εγχώρια θρίλερ, φιλμ νουάρ, ταινίες τρόμου, φανταστικού ή επιστημονικής φαντασίας. Δεκάδες από αυτές χώρεσαν στο φιλμ «Ξένες σε ξένη χώρα»
Η νέα ταινία του Δημήτρη Παναγιωτάτου είναι το πρώτο κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ για ένα «περιφρονημένο είδος στο ελληνικό σινεμά»- σύμφωνα με τον ίδιο- και είναι υποψήφιο για Βραβείο Τεκμηρίωσης της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (η απονομή των βραβείων θα γίνει τον Μάιο).
«Δεν είναι μονάχα φόρος τιμής σε ταινίες και δημιουργούς. Είναι συγχρόνως μια διεισδυτική ματιά στα θρίλερ που άδικα περιφρονήθηκαν σε δύσκολες εποχές και που σήμερα επιστρέφουν με νέα δυναμική» λέει στα «ΝΕΑ» ο σκηνοθέτης, γνωστός λάτρης του είδους.
Πενήντα χρόνια (1959-2009), 50 ταινίες, 45 σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, συγγραφείς, κριτικοί, παραγωγοί κ.ά. με σπάνιο οπτικό και ηχητικό υλικό περιέχει το φιλμ. Τέσσερα κορίτσια, οι Μiss Τhriller, Μiss Νoir, Μiss Fantasy, Μiss Sci-Fi (ως σκηνοθετικό εύρημα), μας ταξιδεύουν στον χρόνο με αρωγό μια ερευνήτρια «για τα παράλληλα σύμπαντα», την αινιγματική Αngel.
Τι μας αποκαλύπτουν οι πέντε κυρίες; «Οτι στην Ελλάδα γυρίστηκαν θρίλερ κόντρα σε όλους και σε όλα. Κόντρα στην ΄΄ελληνικότητα΄΄, μιας και τα είδη αυτά δεν θεωρούνται συνήθως ΄΄ελληνικά΄΄. Κόντρα στη σοβαροφάνεια γιατί κανείς δεν τα θεωρούσε σοβαρά. Και ήταν ανεξάρτητες παραγωγές ήεπιδοτημένες με πολύ λιγότερα χρήματα από τις άλλες. Επίσης, είχαν να αντιμε τωπίσουν τη δυσπιστία της κριτικής, αλλά και της διανομής, καθώς οι περισσότερες βγήκαν σε ελάχιστες αίθουσες ή καθόλου, ενώ στην τηλεόραση προβλήθηκαν σπάνια ή ποτέ» λέει ο Δημήτρης Παναγιω τάτος (φωτό). Είναι το μυστήριο στην ιδιοσυγκρασία του Ελληνα;
Πιστεύω ότι τόσο οι ταινίες μυστηρίου όσο και οι ταινίες φαντασίας δεν έχουν πατρίδα. Ανήκουν παντού και πουθενά. Η αγωνία και ο φόβος είναι τα πιο ενστικτώδη συναισθήματα. Πολύ πιο οικουμενικά και αναγνωρίσιμα απ΄ ό,τι π.χ. το γέλιο. Ολοι οι λαοί δεν γελάνε με τα ίδια πράγματα. Τρομάζουν όμως με τα ίδια. Το κοινό του παλιού ελληνικού κινηματογράφου αγάπησε τις αστυνομικές ταινίες της εποχής σχεδόν όσο και τις κωμωδίες. Ξέρετε ότι ο τόσο τολμηρός για τα χρόνια εκείνα «Εφιάλτης» του Ανδρέου έκανε περισσότερα εισιτήρια από την κωμωδία του Τσιφόρου «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα και ο κοντός»;
Δικαιώθηκε όμως αυτό το είδος;
Είναι ειρωνεία, αλλά μόνο στο εξωτερικό όλα σχεδόν τα ελληνικά θρίλερ και οι ταινίες φανταστικού είχαν εξαιρετικά θερμή υποδοχή, βραβεία, διακρίσεις και πωλήσεις. Ολοι αυτοί οι σκηνοθέτες έζησαν τις πιο ευτυχισμένες καλλιτεχνικά στιγμές τους ουσιαστικά εκτός Ελλάδος! Οχι μόνο οι παλαιότεροι, αλλά και οι νεώτεροι…
ΙΝFΟ
Το ντοκιμαντέρ «Ξένες σε ξένη χώρα», του Δημήτρη Παναγιωτάτου, προβάλλεται μαζί με τη μικρού μήκους ταινία «Φιλοσοφία», του Δημήτρη Αθανίτη, στον «Μικρόκοσμο» στη Λεωφόρο Συγγρού.
«Μυστηριώδες» ΄60
«Εγκλημα στα παρασκήνια» (1960) του Ντίνου Κατσουρίδη, με Αλέκο Αλεξανδράκη, Τίτο Βανδή, Μάρω Κοντού, Ζωρζ Σαρρή (βασίζεται σε βιβλίο του Γιάννη Μαρή), «με στυλ, ατμόσφαιρα και ερμηνείες που δίνουν την καλύτερη απάντηση για το αν μπορούσαμε να κάνουμε καλές αστυνομικές ταινίες στην Ελλάδα».
«Εφιάλτης» (1961) του Ερρίκου Ανδρέου.
«Το θεωρώ πολύ σημαντικό, σχεδόν μοναδικό στον ελληνικό χώρο, με έναν θηλυκό… Αντονι Πέρκινς α λα “Ψυχώ”, μια γυναίκα με διχασμένη προσωπικότητα, που την υποδύεται η Βούλα Χαριλάου. Φωτογραφία, μοντάζ, ρυθμός, ερμηνείες, όλα είναι σαν ξένα».
«Αδίστακτοι» (1965) του Ντίνου Κατσουρίδη, με θέμα το ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ συμμοριών και τους Νίκο Κούρκουλο, Μαίρη Χρονοπούλου, Δέσπω Διαμαντίδου.
«Ο ζεστός μήνας Αύγουστος» (1967). «Το καλύτερο ερωτικό θρίλερ του ελληνικού σινεμά, του Σωκράτη Καψάσκη, με Πέτρο, Φυσσούν, Μπέτυ Αρβανίτη, Γιάννη Φέρτη». «Ληστεία στην Αθήνα» (1969). «Ρεαλιστικό νουάρ του Βαγγέλη Σερντάρη με κοινωνικοπολιτικές συμπαραδηλώσεις για την εποχή. Βλέπουμε πώς ήταν η Ομόνοια και όλες οι γύρω λαϊκές περιοχές».
«Φανταστικό» ΄80
«Παρεξήγηση». Ριμέικ του «Χαφιέ» του Μελβίλ, που σκηνοθέτησε το 1983 ο Δημήτρης Σταύρακας, με τον Σπύρο Φωκά και τη Μιμή Ντενίση ως μοιραία γυναίκα.
«Πρωινή περίπολος» του Νίκου Νικολαΐδη, για την απειλή του κακού που απλώνεται στη ζωή μας.
«Singapore Sling» (1989) του Νίκου Νικολαΐδη. Νουάρ με στοιχεία φανταστικού.
«Στη σκιά του φόβου» (1988) του Γιώργου Καρυπίδη, γύρω από όλα τα είδη του «μυστηρίου».
«Βιοτεχνία ονείρων» (1989)του Τάσου Μπουλμέτη, της «Πολίτικης κουζίνας», με ονειρικά και φανταστικά στοιχεία και τους Γιώργο Κώνστα, Φιλαρέτη Κομνηνού, Ηλία Λογοθέτη.
«Τα σημάδια της νύχτας» (1989) του Πάνου Κοκκινόπουλου. «Για την ερωτική ίντριγκά του». Με τους: Στράτο Τζώρτζογλου, Κατερίνα Λέχου, Δημήτρη Καταλειφό.
«Σκοτεινό» ΄90
«Κλειστή στροφή» (1992) του Νίκου Γραμματικού. Ενα νουάρ γυρισμένο την ημέρα ως αισθητική άποψη. Με τους: Μηνά Χατζησάββα, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Γιώργο Νινιό.
«Η εποχή των δολοφόνων» (1993) του Νίκου Γραμματικού, με άξονα την κοινωνική διάσταση του «κακού».
«Στη σκιά του Λέμι Κόσιον» του Νίκου Ζερβού, με τον Λάκη Κομνηνό στα χνάρια του αμερικανού ιδιωτικού ντετέκτιβ Λέμι Κόσιον που τον αποθέωσε και ο Ζαν Λικ Γκοντάρ στο «Αλφαβίλ».
«Καμιά συμπάθεια για τον Διάβολο» του Δημήτρη Αθανίτη, «με ειρωνική διάθεση για όλα τα είδη μυστηρίου».
Ηρωες του 2000
«Η ψυχή στο στόμα» του Γιάννη Οικονομίδη, με λούμπεν ήρωες του σήμερα.
«Το όνειρο του σκύλου» (2005) του Αγγελου Φραντζή, με «το σκοτεινό οδοιπορικό του ήρωα σε μια απόκοσμη Αθήνα». «Ιστορία 52» (2008) του Αλέξη Αλεξίου, «με ανατροπές που εγκλωβίζουν τους ήρωες».
«Το κακό» (2007) του Γιώργου Νούσια, με τα ζόμπι να εξορμούν στην Αθήνα.