλοβιτς.
Μετά τον θάνατό του παππού του, φρουρός στα νεκροταφεία- βάσει διακρατικής συμφωνίας- ανέλαβε ο πατέρας του και από το 1960 μέχρι σήμερα ο Γεώργιος Μιχαήλοβιτς είναι ο Σέρβος στρατιώτης, ο φρουρός και φύλακας τρίτης γενιάς. «Η μητέρα μου ήταν Ελληνίδα όπως και η γυναίκα μου. Ακόμη και τώρα, σε αυτή την ηλικία δεν ξέρω αν αισθάνομαι περισσότερο Σέρβος ή Έλληνας».
Στο υπόγειο του νεκροταφείου 
Σέρβων που έπεσαν μαχόμενοι στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι υπόλοιποι 2.000 πέθαναν από ασθένειες και ορισμένοι σε επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. «Ανάμεσά τους υπάρχουν και 129 συμπατριώτες μου που εκτελέστηκαν άνανδρα από τους ναζί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Παύλου Μελά της Θεσσαλονίκης».
«Πρόσφατα ήρθαν οι συγγενείς ενός νεκρού πολεμιστή. Το ονοματεπώνυμό του ήταν γνωστό, αλλά δεν γνωρίζαμε τον τόπο καταγωγής του. Ο εγγονός του έγραψε με κόκκινο μαρκαδόρο πάνω στο μάρμαρο το όνομα του χωριού του, Κοράτσιτσα, στο Μαυροβούνιο με δάκρυα στα μάτια. Ύστερα από 90 ολόκληρα χρόνια» περιγράφει ο κ. Μιχαήλοβιτς.
Αυτό όμως που πλήγωσε όσο τίποτε άλλο τον ηλικιωμένο φρουρό του νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης ήταν ο θάνατος του τελευταίου Σέρβου στρατιώτη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Κάθε χρόνο στην επέτειο της νίκης των συμμαχικών στρατευμάτων έρχονταν εδώ στο Ζέιτινλικ εκατοντάδες πολεμιστές, Σέρβοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γάλλοι, Άγγλοι, Ρώσοι και γινόταν πραγματική γιορτή. Όσο περνούσαν τα χρόνια έρχονταν και λιγότεροι και πριν από τρία χρόνια χάσαμε και τον τελευταίο, σε ηλικία 102 ετών. Από τότε, κάτι άλλαξε μέσα μου. Τώρα έρχονται μόνο απόγονοί τους, σε λίγα χρόνια ποιος ξέρει…» αναρωτιέται.
Ύστερα από 50 χρόνια υπηρεσίας γνωρίζει τα στοιχεία, τον τόπο καταγωγής και λεπτομέρειες για τους περισσότερους νεκρούς, ενώ περνώντας δίπλα από τους τάφους φωνάζει δυνατά τα ονόματά τους.
Δεν υπάρχει διάδοχος
Στα νεκροταφεία των άλλων χωρών τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους απασχολούνται υπάλληλοι (φύλακες, κηπουροί και ξεναγοί) και μόνο στο σερβικό τμήμα υπάρχει φρουρός με στρατιωτική στολή. Ο 82χρονος αμείβεται από το σερβικό κράτος, αλλά θα είναι σίγουρα ο τελευταίος φρουρός της οικογένειας Μιχαήλοβιτς. «Η συμφωνία προβλέπει ότι οι άνδρες κάθε οικογένειας αναλαμβάνουν τη φύλαξη των τάφων. Εγώ όμως έχω μόνο μια κόρη. Μέχρι να κλείσω τα μάτια θα είμαι εδώ, γιατί αν φύγω θα είναι προδοσία».
ΣΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ
«Μέχρι να κλείσω τα μάτια θα είμαι εδώ, γιατί αν φύγω θα είναι προδοσία» λέει ο 82χρονος Σέρβος στρατιώτης
Ο ελαιώνας με τους 21.289 σταυρούς
ΤΟ «ΖΕΪΤΙΝΛΙΚ» στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης όπου βρίσκονται τα Συμμαχικά Νεκροταφεία σημαίνει στην τουρκική γλώσσα ελαιώνες. Βρίσκονται οι τάφοι 8.000
Σέρβων, 8.089 Γάλλων, 400 Ρώσων, 1.800
Άγγλων και 3.000 Ιταλών. Οι 129 από τους Σέρβους εκτελέστηκαν από τους ναζί.
Το κάθε νεκροταφείο χώρας έχει το δικό του μνημείο και υπάρχουν δύο εκκλησίες. Ολόκληρος ο χώρος μοιάζει με πάρκο, ενώ στους τάφους των Γάλλων στρατιωτών από τις αποικίες υπάρχει στο πάνω μέρος του σταυρού ένα αρχικό λατινικό γράμμα που φανερώνει τη χώρα καταγωγής τους, S για τους Σενεγαλέζους, Μ για τους Μαροκινούς.
Το Μακεδονικό Μέτωπο
ΤΟ 1914, με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ των δυνάμεων της Αντάντ (Αγγλία- Γαλλία- Ρωσία)
και των κεντρικών δυνάμεων (ΓερμανίαΑυστρία- Βουλγαρία)
αποφασίστηκε από τους συμμάχους η δημιουργία μετώπου στα Βαλκάνια, που ονομάστηκε Μακεδονικό Μέτωπο. Τον Οκτώβριο του 1915 αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη τα αγγλογαλλικά στρατεύματα και οι αιματηρές μάχες, κατά μήκος των βορείων συνόρων της Ελλάδας συνεχίστηκαν μέχρι το 1918. Τον Ιούνιο του 1918 με γενική αντεπίθεση οι σύμμαχοι επικράτησαν σε όλο το μέτωπο, γεγονός που ήταν καθοριστικό στη λήξη του πολέμου.
