Εκτός από τον πρώτο αποχωρισμό βρέφους – μητέρας, που συντελείται τη στιγμή της γέννησης, ένας επόμενος λαμβάνει χώρα κατά την προσαρμογή του παιδιού στον παιδικό σταθμό.
Ο αποχωρισμός σημαίνει απώλεια. Tο παιδί χάνει τη θαλπωρή, τη μητρική παρουσία, τη δεδομένη ασφάλεια που μέχρι τώρα το προστάτευε. Καλείται πλέον να αφομοιώσει την ασφάλεια της μητρικής και της πατρικής αγάπης και ως πυξίδα να τη «χρησιμοποιήσει» προκειμένου να πορευτεί στη νέα του ζωή στον παιδικό σταθμό.
Εδώ, τα έως σήμερα βιώματα του παιδιού, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του και η σχέση του με τη μητέρα και η ασφάλεια που εκείνη σημαίνει, θα καθορίσουν τον βαθμό στον οποίο θα είναι ή όχι για το ίδιο μια ομαλή προσαρμογή.
Το παιδί χτίζει νέους δεσμούς, εντάσσεται σε ομάδες, προσαρμόζεται σε κανόνες, ανοίγει για πρώτη φορά τα μάτια του στον αληθινό κόσμο. Σπάζοντας τον κλοιό από τη σταθερή και προβλέψιμη καθημερινότητά του, «στοιχηματίζει» στο πόσο αποτελεσματικά θα διαχειριστεί την αυτονομία που δικαιούται και θα ενδυναμώσει την αυτοεκτίμησή του.
Ως γονείς θεωρήστε το απόλυτα φυσιολογικό αν το παιδί αρχικά εκδηλώσει:
· Συναισθήματα φόβου και ανασφάλειας
· Εντονο κλάμα
· Υπερδιέγερση
· Προσκόλληση στον γονιό για διαβεβαίωση
· Αρνηση να μπει στο σχολείο
· Διαταραχές στον ύπνο (π.χ. εφιάλτες, περιοδικές νυχτερινές αφυπνίσεις) και στο φαγητό (π.χ. ανορεξία).
Βέβαια, οι αντιδράσεις του παιδιού σας αντανακλούν και τα δικά σας συναισθήματα. Αντέχετε τους αποχωρισμούς στη ζωή σας ή τους βιώνετε ως «ανεπιστρεπτί απώλειες»; Μήπως ταυτίζετε την ύπαρξή σας με το παιδί και έχετε σχέση εξάρτησης μαζί του; Ή ως γονείς έχετε χτίσει υγιή όρια ανάμεσά σας και έχετε την απαραίτητη εμπιστοσύνη στη δυνατότητά του αυτονομηθεί, δίχως αυτό να σας απειλεί;
Αν σέβεστε ουσιαστικά την προσωπικότητα του παιδιού σας, δίχως να το θεωρείτε κτήμα σας, θα λειτουργήσετε ενισχυτικά στην προσαρμογή αυτή. Προσπαθήστε επίσης να ενισχύσετε τη σημαντική αυτή προσπάθεια του παιδιού, με το να:
– Το εκθέτετε σε μικρής διάρκειας αποχωρισμούς κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου το παιδί να νιώσει την ασφάλεια ότι εσείς πάντα επιστρέφετε (π.χ. πηγαίνετε στον φούρνο για 15 λεπτά και επιστρέφετε).
– Μην προβάλλετε στο παιδί τους δικούς του ανεπεξέργαστους φόβους απέναντι στο βίωμα του αποχωρισμού.
– Χτίστε σταδιακά μια οριοθετημένη αυτονομία πλαισιωμένη ωστόσο από τη θαλπωρή της οικογενειακής αγκαλιάς.
– Ενισχύστε θετικά την αυτοπεποίθηση και την περιέργεια του παιδιού, που θα αποτελέσουν σημαντικές βάσεις για την ομαλή προσαρμογή του.
Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγοςψυχοθεραπεύτρια (Ρh.D). Εmail: myrsi@hol.gr
