Η προσήλωση και η πίστη του Χρήστου Λαμπράκη στη Δημοκρατία και τους θεσμούς της δεν εκδηλωνόταν μόνο με την προσωπική στάση της ζωής του. Ήταν κάτι που προκύπτει και από τη στάση των εφημερίδων και των περιοδικών του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη.


Αιχμή του δόρατος στην υπεράσπιση της Δημοκρατίας υπήρξαν «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ», σε όλες τις περιπτώσεις που αυτή κινδύνευσε. Από τις εκλογές της βίας και της νοθείας του 1961, όταν σήκωσαν όλο το βάρος των αποκαλύψεων για το εύρος της εκλογικής εξαπάτησης, μέχρι την Αποστασία του 1965. Ενώ προειδοποιούσαν με καθημερινά δημοσιεύματα, μερικά επώνυμα από τον ίδιο τον Χρήστο Λαμπράκη, για τον κίνδυνο της δικτατορίας, που τελικά δεν αποφεύχθηκε και επιβλήθηκε το 1967.

ΚΑΙ αυτά παρά το γεγονός ότι τότε ο Λαμπράκης ήταν πολύ νέος. Στις εκλογές του 1961 ήταν μόλις 27 χρονών, όταν έγινε η Αποστασία ήταν 31 και όταν επιβλήθηκε η δικτατορία μόλις 33 ετών. Κι όμως είχε την πολιτική κρίση και την κοινωνική αντίληψη για να αντιληφθεί πόσο καταστροφικές για τη χώρα ήταν οι τρεις αυτές πολιτικές ανωμαλίες και προσπάθησε να τις αποτρέψει ή, κατόπιν, να τις καταδικάσει.

Εκλογές του 1961 και ο Ανένδοτος Αγώνας


ΟΙ εκλογές αυτές έγιναν σε ένα κλίμα άκρατου αντικομμουνισμού εκ μέρους της ΕΡΕ και των συμμάχων της. Η εκλογική επιτυχία της ΕΔΑ το 1958, όταν είχε αναδειχθεί δεύτερο κόμμα, είχε δώσει το πρόσχημα για επαναφορά του «κομμουνιστικού κινδύνου» και η ΕΡΕ ήταν αποφασισμένη να κερδίσει πάση θυσία τόσο την ΕΔΑ όσο και τη νεοσύστατη Ένωση Κέντρου, την οποία κατηγορούσε ως «συνοδοιπόρο» της Αριστεράς. «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ» πολέμησαν αυτή τη λογική, αλλά ο κομματικός μηχανισμός της ΕΡΕ με τη βοήθεια του Παλατιού και των παρακρατικών οργανώσεων επέβαλε ένα όργιο εκλογικής νοθείας. Η φράση ότι ψήφισαν και πεθαμένοι ή δένδρα (φυσικά την ΕΡΕ) έμεινε ιστορική. Τα πρωτοσέλιδα των δύο εφημερίδων έδωσαν τον τόνο του κλίματος που διαμορφώθηκε περισσότερο από κάθε άλλο έντυπο της εποχής. Και πρωτοστάτησαν στον ανένδοτο αγώνα που ακολούθησε, με επικεφαλής τον αρχηγό της Ένωσης Κέντρου Γεώργιο Παπανδρέου. Ένας αγώνας που δικαιώθηκε το 1963 με την πτώση της ΕΡΕ και την εκλογική νίκη της Ε.Κ. στις 3 Νοεμβρίου, που ολοκληρώθηκε με τον θρίαμβο των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου 1964.

Η Αποστασία του1965


Ο εκλογικός θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου τον Φεβρουάριο του 1964 κινητοποίησε τα αντανακλαστικά ολόκληρου του συστήματος της Δεξιάς και του Παλατιού, που άρχισαν εξ αρχής την υπονόμευση της νέας δημοκρατικής κυβέρνησης. «ΤΟ ΒΗΜΑ» και «ΤΑ ΝΕΑ» πρωτοστατούν στη στήριξη της Ένωσης Κέντρου, προειδοποιούν για τι συνωμοσίες του Παλατιού, αλλά δεν εισακούονται. Και ήρθε η Αποστασία. Οι τίτλοι των δύο εφημερίδων είναι χαρακτηριστικοί. Καταδικάζουν τους αποστάτες, υποστηρίζουν τη λύση των εκλογών. Ο ίδιος ο Χρήστος Λαμπράκης αρθρογραφεί και καυτηριάζει τη στάση του βασιλιά Κωνσταντίνου και των «κατεψυγμένων» πρωθυπουργών και υπουργών που διορίζει. Και όταν η Αποστασία παγιώνεται, συνεχίζει να αρθρογραφεί υπέρ της ανάγκης να δώσει τη λύση ο λαός με εκλογές. Προειδοποιεί για τον κίνδυνο της δικτατορίας. Αλλά πάλι δεν εισακούεται.

Το δημοψήφισμα για τη βασιλεία


Ο Χρήστος Λαμπράκης ήταν υπέρμαχος της κατάργησης της βασιλείας και της καθιέρωσης πολιτεύματος προεδρευομένης δημοκρατίας στη χώρα. Ίσως γιατί ήταν βαθύς γνώστης του ρόλου που διαδραμάτιζε το παλάτι στα πολιτικά πράγματα της χώρας, με αποκορύφωμα την Αποστασία του 1965.

ΕΤΣΙ όταν το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εισάκουσε τη λαϊκή απαίτηση να γίνει δημοψήφισμα για την επάνοδο ή όχι του βασιλιά Κωνσταντίνου στην Ελλάδα, ο Χρήστος Λαμπράκης τάχθηκε αναφανδόν υπέρ του να γίνει δημοψήφισμα και άρχισε αγώνα για να υπερψηφιστεί η «Αβασίλευτος Δημοκρατία». Μάλιστα αυτό το σύνθημα καθιερώθηκε ως κύριο θέμα, εν είδει ψηφοδελτίου, στην πρώτη σελίδα τόσο στο «Βήμα» όσο και στα «ΝΕΑ», πολλές ημέρες πριν από την ημερομηνία του δημοψηφίσματος (8-12-1974).

ΛΕΓΕΤΑΙ μάλιστα, αν και ο ίδιος δεν το είχε πει δημόσια, ότι είχε ενισχύσει και με πολλούς άλλους τρόπους- πολύ πιθανόν και οικονομικά- τον αγώνα για την επικράτηση της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Και βέβαια ένιωσε μεγάλη ικανοποίηση όταν το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Οι τίτλοι των δύο εφημερίδων την επομένη του δημοψηφίσματος είναι χαρακτηριστικοί.

Ρωτούσε πάντα…

Του ΝΟΤΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ


Ήταν το 2001 ή το 2002. Ήμασταν ακόμη στη Χρήστου Λαδά. Περασμένες 11 το βράδυ- είχα μείνει για κάποιο λόγο από τους τελευταίους στην εφημερίδα. Ξαφνικά έρχεται ένας κλητήρας και μου λέει- με τρεμάμενη φωνή- πως στο τηλέφωνο της διεύθυνσης «περιμένει ο κ. Λαμπράκης». Τρέχω να απαντήσω- προσπαθώντας να θυμηθώ ποιος ήταν ο ακριβής κύριος τίτλος και ποια τα πολιτικά θέματα του αυριανού φύλλου, αυτά ρωτούσε καθημερινά όλα αυτά τα χρόνια γύρω στις 7 το απόγευμα ο Χρήστος Λαμπράκης…

«Καλησπέρα σας», ακούω τη βαριά στεντόρεια φωνή του, στον άψογο πληθυντικό που πάντοτε χρησιμοποιούσε. «Με τι θέμα βγαίνουμε αύριο;». Του διαβάζω τον τίτλο από μία πρώτη σελίδα που βλέπω μπροστά μου, και ανακεφαλαιώνω όσο πιο περιεκτικά μπορώ τις κυριότερες πολιτικές ειδήσεις της ημέρας. «Τη συνέντευξη Τύπου για τις νέες εκδηλώσεις του Μεγάρου την έχουμε προβάλει;» ρωτά. Μένω για δέκατα του δευτερολέπτου μετέωρος για να θυμηθώ τι συνεννόηση είχε γίνει για το «κομμάτι» του Μεγάρου. «Είναι βασικό θέμα σε μία σελίδα των καλλιτεχνικών» απαντάω με κάποια αβεβαιότητα. «Α, πολύ ωραία. Σας ευχαριστώ, καληνύχτα».

Μόλις έκλεισα το τηλέφωνο, στάθηκα και σκέφτηκα. Ο ισχυρότερος εκδότης, ο άνθρωπος με τη σημαντική επιρροή στα πράγματα της χώρας, ρωτούσε να μάθει ποιο είναι το κύριο θέμα της εφημερίδας του. Ρωτούσε να μάθει ακόμα και πώς η εφημερίδα του χειρίσθηκε μία σημαντική για κείνον είδηση σχετικά με τη μεγάλη του αγάπη- το Μέγαρο Μουσικής. Ρωτούσε πάντα, ενώ πολλοί που μιλούσαν για εκείνον χωρίς να τον γνωρίζουν, διαλαλούσαν ότι απλώς υπαγόρευε τις επιθυμίες του…

Τελευταία Νέα