Σαν σήμερα πριν από είκοσι χρόνια, την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου 1990, ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Φρέντερικ Βίλεμ ντε Κλερκ απελευθέρωνε από τη φυλακή τον Νέλσον Μαντέλα. «Ήταν σαν να συνάντησα το πεπρωμένο μου», λέει είκοσι χρόνια μετά ο πρώην πρόεδρος.


«Όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον Νέλσον Μαντέλα, έμεινα έκπληκτος από την αγέρωχη κορμοστασιά του», αφηγείται ο «Βίλι» ντε Κλερκ σε συνέντευξή του στην ιταλική «Ρεπούμπλικα». «Είχα μπροστά μου έναν ήδη ηλικιωμένο κύριο, ίσως πιο ψηλό απ΄ ό,τι φανταζόμουν, ο οποίος απέπνεε εκπληκτική δύναμη και ηθικό κύρος. Δεν έδειχνε καθόλου ότι ήταν φυλακισμένος 27 χρόνια».

Η πρώτη συνάντηση του λευκού με τον μαύρο, του Αφρικάνερ αποικιοκράτη με τον καταπιεσμένο Νοτιοαφρικανό, έγινε στις 13 Δεκεμβρίου 1989, όταν ο ντε Κλερκ ζήτησε να μεταφέρουν με μεγάλη μυστικότητα τον Μαντέλα από τη φυλακή στο προεδρικό μέγαρο. «Ώς τότε τον είχα δει μόνο σε φωτογραφίες, νέο», λέει. «Δεν συζητήσαμε για πολιτική ούτε για ουσιαστικές αποφάσεις. Το θεμελιώδες ήταν να κοιταχτούμε στα μάτια και να σφίξουμε το χέρι. Καταλάβαμε αμέσως ότι μπορούσαμε να διανύσουμε ένα μέρος του δρόμου μαζί».

Στις 2 Φεβρουαρίου του 1990 ο ντε Κλερκ κατάργησε το απαρτχάιντ, το απάνθρωπο και μισητό σύστημα της «χωριστής ανάπτυξης» των φυλών που επί μισό αιώνα επέβαλλαν οι λευκοί με τα όπλα στη Νότια Αφρική. «Εκείνο το πρωί ήταν σαν να συνάντησα το πεπρωμένο μου», λέει. «Δεν είχα αμφιβολίες ούτε δισταγμούς. Ήξερα ότι έκανα αυτό που έπρεπε τη στιγμή που έπρεπε».

Στις 11 Φεβρουαρίου ο ντε Κλερκ υπέγραψε το διάταγμα για την απελευθέρωση του ηγέτη των μαύρων Νοτιοαφρικανών. «Γίναμε φίλοι, αν και η σχέση μας ήταν μερικές φορές τρικυμιώδης», λέει στη συνέντευξή του στη «Ρεπούμπλικα». Το 1993 πήγαν μαζί στο Όσλο για να τους απονεμηθεί από κοινού το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Την επόμενη χρονιά, με τις πρώτες ελεύθερες εκλογές που διεξήχθησαν στη χώρα, ο ντε Κλερκ παρέδωσε την εξουσία στον Νέλσον Μαντέλα και το ΑΝC. «Δεν θα άλλαζα τίποτε απ΄ όσα έκανα», λέει σήμερα ο πρώην πρόεδρος, ο οποίος ζει στο Κέιπ Τάουν με τη δεύτερη σύζυγό του, την ελληνικής καταγωγής Ελίτα. «Όπως είπα όταν αποχώρησα από το Κοινοβούλιο, το 1997, ήταν τιμή μου να υπηρετήσω τη χώρα μου. Ο Θεός άνοιξε μπροστά μου εξαιρετικές ευκαιρίες και μου έδωσε τη δύναμη και το κουράγιο να τις αρπάξω. Θα ήθελα η Ιστορία να με κρίνει γι΄ αυτό».

ΦΡΕΝΤΕΡΙΚ ΒΙΛΕΜ ΝΤΕ ΚΛΕΡΚ

«Έμεινα έκπληκτος από την αγέρωχη κορμοστασιά του», λέει ο τότε πρόεδρος της χώρας

Με μια ματιά


● Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ο Μαντέλα γεννήθηκε το 1918. Αρνήθηκε να παντρευτεί τη γυναίκα που είχαν επιλέξει γι΄ αυτόν οι γονείς του και παντρεύτηκε την Έβελιν ● Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το 1942 εντάσσεται στο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ΑΝC) που έχει στόχο την κατάργηση του απαρτχάιντ ●Η ΣΥΛΛΗΨΗ

Συντονίζει την εκστρατεία δολιοφθορών εναντίον του νοτιοαφρικανικού στρατού. Συλλαμβάνεται το 1962 ●Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Αποφυλακίσθηκε το 1990. Τον υποδέχθηκε η δεύτερη σύζυγός του, η Ουίνι ● Η ΕΙΡΗΝΗ

Η χειραψία με τον ντε Κλερκ συμβόλισε το τέλος του απαρτχάιντ. Το 1993 τιμήθηκαν από κοινού με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης ● Η ΠΡΟΕΔΡΙΑ

Ο Μαντέλα διετέλεσε πρόεδρος της Νότιας Αφρικής από το 1994 ώς το 1999 ●Η ΓΙΟΡΤΗ

Τα 90ά γενέθλιά του γιορτάστηκαν το 2008 με μια μεγάλη εκδήλωση στο Λονδίνο